Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Το παρόν είναι το 300ό κείμενό μου σε αυτή τη σειρά σημειωμάτων εδώ στο Liberal. Στα προηγούμενα δύο τέτοια προσωπικά ορόσημα (τρόπος τού λέγειν «ορόσημα»), στο 100ό και στο 200ό, είχα κάνει μία μικρή αποτίμηση της δουλειάς μου εδώ: πόσο μέρος της καθημερινότητάς μου καταλαμβάνει, με τι θέματα ασχολήθηκα κυρίως, τι απήχηση, ή μάλλον τι αντιμετώπιση έχει η στήλη κ.ο.κ., ενώ αναφέρθηκα διεξοδικότερα και στη σχέση μου με τον Τύπο, ως παλαιός και εμβριθής αναγνώστης που είμαι, από τη μία, ως καταναλωτής ειδήσεων και αναλύσεων δηλαδή —δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου χωρίς Τύπο, ενώ μπορώ να με φανταστώ χωρίς βιβλία—, και ως ημιεπαγγελματίας, από την άλλη? γιατί κάποτε, νέος, είχα δουλέψει ξανά στις εφημερίδες.
Εν πάση περιπτώσει, σήμερα, καθώς γράφω αυτές τις αράδες (είναι Δευτέρα μεσημέρι, μια μέρα μετά τις εκλογές), «έχω μια ψυχολογία» όπως έλεγε ο Μπιθικώτσης, ή ο Βαμβακούλας, ή κάποιος από αυτούς τους ωραίους κυρίους τέλος πάντων, και δεν σκοπεύω να το κάνω πάλι. Άλλωστε, τι νόημα θα είχε να επαναλαμβανόμουν. Οπότε, με την ευκαιρία τού #300 ας δούμε γιατί την έχω αυτή την «ψυχολογία».
Για τον ίδιο λόγο που την έχετε κι εσείς. Το ηθικό μου είναι πεσμένο και η χαρά μου λειψή και τζούφια, γιατί τόσο εσείς όσο κι εγώ αλλιώς τα περιμέναμε τα πράγματα κι αλλιώς μάς ήρθαν. Ναι, είναι πολύ σημαντική η νίκη του Μητσοτάκη —μια προσωπική του νίκη: χωρίς τον Μητσοτάκη η ΝΔ θα έβγαινε δεύτερη, και τα νούμερα θα ήταν αντεστραμμένα—, και άλλο τόσο σημαντική η αυτοδυναμία του κόμματός του. Και είναι ακόμη πιο χαρμόσυνο το γεγονός πως οι νεοναζί αποκλείστηκαν επιτέλους από τη Βουλή, πράγμα που θα σημάνει —σε συνδυασμό με την επιτάχυνση, επιτέλους, της δικαστικής διαδικασίας, που καθυστέρησε ανεπίτρεπτα και αφόρητα την τετραετία που μόλις αφήσαμε πίσω μας— το απόλυτο φυλλορρόημά τους: η ΧΑ θα ξαναγίνει μια συμμοριούλα της νύχτας, όπως πάντα ήταν. Και θα ξεδοντιάσει. Στο περιβάλλον της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας, ο φασισμός ηττάται μέσω των υπαρχουσών θεσμικών διαδικασιών — δεν κυνηγιέται στις αλάνες και στα πάρκα.
Όλοι αυτοί είναι λόγοι μεγάλης χαράς και, για άλλον από εμάς περισσότερο για άλλον λιγότερο, και προσωπικής ικανοποίησης. Και προσμετρούνται στους υπόλοιπους, και προφανείς λόγους που έχουμε για να χαιρόμαστε. Δεν θα τους απαριθμήσω, τους ξέρετε. Θα πω μόνο έναν: η ΝΔ εξέλεξε 158 βουλευτές με σβηστές τις μηχανές από τις Ευρωεκλογές και μετά, και κυρίως χωρίς να υποσχεθεί την παραμικρή παροχή? μιλώντας μόνο για μείωση φορολογίας, που έχει ισοπεδώσει τη μεσαία τάξη, προσέλκυση επενδύσεων, δηλαδή μείωση της ανεργίας μεταξύ άλλων, και ασφάλεια, που είναι ο κυριότερος δημοκρατικός πυλώνας και η βασική προϋπόθεση ανάπτυξης και εμπέδωσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. ΑΥΤΟ επέλεξε η πλειοψηφία, γυρνώντας την πλάτη (η πλειοψηφία, επαναλαμβάνω) στις λαϊκιστικές υποσχέσεις. Και στους γαϊδάρους που πετάνε.
Με άλλα λόγια: ναι, ξαναλέμε, υπάρχουν πολλοί, και σημαντικοί, λόγοι να χαιρόμαστε. Και χαιρόμαστε, πράγματι.
Όμως νά που δεν μας ικανοποιούν. Το ηθικό μας παραμένει πεσμένο, και η χαρά μας λειψή: τζούφια. Έχουμε μια ψυχολογία…
Ήδη από προχθές το βράδυ έχετε διαβάσει όλοι σας μερικές δεκάδες αναλύσεις του αποτελέσματος, το έχετε συζητήσει διεξοδικά με φίλους στο σπίτι και στη δουλειά και με αγνώστους διαδικτυακά και έχετε βγάλει τα συμπεράσματά σας. Οπότε, κατά κάποιον τρόπο —και επειδή δεν πρόκειται να πω τίποτα σοφίες—, ο δικός μου λόγος περισσεύει. Όντως, δεν θα προσθέσω εδώ κάτι καινούργιο. Αλλά θα ενώσω τη φωνή μου με όσους λένε —και ίσως όχι χρυσώνοντας το χάπι— πως καλύτερα που ήρθαν έτσι τα πράγματα, πως καλύτερα που η αλλαγή δεν έγινε σπασμωδικά αλλά θα γίνει σταδιακά και ορθολογικά, πως καλύτερα που δεν είχαμε έναν (μεγαλύτερο, και πιο ξεκάθαρο) θρίαμβο.
Η εμπέδωση ενός φιλελεύθερου λόγου από μεγάλα ακροατήρια δεν είναι κάτι που γίνεται από τη μία στιγμή στην άλλη. Κανείς χρειάζεται να δει πρώτα για να πειστεί. Η ψήφος αντίδρασης βολεύει μεν τα κόμματα που την εισπράττουν, αλλά είναι δανεική, και με μεγάλο τόκο — και χάνεται εύκολα, γίνεται αέρας. Είναι στο χέρι του Μητσοτάκη (το δυνατό και αποφασιστικό, ελπίζουμε, χέρι) να φέρει κοντά του και όσους δεν τον πιστεύουν ή δεν τον εμπιστεύονται σήμερα όταν θα έχει επιδείξει έργο. Και όχι όλους βέβαια. Μιλάμε πάντα για το κοινό στο οποίο απευθύνεται. Δεν προσμετρώ σε αυτούς, επί παραδείγματι, εκείνους που φοβούνται ακόμη και την ιδέα ενός μικρότερου κράτους. Αυτοί δεν πιάνονται και δεν θα πιαστούν ποτέ. Το μικρότερο κράτος τρομάζει. Εξ ου και ο αριστερός και δεξιός κρατισμός θα έχουν πάντα ισχυρή εκπροσώπηση. Δεν μιλώ λοιπόν γι' αυτούς, όπως και δεν μιλώ για τους φανατικούς ιδεολογικούς αντιπάλους. Αυτό δα έλειπε. Αλλά μιλώ για τους υπόλοιπους? που είναι ήδη πάρα πολλοί.
Λοιπόν, αισιοδοξώ πως αυτό θα γίνει. Γιατί γενικά, παρά τη βεβαιωμένη, επίσημη κατήφειά μου, είμαι πολύ αισιόδοξος για τη συνέχεια: όχι μόνο για το εκρηκτικό πρώτο εξάμηνο, αλλά και για το υπόλοιπο διάστημα. Θα μπορούσα και να το δέσω μάλλον εύκολα, καθώς η πορεία του δεύτερου στην ιστορία φιλελεύθερου αρχηγού τής ΝΔ είναι το λιγότερο ενθαρρυντική: είναι μεθοδικός, δουλεύει με γνώμονα τη λογική και τον ορθό λόγο, και αγαπά τα μετρήσιμα αποτελέσματα? και δεν αγαπά τα μεγάλα λόγια. Αλλά όλα αυτά, στο μείζον θέμα της διοίκησης της χώρας, μένει να αποδειχτούν. Εδώ θα 'μαστε. Ώς τότε: αισιοδοξία? όλα θα πάνε καλά.
Παρ' όλα αυτά λοιπόν, κι ενώ όλοι τα ξέρουμε αυτά, γιατί δεν είμαστε ευχαριστημένοι;
Δεν είμαστε ευχαριστημένοι γιατί δεν είχαμε τη χαρά να δούμε τον αντίπαλο να ταπεινώνεται. Γι' αυτό. Γιατί δεν μας νοιάζει η σωτηρία/ανάπτυξη/προκοπή της χώρας μόνο, αλλά και η βίαιη κατίσχυσή μας επί του αντιπάλου. Επί του άλλου.
Γιατί, κάτι μέσα μας, έχει γίνει σαν αυτούς που χόρευαν στις πλατείες.
Ήρθε η ώρα να το ξεριζώσουμε αυτό.
ΥΓ. Σας ευχαριστώ που είστε εδώ όλες αυτές τις 300 μέρες. Και ευχαριστώ πολύ και το Liberal γι' αυτή τη δουλειά.
