Είναι μια ιδιαίτερη στιγμή για κάποιον άνθρωπο, η διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας. Η διαταραχή είναι ένας τύπος φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (IBD) που προκαλεί ερεθισμό, φλεγμονή και τρύπες (έλκη) στην επένδυση του παχέος εντέρου. Για πολλούς, η ελκώδης κολίτιδα χρωματίζει κάθε μέρος της ζωής.
Τα συμπτώματα, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν σοβαρή διάρροια, εντερικό περιστατικό, κράμπες, πόνο και κόπωση, μπορούν κυριολεκτικά να σταματήσουν τους ανθρώπους από την καθημερινότητά τους.
Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια κατάσταση χωρίς ακριβή γνωστή αιτία. Αν και οι ερευνητές συνεχίζουν να κάνουν βήματα στην κατανόησή της, η διάγνωση μπορεί να είναι δύσκολη.
«Η γενική ιδέα είναι ότι πρόκειται για μια πάθηση με γενετική προδιάθεση, αλλά η γενετική από μόνη της δεν εξηγεί γιατί λείπει από πολλές γενιές», δήλωσε ο Victor Chedid, MD, γαστρεντερολόγος με ειδίκευση στην IBD στην Mayo Clinic στο Rochester, MN.
«Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι επίσης σημαντικά στοιχεία. Δεν θα έκανα έκπτωση στις δίαιτες και τις αλλαγές στη διατροφή, γνωρίζουμε ότι πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα και σάκχαρα μπορεί να είναι προφλεγμονώδη. Και δε θα απέρριπτα το άγχος, το οποίο μπορεί να προκαλέσει ή να αυξήσει το φλεγμονώδες φορτίο».
Μαζί με τα γενικά συμπτώματα όπως η διάρροια και οι κράμπες, αυτά τα πράγματα καθιστούν πιο πιθανή την καθυστερημένη διάγνωση.
Ο Chedid σημείωσε ότι συχνά μπορεί να χρειαστούν μήνες, αν όχι χρόνια, οι ασθενείς για να βρεθούν στο σωστό ιατρείο και να λάβουν τη σωστή διάγνωση.
Ένα θέμα που κανείς δε θέλει να συζητήσει
Πολλοί ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα, για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι αμήχανοι με την κατάστασή τους.
Ένα βασικό κομμάτι του παζλ που λείπει είναι η εκπαίδευση. Πολλοί όχι μόνο ψάχνουν σε όλα τα λάθος μέρη για πληροφορίες, αλλά εκ των υστέρων, εύχονται να είχαν περισσότερους ανθρώπους γύρω τους που να ήξεραν τι συνέβαινε για να τους υποστηρίξουν.
«Πολλοί ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα δε μιλάνε για χρόνια. Και αυτό που μαθαίνουν με τον δύσκολο τρόπο είναι ότι όσο περισσότερο περιμένουν, τόσο χειρότερα γίνονται τα συμπτώματα και είναι πιο δύσκολο να ελεγχθεί. Και οι περισσότεροι καταλήγουν στο νοσοκομείο μπορεί και μια ολόκληρη εβδομάδα επειδή δεν ζήτησαν βοήθεια αρκετά γρήγορα», είπε ο Chedid.
Ο ρόλος της δίαιτας
«Όταν σκέφτομαι τα εργαλεία που παρέχω στους ασθενείς για να τους βοηθήσω και να τους δώσω τη δυνατότητα να οδηγήσουν τη νόσο τους σε ύφεση, η ιατρική είναι μόνο ένα. Ένα άλλο είναι ότι πρέπει να σας κάνουμε ένα καλό πρόγραμμα διατροφής ή ένα καλύτερο, υγιεινό πρόγραμμα διατροφής», είπε ο Chedid.
Η Kelly Issokson, εγγεγραμμένη διαιτολόγος και πιστοποιημένη κλινική υποστήριξης διατροφής που ειδικεύεται σε ζητήματα γαστρεντερικού συστήματος στο Cedars-Sinai Medical Center στο Λος Άντζελες, είπε ότι μία από τις πρώτες ερωτήσεις που κάνουν οι ασθενείς είναι τι μπορούν να φάνε.
«Η διατροφή είναι τόσο σημαντική για τη διαχείριση της IBD», εξήγησε. «Βοηθά στη βελτίωση της ανταπόκρισης στα φάρμακα που βοηθούν στον έλεγχο της IBD, υπάρχουν ορισμένες δίαιτες ή συστατικά τροφίμων που μπορούμε να συνιστούμε για να μειώσετε τη φλεγμονή».
Η Issokson είπε ότι γενικά, τα άτομα με ελκώδη κολίτιδα θα πρέπει να καταναλώνουν μια διατροφή πλούσια σε ποικιλία, συμπεριλαμβανομένων πολλών ομάδων τροφίμων και πηγών, όπως διαφορετικά είδη φρούτων και λαχανικών και διαφορετικές πρωτεΐνες. Αυτά είναι μέρη της μεσογειακής διατροφής που, σημείωσε ο Chedid, έχει αποδειχθεί ότι έχουν λιγότερο προφλεγμονώδεις τροφές από την παραδοσιακή αμερικανική διατροφή.
«Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που γνωρίζουμε για τα συστατικά των τροφίμων και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν ιδιαίτερα την ελκώδη κολίτιδα», πρόσθεσε η Issokson. «Γνωρίζουμε ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι πολύ σημαντικά για κατανάλωση, όχι μόνο σε μορφή συμπληρώματος, αλλά σε μορφή τροφής, επειδή βοηθούν στον έλεγχο της δραστηριότητας της νόσου καθώς και έχουν αντιφλεγμονώδη δράση».
Και οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν και να αναγνωρίζουν πώς αισθάνονται.
«Τα άτομα με ενεργό νόσο θα έχουν διαφορετικές διατροφικές ανάγκες από τα άτομα των οποίων η νόσος βρίσκεται σε ύφεση», είπε η Issokson. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι μπορεί να έχουν λιγότερη όρεξη ή ορισμένα συμπτώματα του γαστρεντερικού συστήματος και μπορεί να τα πάνε καλύτερα με μικρά, συχνά γεύματα για να μειώσουν την επείγουσα ανάγκη για κένωση και διάρροια.
Και για άτομα με συγκεκριμένα τροφικά ερεθίσματα όπως η λακτόζη, μια ζάχαρη που βρίσκεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα, η Issokson συμβουλεύει τους ασθενείς να επιλέξουν απλό γιαούρτι, παλαιωμένα τυριά ή ακόμα και μη γαλακτοκομικό, φυτικό γάλα.
Άλλοι παράγοντες ενεργοποίησης μπορεί να περιλαμβάνουν ζαχαρούχα τρόφιμα και ποτά (τα οποία μπορεί να επιδεινώσουν την επείγουσα κατάσταση και τη διάρροια) ή ορισμένα φάρμακα όπως η πρεδνιζόνη (η οποία μπορεί να αυξήσει το σάκχαρο στο αίμα).
Στρες και φλεγμονή
Υπάρχει μια άμεση σχέση μεταξύ της ψυχικής υγείας και της φλεγμονής στο έντερο, ένας βασικός λόγος για τον οποίο η αντιμετώπιση της ψυχικής υγείας είναι σημαντικό μέρος της εργαλειοθήκης της ελκώδους κολίτιδας.
Η Laurie Keefer, PhD, ψυχολόγος με ειδίκευση στην IBD στο Icahn School of Medicine στο Mount Sinai στη Νέα Υόρκη, είπε ότι περίπου το ένα τέταρτο των ασθενών με ελκώδη κολίτιδα έχουν κατάθλιψη και περίπου το ένα τρίτο έχουν άγχος, συχνά μαζί και εντός 1 ή 2 ετών διάγνωση. Και τα δύο είτε προηγούνται είτε εξελίσσονται ως αποτέλεσμα πραγμάτων όπως η απομόνωση από την οικογένεια και τους φίλους ή η αποφυγή ταξιδιών ή η έξοδος από το σπίτι από φόβο μήπως γίνει ατύχημα.
«Νομίζω ότι είναι ένα τεράστιο, τεράστιο μέρος αυτής της ασθένειας», είπε ο Chedid για τη σύνδεση ψυχικής υγείας. «Το σώμα περνάει πολλά. Αλλά και συναισθηματικά, τα ίδια τα συμπτώματα προκαλούν πολύ άγχος γιατί πάντα ανησυχείς για το πού είναι το μπάνιο, πότε θα χρειαστεί να πας, τέτοια πράγματα».
Πώς η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να επηρεάσει το παχύ έντερο
Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια χρόνια πάθηση που μπορεί να προκαλέσει διάφορα συμπτώματα στο παχύ έντερο.
Για τον Chedid, το να είναι κάποιος ανοιχτός και ειλικρινής με την οικογένειά του, τους φίλους και άλλους στους κύκλους του, και η καλή σχέση με τον γιατρό του, έχουν βοηθήσει στην άρση του άγχους.
Αυτά τα βήματα είναι ένα σημαντικό μέρος αυτού που η Keefer περιέγραψε ως εργασία που βασίζεται στην αποδοχή.
«Κάνουμε πολλά με συμπόνια και ευγνωμοσύνη, λέμε στους ασθενείς μας να συμπεριφερθούν όπως θα έκαναν αν ένας φίλος τους έλεγε για τα ίδια συμπτώματα», είπε η Keefer. «Για τη διαχείριση των συμπτωμάτων, υπάρχει περισσότερο γνωστικό συστατικό συμπεριφοράς, το οποίο βοηθά τους ανθρώπους να «αποκαταστροφολογήσουν» τη σημασία των γεγονότων· προσπαθούμε να μετατοπίσουμε τα θετικά και να κάνουμε τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο αισιόδοξοι».
