«Θέλετε να πείτε ότι μπορεί να είναι αυτή η ακολουθία; Θάνατοι βασισμένοι σε σκηνές από το βιβλίο της Αλίκης; Εγκλήματα βγαλμένα από τη Χώρα των Θαυμάτων; Δε θα ‘πρεπε να γυρίσουμε τώρα αμέσως και να το πούμε στον επιθεωρητή;»
Γκιγέρμο Μαρτίνες «Τα εγκλήματα της Αλίκης», Μετάφραση: Τιτίνα Σπερελάκη, εκδόσεις Πατάκη, 2020, σελ. 355
Συμπατριώτης και μελετητής του Μπόρχες, ο μαθηματικός συγγραφέας Γκιγέρμο Μαρτίνες αρέσκεται στους γρίφους, στο ανθρώπινο παράδοξο, στις αντιφάσεις των χαρακτήρων, στις σπαζοκεφαλιές.
Στην «Ακολουθία της Οξφόρδης» η οποία και τον έκανε γνωστό, διέθετε όλη αυτή τη μαεστρία της ζοφερής ατμόσφαιρας που τόσο καλά γνωρίζει, αρχαίες σέκτες μαθηματικών και αστυνομική πλοκή. Εκεί συναντάμε για πρώτη φορά τον διάσημο καθηγητή Λογικής Άρθουρ Σέλντομ και τον νεαρό αργεντινό φοιτητή Μαθηματικών, άλτερ έγκο του Μαρτίνες, και αφηγητή, να προσπαθούν εξιχνιάσουν μια σειρά από δολοφονίες που αναστατώνουν την ακαδημαϊκή κοινότητα της Οξφόρδης, χρησιμοποιώντας διάσημα μαθηματικά προβλήματα όπως το παράδοξο του Wittgenstein, την Αρχή Αβεβαιότητας του Heisenberg, το τελευταίο Θεώρημα του Fermat, το θεώρημα μη πληρότητας του Gödel …
Το μυθιστόρημα «Σχετικά με τον Ροδερέρ», αν και αποτελεί πορτραίτο του Ροδερέρ, εντούτοις δεν στερείται μυστηρίου και πλοκής. Ούτε ζοφερής ατμόσφαιρας, βεβαίως ούτε και γρίφου. Κεντρικό θέμα του, δυο έφηβοι και η μιζέρια της επαρχίας. Και το σασπένς του, δεν είναι άλλο από το συνεχές διανοητικό παιχνίδι των δυο, εφόσον και οι δυο τους είναι δυο νέοι σπάνιας ευφυίας.
«Ο αργός θάνατος της Λουσιάνα Μπ.», είναι επίσης μια ιστορία νουάρ που εξασφαλίζει πολλά: φιλοσοφία, θεολογία και μαθηματικά, ψυχολογία και λογική, χρησιμοποιώντας τους πάντες και σχεδόν τα πάντα: Μπόρχες, Ντε Κουίντσι, Βιτκενστάιν και Κόνραντ. Όπου, χρησιμοποιώντας για ακόμα μια φορά την μέθοδο αυτή της μαθηματικής ακολουθίας (Η ακολουθία της Οξφόρδης), ο συγγραφέας παρακολουθεί φιλοσοφικά και θεοσοφικά με τρόπο αρκετά εγκεφαλικό και ψυχαναλυτικό, μια σειρά από φόνους. Την τέχνη που δανείζεται απ' τη ζωή και τη ζωή που μοιάζει να μιμείται την τέχνη.
«Τα εγκλήματα της Αλίκης», διαδραματίζονται επίσης στην Οξφόρδη το 1994. Η Αδελφότητα Λιούις Κάρρολ αποφασίζει να εκδώσει τα ιδιωτικά ημερολόγια του συγγραφέα της «Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων» και η Κρίστεν Χιλ, μια νεαρή υπότροφος, πηγαίνει να συγκεντρώσει τα αυθεντικά τετράδια και ανακαλύπτει το κλειδί για μια σελίδα που έχει σκιστεί μυστηριωδώς.
«Μου διηγήθηκε πως, ενώ εξέταζε τα χαρτιά του Κάρρολ, είχε βρει κάτι εκπληκτικό, που θα έδινε οριστική απάντηση για τη χαμένη σελίδα. Προφανώς είναι ένα κομμάτι χαρτί, που σύμφωνα με τα λόγια της, βρίσκονταν ανέκαθεν μπροστά στα μάτια όλων, αλλά που κανείς μέχρι τώρα δεν είχε δει». Κι εδώ ο διάσημος καθηγητής Λογικής Άρθουρ Σέλντομ, μέλος της Αδελφότητας Λιούις Κάρρολ, και ο νεαρός αργεντινός φοιτητής Μαθηματικών και αφηγητής, θα κληθούν να λύσουν τα μυστήρια. Σε μια ακολουθία φόνων και με πρώτη αποτυχημένη απόπειρα τη ζωή της Κρίστεν η οποία, καθηλωμένη πια σε αναπηρικό καροτσάκι, δεν θα καταφέρει να φτάσει με το εύρημά της ποτέ στη συνεδρίαση της αδελφότητας. Κι ο αναγνώστης θα μείνει μέχρι το τέλος με την αγωνία του κομμένου χαρτιού από τις «Σκισμένες σελίδες του ημερολογίου».
Στο μεταξύ, μαθαίνουμε για τη ζωή και τις ιδιαιτερότητες του Μαθηματικού και Ιερωμένου Λούις Κάρρολ, για την οικογένεια Λίντελ μια που «η περίφημη συζήτηση ρήξης, ήταν εκείνη, όπου η κυρία Λίντελ του ζητάει να μείνει μακριά από την οικογένεια», εφόσον «τα λίγα ή πολλά που είχε να γράψει ο Κάρρολ πάνω σ’ αυτό το ζήτημα βρισκόταν αναμφίβολα σ’ εκείνη την σκισμένη σελίδα. Το σίγουρο είναι ότι η σχέση του Κάρρολ με την οικογένεια ψυχραίνεται και υπάρχει μια απομάκρυνση που κρατάει μήνες», την εικασία του τι ακριβώς συνέβη με την Αλίκη του παραμυθιού, την ίδια ώρα που ξεκινά μια σειρά από εγκλήματα που έχουν φαινομενικά σκοπό να εμποδίσουν το μυστικό αυτής της σελίδας να βγει στο φως.
Το παράδοξο είναι ότι και τα εγκλήματα γίνονται κατ’ ομοίωση με τα εγκλήματα που εξιστορούνται στο βιβλίο: το αυτοκίνητο που χτύπησε την Κρίστεν εμφανίστηκε από το πουθενά και την έκανε να πεταχτεί στον αέρα όπως ο καημένος ο Μπιλ στο βιβλίο της Αλίκης, σαν πύραυλος. Στη δεύτερη επίθεση το δηλητήριο που επιλέχθηκε για τα σοκολατάκια του εκδότη είχε μια επίδραση φρικτή, αλλά περιέργως παρόμοια με τα μπισκότα της Αλίκης, το θύμα αισθάνεται ότι το κεφάλι και τα μέλη του μεγαλώνουν και διαστέλλονται ξαφνικά σαν να ετοιμάζονται να εκραγούν. Και τέλος η υπόθεση του δημοσιογράφου Άντερσον, η πιο βάναυση και η πιο ξεκάθαρη, θυμίζει ακριβώς αυτό που ζητά η Ντάμα Κούπα: να του κόψουν το κεφάλι. Ε, του έκοψαν το κεφάλι.
Ένα διανοητικό, ατμοσφαιρικό θρίλερ με αινίγματα και υπαινικτικές λύσεις. Με λογικούς και μαθηματικούς συνειρμούς και με τη λύση όλων των αινιγμάτων στις λογοτεχνικές σελίδες ενός βιβλίου. Ένα μυθιστόρημα που δίνει άλλο νόημα στον όρο «νουάρ» και σίγουρα αλλάζει αυτό που εννοούμε «αστυνομική λογοτεχνία». Χωρίς αίμα, εμφανή βία, αλλά με σπαζοκεφαλιές και λογικούς γρίφους που αλλάζουν και μεταμορφώνουν τα πάντα.
Ο συγγραφέας του, Γκιγέρμο Μαρτίνες γεννήθηκε στην Μπαχία Μπλάνκα της Αργεντινής το 1962. Σπούδασε Μαθηματικά στο Μπουένος Άιρες, όπου ζει από το 1985, με ένα διάλειμμα δύο ετών στην Οξφόρδη. Έχει εκδώσει δύο βραβευμένες συλλογές διηγημάτων στην Αργεντινή, «La jungla sin bestias» (Πρώτο βραβείο Roberto Alt, 1982) και «Infierno grande», 1989 (Βραβείο του Εθνικού Ιδρύματος Τεχνών της Αργεντινής). Το πρώτο του μυθιστόρημα, «Acerca de Roderer» (1992), εξυμνήθηκε ομόφωνα από την κριτική στη χώρα του, κυκλοφόρησε στη συνέχεια και στην Ισπανία και μεταφράστηκε στα αγγλικά, στα σερβικά και στα νορβηγικά. Ακολούθησαν το «La mujer del maestro» (1998) καθώς και ένας τόμος δοκιμίων με τίτλο «Borges y la matematica» (2003). Με την «Ακολουθία της Οξφόρδης» απέσπασε το μεγάλο βραβείο Planeta, ενώ το βιβλίο μεταφράζεται παράλληλα σε 15 γλώσσες. Δημοσιεύει τακτικά άρθρα και κριτικές στην εφημερίδα «La Nacion».
Στη γλώσσα μας μέχρι στιγμής κυκλοφορούν:
«Σχετικά με τον Ροδερέρ», Εκδόσεις Πατάκη, 2008
«Ο αργός θάνατος της Λουσιάνα Μπ.», Εκδόσεις Πατάκη, 2009
«Η ακολουθία της Οξφόρδης», Εκδόσεις Πατάκη, 2024
«Τα εγκλήματα της Αλίκης», Εκδόσεις Πατάκη, 2020
Με τον δικό του Ροδερέρ (Σχετικά με τον Ροδερέρ) να κλείνει το μάτι στο αριστουργηματικό «Ο θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ» (1992) του Απόστολου Δοξιάδη.
