Του Αλέξανδρου Σκούρα
Ως έφηβος στο Ξυλόκαστρο τα καλοκαίρια, είχα δει αρκετά «ακατάλληλα δι' ανηλίκους» έργα στα τρία θερινά σινεμά της πόλης - κυρίως θρίλερ. Υπήρχε μια σιωπηρή συνεννόηση με τους υπεύθυνους του σινεμά ότι ούτε θα βάλω τις φωνές στη μέση της ταινίας χαλώντας τη βραδιά των υπολοίπων θεατών, ούτε θα βάλω τους γονείς μου να ζητήσουν το λόγο αν τα επόμενα βράδια δεν κοιμόμουν από το φόβο. Δεν έπαθα και τίποτα, μολονότι ως πατέρας πλέον σήμερα, αν έβλεπα ένα δεκάχρονο παιδί σε προβολή του Εξορκιστή μάλλον αυτό θα με τρόμαζε περισσότερο από τα εντυπωσιακά εφέ της ταινίας.
Συμπάσχω γι' αυτό με τους πιτσιρικάδες που διώχτηκαν από την προβολή του Τζόκερ. Συμπάσχω όμως και με τους αστυνομικούς που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κλήθηκαν μετά από την καταγγελία που δέχτηκαν να εφαρμόσουν έναν νόμο του κράτους και ακούνε γι' αυτό τα σχολιανά τους.
Πρέπει λοιπόν μάλλον να παραδεχτούμε ότι η σήμανση καταλληλότητας τουλάχιστον στη χώρα μας είναι κάπως παρωχημένη. Ο Τζόκερ, όσο κι αν σοκάρει, δεν είναι μια ταινία που δεν μπορούν να επεξεργαστούν τα σημερινά δεκαεπτάχρονα, τα οποία - σημειωτέον - ό,τι βάλουν στο μυαλό τους να δουν, εντέλει θα το δουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είτε στο σινεμά, είτε σε σπίτι φίλων, είτε κατεβάζοντάς το νομίμως ή με το μάτι κλειστό, με τον γάντζο στο χέρι και τον παπαγάλο στον ώμο.
Πρώτο συμπέρασμα λοιπόν, οι σημάνσεις χρειάζονται επικαιροποίηση - τουλάχιστον ώστε να επιτρέπουν σε ένα παιδί να δει με τους γονείς ή τους κηδεμόνες του μια ταινία που αυτοί κρίνουν ότι μπορεί να επεξεργαστεί χωρίς πρόβλημα. Ιδανικά μάλιστα, θα έβλεπα θετικά την συνύπαρξη διάφορων ανταγωνιστικών μεταξύ τους συστημάτων σήμανσης, ώστε γονείς και παιδιά να έχουν περισσότερες επιλογές, όμως αυτό ομολογουμένως έχει διάφορες πρακτικές δυσκολίες.
Δεύτερο συμπέρασμα, δεν μπορούμε να ζητάμε από τους αστυνομικούς να εφαρμόζουν τον νόμο κατά περίπτωση. Οι αστυνομικοί δεν είναι δικαστές. Κι αυτό πάνω απ' όλα σημαίνει πως για κάθε νόμο που θεσπίζουμε θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι δημιουργούμε και πιθανούς συλληφθέντες και ενόχους. Οι νόμοι συνεπώς δεν είναι κάτι στο οποίο θα πρέπει να καταφεύγουμε για ψύλλου πήδημα, ιδίως όταν αφορούν ζητήματα τα οποία μπορούμε να ρυθμίσουμε απολύτως ικανοποιητικά χωρίς την απειλή κάποιου κρατικού βούρδουλα.
Να το πω διαφορετικά: ο πατερναλισμός είναι η τελευταία λύση. Πριν τον δεχτούμε με μισή καρδιά, θα πρέπει να σιγουρευτούμε ότι τα άτομα χάριν των οποίων νομοθετούμε όντως χρειάζονται την προστασία του νόμου, κι ακόμη και τότε ότι η ανάγκη που πάμε να καλύψουμε δεν μπορεί να καλυφθεί αποτελεσματικά από την οικογένεια και την κοινωνία των πολιτών.
Διαφορετικά, αστυνομικοί που απλώς κάνουν τη δουλειά τους θα προσάγουν στο τμήμα 17χρονα που δεν κινδυνεύουν ούτε κατ' ελάχιστο από την ταινία που βλέπουν, και οι πολιτικοί μας μέσα στην αμηχανία τους και την ανάγκη για επικοινωνιακή διαχείριση θα προσπαθούν να μας πείσουν πως το σημαντικό είναι ποιος υπέγραψε τον τελευταίο σχετικό νόμο και ποιος υπηρεσιακός παράγοντας που έκανε την καταγγελία είναι κουμπάρος και μπατζανάκης τίνος. Για να παραφράσω και την ταινία: Is it just me, or is it getting crazier out there?
