Πριν από 20 χρόνια το προνόμιο του να απευθυνθεί κανείς σε εκατομμύρια ανθρώπους από όλο τον κόσμο άμεσα και άκοπα δεν υπήρχε. Αυτή η δυνατότητα δόθηκε για πρώτη φορά στην ανθρωπότητα μέσω των κοινωνικών δικτύων. Οι συζητήσεις γύρω από την επίδρασή τους στον τρόπο που σκεπτόμαστε, ψηφίζουμε, καταναλώνουμε θα συνεχίσουν για πολλά χρόνια ακόμα. Όμως, μέσα σε όλο τον καταιγισμό απόψεων, πληροφοριών και ειδήσεων (ψευδών και αληθινών), δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης είναι πρωτίστως μέσα, όχι οι πομποί ή οι δέκτες τους.
Τον ρόλο του πομπού και του δέκτη τον διατηρούμε εμείς, οι πολίτες και σε μία δημοκρατία η ευθύνη που έχουμε είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που συνήθως νομίζουμε. Ο σπουδαίος αρχαίος Έλληνας πολιτικός και ρήτορας Δημοσθένης περιέγραψε την ευθύνη αυτή στον σπουδαίο δικανικό του λόγο Κατά Μειδίου (τον οποίο μου θύμισε ο καλός μου φίλος Τομ Πάλμερ), όπου αναφέρει:
Και ποιά είναι η δύναμη των νόμων; Άραγε, αν κάποιος από σας, ο οποίος αδικείται, φωνάξει βοήθεια, θα τρέξουν και θα του παρασταθούν για να τον βοηθήσουν; Όχι· οι νόμοι είναι απλώς γραπτά κείμενα και δεν θα μπορούσαν να το κάμουν. Πού λοιπόν βρίσκεται η δύναμή τους; Σε σας τους ίδιους, αν τους διατηρείτε ισχυρούς και έγκυρους πάντοτε για όποιον τους χρειάζεται. Επομένως οι νόμοι αντλούν τη δύναμή τους από σας και σεις από τους νόμους.
Στις μέρες μας ο δυτικός κόσμος φαίνεται να είναι αρκετά διχασμένος. Από τη μία πλευρά η πανδημία και από την άλλη ο λαϊκισμός, έχουν διαιρέσει τις κοινωνίες μας σε μη συγκοινωνούντα δοχεία. Υπάρχουν αυτοί που πιστεύουν ότι ο κορονοϊός είναι συνομωσία και εκείνοι που πιστεύουμε αυτά που μας λένε οι επιστήμονες. Υπάρχουν εκείνοι που νομίζουν ότι αυτοί που έκαναν έφοδο στο καπιτώλιο ήταν υπερασπιστές της δημοκρατίας και εκείνοι που νομίζουμε ότι ασέλγησαν στο ναό της αμερικανικής δημοκρατίας. Οι διαστάσεις μοιάζουν αγεφύρωτες και με την πόλωση να αυξάνεται, οι δίοδοι επικοινωνίας και διαλόγου μεταξύ των ασυμβίβαστων αυτών απόψεων φαίνεται να κλείνουν.
Στο βάθος αυτού του κουτιού της Πανδώρας που έχει ανοίξει στις δυτικές δημοκρατίες κρύβεται η λογική προέκταση αυτών που είπε ο Δημοσθένης. Οι άνθρωποι, ως είδος, έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν τις ιδέες τους και να επηρεάζουν ο ένας τον άλλον. Οι ιδέες που υιοθετούμε, απορρίπτουμε, υπερασπιζόμαστε ή πολεμάμε καθοδηγούν σε μεγάλο βαθμό τις πράξεις μας. Μία κοινωνία που έχει πάψει να πιστεύει στην ισονομία, που έχει χάσει την ηθική της πυξίδα και βλέπει το μέλλον με απαισιοδοξία, είναι πολύ δύσκολο προοδεύσει.
Μπορεί να φαίνεται παράδοξο, αλλά σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, η ισχύς που έχουν οι αρνητές της πανδημίας ή οι φανατικοί υποστηρικτές των σύγχρονων δημαγωγών μπορεί να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο από έναν πολιτικό ηγέτη ή έναν μεγάλο επιχειρηματία που απλώς διαχειρίζονται την καθημερινότητά τους χωρίς να δίνουν βάση στη μεγάλη εικόνα, δηλαδή στη μάχη των ιδεών. Η δυστοπική πραγματικότητα που βιώνουμε είναι πρωτίστως αποτέλεσμα των χαμένων μαχών των ιδεών του παρελθόντος. Κάπου, κάποια στιγμή στην πρόσφατη ιστορία μας οι αρνητές της επιστήμης κατόρθωσαν να πλήξουν την αξιοπιστία της. Σήμερα τους δόθηκε η ευκαιρία και καρπώνονται αυτή τη νίκη. Το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα αντιφιλελεύθερα και αντιδημοκρατικά κινήματα που αυτόν τον καιρό μας κάνουν επίδειξη ισχύος.
Η μοναδική λύση στο ζήτημα έχει το μεγάλο μειονέκτημα ότι δεν είναι ικανή να επιφέρει άμεσα αποτελέσματα. Χρειάζεται χρόνο, πόρους, και σκληρή δουλειά. Αυτή είναι η φύση της μάχης των ιδεών και επειδή ακριβώς η ευθύνη του να δοθεί υπέρ της δημοκρατίας, της ελευθερίας και του κράτους δικαίου βαραίνει όλους μας, είναι και η πιο σημαντική μάχη που έχουμε μπροστά μας.
