Δισεκατοµµύρια γαλαξίες και άστρα, παράξενα ουράνια σώµατα, πλανήτες, δορυφόροι, κοµήτες… Μερικά µόνο από τα θαύµατα του Κόσµου που βλέπει κανείς όταν ατενίζει τον καθαρό βραδινό ουρανό. Θαύµατα ανεπανάληπτα, που γεννήθηκαν, µεγάλωσαν και έσβησαν καθώς το Σύµπαν µας από ένα υπέρθερµο, υπέρπυκνο σηµείο εξελίχθηκε σε αυτό που οι ατελείς µας αισθήσεις µπορούν να συλλάβουν.
Ή τουλάχιστον έτσι νοµίζουµε. Ο σερ Ρότζερ Πένροουζ έχει διαφορετική άποψη. O Βρετανός φυσικός, µαθηµατικός και ένας από τους τρεις επιστήµονες που βραβεύτηκαν µε το Νόµπελ Φυσικής 2020, µας προσγειώνει απότοµα. Οχι, τα θαύµατα του νυχτερινού ουρανού δεν είναι ανεπανάληπτα, το Σύµπαν και κατά συνέπεια η ύπαρξή µας δεν είναι ανεπανάληπτα. Πρόκειται απλώς για ένα από τα πολλά «Σύµπαντα» που προήλθαν από άπειρα Big Bang. Και θα «σβήσει» µε τον ίδιο τρόπο, για να αναγεννηθεί από τις στάχτες του, κάποτε στις εσχατιές του χρόνου και του χώρου.
Κοσμολογία για αρχάριους
Η επικρατέστερη θεωρία για τη δηµιουργία του Σύµπαντος, το λεγόµενο «Πληθωριστικό Μοντέλο», προβλέπει τα εξής: Το Σύµπαν δηµιουργήθηκε από µια υπερβολικά πυκνή και θερµή κατάσταση, µια µαθηµατική ανωµαλία, πριν από 13,8 δισεκατοµµύρια χρόνια. Τότε όλη η ύλη και η ενέργεια που σήµερα βρίσκονται γύρω µας, ήταν συγκεντρωµένες σε ένα απειροελάχιστο σηµείο.
Οι όροι «τότε» και «σηµείο» είναι παντελώς αυθαίρετοι, αφού θεωρητικά ο χώρος και ο χρόνος δηµιουργήθηκαν µαζί µε το Σύµπαν. «Τότε», λοιπόν, συνέβη η Μεγάλη Εκρηξη, το περίφηµο Big Bang, και τα πάντα πήραν τον δρόµο τους. Τα στοιχειώδη σωµατίδια, για παράδειγµα, που αποτελούν τα άτοµα της κουκκίδας από το γράµµα που βρίσκεται στην εφηµερίδα µπροστά σας, δηµιουργήθηκαν «τότε». Το ερώτηµα «τι υπήρχε πριν από τη Μεγάλη Εκρηξη» δεν υφίσταται. Είναι σαν να ρωτά κάποιος «ποιος είναι ο Βορράς του Βόρειου Πόλου».
«You wish», υποστηρίζει ο Ρότζερ Πένροουζ µε το φλεγµατικό χιούµορ που διακρίνει τους Βρετανούς. Για τον ίδιο, το Big Bang δεν ήταν κάτι… ιδιαίτερο. Ο Πένροουζ δεν πιστεύει ότι ο χώρος και ο χρόνος άρχισαν να λειτουργούν κατά τη στιγµή του Big Bang, αλλά ότι το Big Bang ήταν στην πραγµατικότητα µόνο ένα από µια σειρά πολλών, µε την κάθε Μεγάλη Εκρηξη να σηµατοδοτεί την έναρξη ενός νέου «αιώνα» στην ιστορία του Σύµπαντος.
Η θεωρία του Πένροουζ, γνωστή ως Σύµµορφη Κυκλική Κοσµολογία, είναι ένα µοντέλο στο οποίο οι Συµπαντικοί Αιώνες δεν συνυπάρχουν παράλληλα, αλλά κάθε ένας δηµιουργείται µετά τον άλλο. Το µοντέλο δεν δίνει απάντηση στο ερώτηµα πόσα «Σύµπαντα» υπήρξαν πριν από το δικό µας, αλλά θεωρητικά οι Συµπαντικοί Αιώνες υπήρχαν για πάντα στο παρελθόν και θα συνεχίσουν να δηµιουργούνται για πάντα στο µέλλον.
Η απλούστερη υπόθεση είναι ότι οι Αιώνες συνεχίζουν επ’ αόριστον και προς τις δύο κατευθύνσεις, δηλαδή για πάντα στο παρελθόν και για πάντα στο µέλλον. Ο Βρετανός φυσικός υποστηρίζει ότι στο τέλος ενός «Αιώνα», το Σύµπαν, µετά τη συνεχή επέκτασή του, γίνεται άπειρα µεγάλο, ώσπου τελικά κάνει τη «µετάβαση» στον επόµενο «αιώνα», γίνεται ξανά άπειρα µικρό, εκρήγνυται και πάλι µε ένα νέο Bing Bang, επεκτείνεται ξανά κ.ο.κ. Ενα αέναο συµπαντικό µαιευτήριο, µια κυκλική διαδοχή Συµπάντων. Φυσικά, µια τόσο ευφάνταστη προσέγγιση απαιτεί το ελάχιστο πρακτικό υπόβαθρο για να πατήσει. Για τον Πένροουζ, αυτό βρίσκεται στις Μαύρες Τρύπες.
Ενώ το µεγαλύτερο µέρος του Σύµπαντος θα καταστραφεί σ’ αυτόν τον κύκλο, ο Πένροουζ υποστηρίζει ότι ένα κλάσµα ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας επιβιώνει από τη διαδικασία… ανακύκλωσης και περνά στον επόµενο κύκλο. Αυτή η ακτινοβολία είναι τα «σηµεία Hawking», όπως ονοµάστηκαν προς τιµή του αείµνηστου Στίβεν Χόκινγκ, που εκπέµπονται από τις Μαύρες Τρύπες και µέχρι σήµερα η φύση τους δεν έχει αποσαφηνιστεί.
Έχει μελανιές το Σύμπαν;
Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι συνάδελφοι του Πένροουζ, παρά τον τεράστιο σεβασµό που τρέφουν για το πρόσωπό του, απορρίπτουν χωρίς συζήτηση τη θεωρία του Κυκλικού Σύµπαντος.
Σύµφωνα µε τους ίδιους, δεν υπάρχουν οι απόηχοι αυτών των προηγούµενων Αιώνων στο Σύµπαν µας. Κανένας «µώλωπας» προερχόµενος από την καρδιά Μαύρων Τρυπών, καµία ανωµαλία ηλεκτροµαγνητικής υφής δεν έχει εντοπιστεί πειραµατικά, οπότε το υφιστάµενο θεωρητικό µοντέλο ενός Σύµπαντος που «φουσκώνει» πληθωριστικά σαν µπαλόνι στέκει ακόµα ακέραιο στα πόδια του. Από την άλλη, βέβαια, όπως έχει πει ένας άλλος διάσηµος κοσµολόγος, ο Καναδός Ρίτσαρντ Κράους, «το Σύµπαν έχει πολύ µεγαλύτερη φαντασία από εµάς, γι’ αυτό η πραγµατική ιστορία του είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα από οποιαδήποτε από τα παραµύθια που έχουµε εφεύρει για να το περιγράψουµε».
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο που κυκλοφόρησε το Σαββατοκύριακο 17-18 Οκτωβρίου
