Σχεδόν 3.000 άνθρωποι νοσηλεύτηκαν σε αμερικάνικα νοσοκομεία το 2019 και στις αρχές του 2020 με σοβαρή βλάβη στους πνεύμονες από το άτμισμα και έγινε μέρος αυτού που είναι τώρα γνωστό ως η επιδημία του «τραυματισμού του πνεύμονα που σχετίζεται με το ηλεκτρονικό τσιγάρο ή με προϊόν ατμίσματος» (EVALI).
Για πολλούς, η επιδημία EVALI είναι μια μακρινή, προ-COVID-19 ανάμνηση.
Αλλά οι τραυματισμοί που σχετίζονται με το άτμισμα εξακολουθούν να συμβαίνουν. Πνευμονολόγοι περιγράφουν τη βλάβη από τα συστατικά του ατμού ως πετρελαιοκηλίδα στους πνεύμονες. Τελικά, οι τοξίνες πιθανότατα θα καθαρίζονται, αλλά θα χρειαστεί «μάχη» με τους τραυματισμούς για πολύ καιρό.
Το 2019 και το 2020, ξέσπασε μια καταιγίδα στα μέσα ενημέρωσης καθώς τα νοσοκομεία ειδοποίησαν το κοινό για κρούσματα τραυματισμών στους πνεύμονες που σχετίζονται με το άτμισμα. Τα πρωτοσέλιδα των ειδήσεων ανέφεραν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα σκότωναν εφήβους από το Τέξας μέχρι το Μπρονξ.
Όμως, τον Απρίλιο του 2020, το Εθνικό Κέντρο Στατιστικών Υγείας του CDC, εφάρμοσε έναν διαγνωστικό κωδικό, U07.0, για τους παρόχους υγείας στις Ηνωμένες Πολιτείες για να διαγνώσουν το EVALI για πρώτη φορά. Ο κωδικός χρησιμοποιείται επίσης για βλάβες στους πνεύμονες που σχετίζονται με τη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων και το ταμπονάρισμα, μια μέθοδο εισπνοής κάνναβης. Η βλάβη μπορεί να περιλαμβάνει φλεγμονή των πνευμόνων, πνευμονική αιμορραγία και έναν τύπο πνευμονίας.
Τα κρούσματα φαίνεται να έχουν αυξηθεί απότομα από το 2020. Τους τελευταίους 3 μήνες του 2020, 11.300 ιατρικές αξιώσεις περιελάμβαναν τον κωδικό U07.0. Αυτός ο αριθμός αυξήθηκε σε 22.000 το 2021 και έφτασε τις 31.600 το 2022, σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν και παρέχονται στο Medscape (ιστότοπο για επαγγελματίες υγείας) από την Komodo Health, μια εταιρεία τεχνολογίας υγειονομικής περίθαλψης. Η Komodo διαθέτει μια βάση δεδομένων με περισσότερους από 330 εκατομμύρια ασθενείς στις ΗΠΑ.
Η βλάβη από το άτμισμα, συμπεριλαμβανομένου του EVALI, συνεχίζεται.
«Βλέπουμε ακόμη αρκετούς ασθενείς που διαγιγνώσκονται με διαταραχές ατμίσματος, αλλά δεν είναι στο μυαλό μας», δήλωσε η Usha Periyanayagam, MD, MPH, επικεφαλής κλινικού προϊόντος και πραγματικών στοιχείων στο Komodo Health και πρώην γιατρός έκτακτης ανάγκης.
Από πού ξεκίνησε
Η Devika Rao, MD, παιδοπνευμονολόγος στο UT Southwestern Medical Center στο Ντάλας, έχει φροντίσει τους περισσότερους ασθενείς της με EVALI στο νοσοκομείο, με το πιο πρόσφατο κρούσμα στις αρχές του 2023. Όμως τον Ιανουάριο, για πρώτη φορά, είδε μια ασθενή EVALI σε εξωτερικό ιατρείο. Το άτομο δεν είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο και όπως οι περισσότεροι που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αυτός ο ασθενής είχε ηπιότερα συμπτώματα, χωρίς να χρειαζόταν διασωλήνωση ή λήψη οξυγόνου στο σπίτι.
Το 2019 και τις αρχές του 2020, πολλοί ασθενείς με EVALI που τελικά νοσηλεύτηκαν αναζήτησαν βοήθεια σε κέντρα επείγουσας περίθαλψης ή σε γιατρούς πρωτοβάθμιας περίθαλψης και υποτίθεται ότι είχαν πνευμονία ή γαστρεντερίτιδα και στάλθηκαν στο σπίτι.
«Αλλά χειροτέρεψαν και πήγαιναν στα επείγοντα μας. Οι ακτινογραφίες θώρακα και οι αξονικές τομογραφίες έδειξαν εκτεταμένη πνευμονοπάθεια», είπε η Rao, προσθέτοντας ότι η βλάβη ήταν εντυπωσιακή μεταξύ των ασθενών κάτω των 18 ετών. «Είχαν δύσπνοια. Τα επίπεδα οξυγόνου τους ήταν χαμηλά. Είχαν μειωμένη πνευμονική λειτουργία. Και είχαν πολλά προβλήματα γαστρεντερικού συστήματος, όπως κοιλιακό άλγος και απώλεια βάρους από ναυτία και έμετο».
Οι επιπτώσεις του EVALI διαφέρουν από το κάπνισμα τσιγάρων, είπε η Karen M. Wilson, MD, MPH, παιδιατρική νοσοκόμα στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ στη Νέα Υόρκη και ερευνήτρια για τη χρήση καπνού. «Μπορεί να βρείτε κάποιες μικροαγγειακές αλλαγές με την κανονική εισπνοή καπνού ή αερολύματος, αλλά δεν πρόκειται να βρείτε μακρο-αλλαγές όπως βλέπουμε με το EVALI».
Στα τέλη του 2019, δημοσιεύτηκαν εικόνες από αξονικές τομογραφίες ασθενών με EVALI, τραβώντας την προσοχή του Arun Kannappan, MD, επίκουρου καθηγητή Πνευμονολογικών Επιστημών και Εντατικής Θεραπείας στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Anschutz School of Medicine στην Aurora. Ο Kannappan γνώριζε ότι ένας ασθενής με τόσο σοβαρή πνευμονική βλάβη θα μπορούσε να αναπτύξει σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας, πράγμα που σημαίνει ότι ένας ασθενής θα τοποθετούνταν σε αναπνευστήρα επειδή οι φλεγμονώδεις πνεύμονές του δεν οξυγονώνουν το αίμα.
«Αυτό δίνει περίπου 30% έως 50% πιθανότητα θανάτου. Έκανε όλους τους πνευμονολόγους να γυρίσουν πραγματικά το κεφάλι τους για να βεβαιωθούν ότι το προσέχουμε», είπε ο Kannappan.
Οι αξονικές τομογραφίες των πνευμόνων αποδείχθηκαν ένα κρίσιμο διαγνωστικό εργαλείο για τους γιατρούς. Οι περισσότερες από τις εικόνες από ασθενείς έδειξαν οξεία φλεγμονή και διάχυτη πνευμονική βλάβη. Ο Ehab Ali, MD, ειδικός ιατρικής εντατικής θεραπείας και πνευμονικών παθήσεων στο Louisville, είπε ότι η βλάβη σε αρκετές περιπτώσεις εξαπλώθηκε και στους δύο πνεύμονες σε πολλές περιοχές και φαινόταν αδιαφανής και θολή, γνωστή ως "αλεσμένο γυαλί". Ο COVID, εν τω μεταξύ, εμφανίστηκε διαφορετικά στις σαρώσεις πνευμόνων, συχνά με βλάβη που ήταν πιο μεμονωμένη.
Ωστόσο, πολλές ασθένειες έχουν μια εμφάνιση «γυαλιού», με πολλές πιθανές αιτίες όπως λοιμώξεις, καπνός τσιγάρου ή αυτοάνοση κατάσταση.
«Πριν καν μιλήσετε στον ασθενή, μπορείτε να βάλετε αμέσως στο μυαλό σας ότι «θα ρωτήσω αυτόν τον ασθενή αν ατμίζει», όταν δω την κατανομή της εμφάνισης εσμυρισμένου γυαλιού», είπε ο Ali.
Ο Ali είπε ότι άλλοι παράγοντες, όπως η ηλικία του ασθενούς (περίπου τα τρία τέταρτα των ασθενών με EVALI είναι κάτω των 34 ετών, σύμφωνα με το CDC) θα τον ωθούσαν να ρωτήσει για το άτμισμα. Αλλά επειδή τόσοι πολλοί ασθενείς ήταν νέοι, το να καταλάβουμε τη χρήση του ατμού δεν ήταν πάντα εύκολο.
«Όταν μιλάτε σε εφήβους, αν τους ρωτήσετε κατά την εισαγωγή, με τους γονείς στο δωμάτιο, θα πουν «όχι»», είπε η Rachel Boykan, MD, παιδιατρική νοσοκόμα στο Stony Brook Children's στο Stony Brook. NY. Πρόσθεσε, επίσης, ότι το νοσοκομείο της εξακολουθεί να βλέπει κρούσματα.
Η Rao είπε ότι συχνά χρειάζονται δύο έως τρία άτομα να ρωτήσουν έναν ασθενή για οποιαδήποτε χρήση ατμίσματος πριν ομολογήσουν.
Η Rao και οι συνάδελφοί της δημοσίευσαν πρόσφατα μια μελέτη με 41 έφηβους ασθενείς με EVALI που επισκέφθηκαν το Children's Medical Center Dallas τους μήνες μεταξύ Δεκέμβριο 2018 και Ιούλιο 2021. Όλοι εκτός από έναν ανέφεραν ότι έκαναν χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων που περιέχουν THC και το CDC στην πιο πρόσφατη έκθεσή του από τον Φεβρουάριο του 2020 είπε ότι, περίπου το 80% των ασθενών είχαν χρησιμοποιήσει ατμούς που περιέχουν THC.
Το CDC διαπίστωσε επίσης ότι η οξική βιταμίνη Ε, μια ελαιώδης ουσία που επιτρέπει στην THC να ταξιδέψει γρήγορα από τους πνεύμονες στον εγκέφαλο και ένα συστατικό που χρησιμοποιείται στις βιομηχανίες τροφίμων και καλλυντικών, βρέθηκε σε πολλούς από τους πνεύμονες ασθενών με EVALI, αν και όχι σε όλους.
Τα επακόλουθα
Τα αποτελέσματα των χιλιάδων ασθενών που είχαν EVALI, και μπορεί να το αναπτύσσουν ακόμη, δεν έχουν εντοπιστεί σε μεγάλο βαθμό.
Η Bonnie Halpern-Felsher, PhD, διευθύντρια στο Stanford Reach Lab και ερευνήτρια για τον καπνό στη νεολαία, είπε ότι αυτή και πολλοί από τους συναδέλφους της είναι απογοητευμένοι που το CDC δεν συνεχίζει να συλλέγει δεδομένα για το EVALI.
«Γνωρίζω πολλούς συναδέλφους που είπαν ότι εξακολουθούν να βλέπουν το EVALI, αλλά λόγω του COVID-19, σταμάτησαν να συλλέγουν τα δεδομένα και αυτό ήταν πολύ απογοητευτικό γιατί είναι δύσκολο να πει κανείς εάν τα είδη των προβλημάτων με τους πνεύμονες σχετίζονται με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα γενικά, ή το EVALI», είπε η Halpern-Felsher.
Οι κίνδυνοι του ατμίσματος
Η Boykan είπε ότι ενώ το πρωτόκολλο υπαγόρευε οι νοσηλευτές και άλλοι επαγγελματίες υγείας να ρωτούν για ιστορικό ατμίσματος, βασικό μέρος της διάγνωσης EVALI, πολλοί δεν το έκαναν. Ο Ali είπε ότι τα συμπτώματα του EVALI δηλαδή της ναυτίας, του βήχα και του πυρετού σχετίζονται με ιογενείς λοιμώξεις.
Η έκθεση στο «Annals of the American Thoracic Society» ανέφερε ότι οι μελέτες δείχνουν ότι ένα σημαντικό μέρος των ασθενών με EVALI εμφανίζουν παρατεταμένα αναπνευστικά προβλήματα, γνωστικές διαταραχές και διαταραχές της διάθεσης. Η Rao είπε ότι ένα κοινός τόπος για πολλούς από τους ασθενείς της με EVALI ήταν το σημαντικό άγχος στη ζωή τους με το σχολείο ή την οικογένεια, το οποίο τους οδήγησε να ατμίσουν σε μια προσπάθεια να μειώσουν το άγχος.
