Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (restless legs syndrome - RLS) μπορεί να είναι ένας παράγοντας κινδύνου για άνοια ή ένα πολύ πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι άνοιας σε ηλικιωμένους, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Το RLS είναι μια κατάσταση που προκαλεί μια ανεξέλεγκτη επιθυμία για κίνηση των ποδιών, συνήθως τις βραδινές ή νυχτερινές ώρες όταν κάθεστε ή ξαπλώνετε με ή χωρίς δυσάρεστη αίσθηση. Είναι μια σχετικά συχνή πάθηση που εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, ακόμα και στους εφήβους. Δυστυχώς η διάγνωση του συνδρόμου μπορεί να καθυστερήσει ως και δέκα χρόνια γιατί δεν είναι ευρέως γνωστό στην ιατρική κοινότητα και οι ασθενείς δεν παραπέμπονται έγκαιρα σε νευρολόγο.
Έχει ορισμένα χαρακτηριστικά τα οποία είναι απαραίτητα για την διάγνωση: Συμπτώματα που επιδεινώνονται στην ηρεμία, δηλαδή μετά από πολλή ώρα στο κρεβάτι ή στην καρέκλα, τα οποία βελτιώνονται με την κίνηση όπως με το τέντωμα των ποδιών, το τρίψιμο ή το περπάτημα. Η ανακούφιση διαρκεί για όσο χρονικό διάστημα το άκρο κινείται.Τα συμπτώματα επιδεινώνονται τις νυχτερινές ώρες, συνήθως από τα μεσάνυχτα μέχρι το ξημέρωμα.
Οι ασθενείς το περιγράφουν ως μια δυσάρεστη αίσθηση στα πόδια (ανατριχίλα, ανησυχία, κράμπα, τράβηγμα, φαγούρα, ρεύμα) βαθιά στον μυ ή στο οστό, από τα γόνατα μέχρι τους αστραγάλους. Προκαλεί σοβαρή διαταραχή του ύπνου με αποτέλεσμα την υπνηλία κατά την διάρκεια της ημέρας και αίσθημα κούρασης.
Η αιτία του δεν είναι γνωστή. Κάποιες παθήσεις σχετίζονται ισχυρά με το RLS και προκαλούν τα ίδια συμπτώματα. Αυτές είναι οι πολυνευροπάθειες, η νεφρική ανεπάρκεια, η έλλειψη σιδήρου, ο σακχαρώδης διαβήτης, η νόσος Πάρκινσον και τα ρευματολογικά νοσήματα. Χαρακτηριστική είναι η εμφάνιση του συνδρόμου στην εγκυμοσύνη, κυρίως στο τρίτο τρίμηνο.
Υπάρχουν επίσης και κάποια φάρμακα που ενοχοποιούνται όπως αντικαταθλιπτικά, αντιυπερτασικά και αντιισταμινικά καθώς και οι μεγάλες δόσεις καφεΐνης.
RLS και άνοια
Σε μια μεγάλη μελέτη με ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, εκείνοι που είχαν RLS είχαν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια για περισσότερο από μια δεκαετία από ότι οι συνομήλικοι χωρίς RLS.
Το RLS σχετίζεται με κακό ύπνο, κατάθλιψη, άγχος, κακή διατροφή και παχυσαρκία (όλοι οι γνωστοί παράγοντες κινδύνου για άνοια) αλλά οι δεσμοί μεταξύ του RLS και της άνοιας είναι ασαφείς.
Για τη διερεύνηση, ερευνητές από την Κορέα μελέτησαν περίπου 2.500 ενήλικες με RLS και μια ομάδα ελέγχου με περισσότερα από 9.900 αντίστοιχα άτομα χωρίς RLS. Όλοι ήταν 73 ετών κατά μέσο όρο.
Κατά τη διάρκεια περίπου 10 ετών, συνολικά 874 από αυτούς ανέπτυξαν άνοια και όσοι είχαν RLS φάνηκε πως είχαν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια.
Αφού συνυπολογίστηκαν οι παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον κίνδυνο άνοιας, οι ενήλικες με RLS είχαν 46% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια από τους ενήλικες χωρίς RLS. Η μελέτη δημοσιεύτηκε νωρίτερα αυτό το μήνα στο επιστημονικό περιοδικό Alzheimer's Research and Therapy.
Το RLS μπορεί να προηγείται της μείωσης της σκέψης και της μνήμης που οδηγεί σε άνοια και θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένας «προσφάτως εντοπισμένος» παράγοντας κινδύνου ή πολύ πρώιμο σημάδι άνοιας, δήλωσε ο Eosu Kim, MD, PhD, από το Yonsei University College of Medicine στη Σεούλ.
Εάν επιβεβαιωθεί, σε μελλοντικές μελέτες, οι ερευνητές λένε ότι, οι τακτικοί έλεγχοι για τη γνωστική έκπτωση σε ηλικιωμένους που έχουν RLS μπορεί να βοηθήσουν στην έγκαιρη ανίχνευση και παρέμβαση για όσους διατρέχουν κίνδυνο άνοιας.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι τόσο η αϋπνία όσο και η υπνική άπνοια αυξάνουν τον κίνδυνο για γνωστική έκπτωση και πιθανώς άνοια. Η υπνική άπνοια είναι μια δυνητικά σοβαρή διαταραχή κατά την οποία η αναπνοή σταματά και ξεκινά επανειλημμένα κατά τη διάρκεια του ύπνου.
