Στις 5 Μαΐου 2010 ο αντιμνημονιακός αγώνας πήρε σάρκα και οστά στους δρόμους της Αθήνας. Οι διαδηλώσεις που έλαβαν χώρα στο κέντρο της πόλης ήταν η απαρχή μίας μακράς περιόδου κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών αναταραχών. Μία δεκαετία μετά και η εποχή που ζούμε σήμερα χαρακτηρίζεται ακόμα ως μετά-μνημονιακή. Τόσο βαθιά χαράχτηκε στη συνείδησή μας η κρίση αυτή. Κοιτάζοντας πίσω με ψυχραιμία, μπορούμε να εντοπίσουμε ορισμένες θετικές παρακαταθήκες που η δυσκολότερη περίοδος της μεταπολίτευσης άφησε στην ελληνική κοινωνία, κυρίως σε ότι αφορά τη μάχη των ιδεών.
Η πρώτη και κυριότερη είναι η απομυθοποίηση του περίφημου λεφτόδεντρου. Οι Έλληνες πολίτες, προς το παρόν, δείχνουν να έχουν αποκαθηλώσει το αγαπημένο αυτό δέντρο από το πάνθεον της πολιτικής. Σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης χτίστηκαν πολιτικές καριέρες χάρη σε αυτό το μαγικό δέντρο που γεννάει λεφτά προκειμένου να αγοράσει έμμεσα ή άμεσα τις ψήφους συγκεκριμένων ομάδων πολιτών ή συμφερόντων. Όταν τα ταμεία άδειασαν, ο μύθος της ύπαρξης του λεφτόδεντρου κατέρρευσε. Σήμερα αρκετοί υπεύθυνοι πολιτικοί κατηγορούν τους αντιπάλους τους για επαναφορά του λεφτόδεντρου και ο κόσμος καταλαβαίνει ακριβώς τι εννοούν.
Ένα δεύτερο θετικό που μας αφήνει η περίοδος είναι η απομυθοποίηση της αριστεράς. Για χρόνια οι Έλληνες άκουγαν για την πολιτική δύναμη που με τις αρετές και τις αξίες της μπορεί να κάνει πραγματικότητα έναν κόσμο με ισότητα, σεβασμό στο περιβάλλον, εξάλειψη της φτώχειας, και μεγαλύτερη αλληλεγγύη μεταξύ των πολιτών και των εθνών. Η ευκαιρία της δόθηκε αλλά δεν κατόρθωσε σχεδόν καμία από τις ιστορικές εξαγγελίες της. Αντίθετα, η ριζοσπαστική αριστερά σήμερα τείνει να μετατραπεί σε μία ήπια σοσιαλδημοκρατία προκειμένου να διατηρήσει τις πιθανότητες επανόδου στην εξουσία μέσα στην επόμενη δεκαετία. Αυτή η μεταστροφή είναι και επί της ουσίας το επιστέγασμα της ιστορικής συντριβής που υπέστη ιδεολογικά η αριστερά στη μνημονιακή περίοδο.
Τη θέση της αριστεράς, ως κυρίαρχο ιδεολογικό αφήγημα των Ελλήνων, έλαβε το κέντρο με έναν ιδιαίτερα ισχυρό μανδύα φιλελευθερισμού. Αυτή η μεταστροφή συνέβη μετά το 2015 και βρίσκει τις ρίζες της στην επικράτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στην προεδρία της Νέας Δημοκρατίας αλλά και στην μακρόχρονη συνέπεια και αδιάκοπη προσπάθεια των λιγοστών μέχρι τότε Ελλήνων φιλελευθέρων. Τα τελευταία χρόνια ο φιλελευθερισμός απέκτησε περισσότερα μέσα ενημέρωσης, εξέδωσε περισσότερα βιβλία και δημιούργησε δομές (όπως think tanks και φορείς της κοινωνίας των πολιτών) που ουδέποτε είχε στη διάθεσή του τα τελευταία 20 χρόνια.
Η κρίση που βιώσαμε ήταν τεράστια και οι πληγές της, τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικονομία, είναι ακόμα ανοιχτές. Όμως, οι ιδέες καθορίζουν την πορεία ενός έθνους και όπως είχε πει και ο Κέινς, “οι ιδέες διαμορφώνουν την πορεία της ιστορίας”.
