Παγκοσμίως, η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί την κοινή κατάληξη όλων των καρδιοπαθειών και οδηγεί στο τελικό της στάδιο τους ασθενείς στην ανάγκη για μεταμόσχευση καρδιάς προκειμένου να επιβιώσουν.
Είναι ένα από τα πιο δαπανηρά νοσήματα για το σύστημα υγείας, Μόνο στην Ελλάδα το κόστος της ξεπερνά το 2% των δαπανών για την υγεία και περισσότεροι από 200.000 ασθενείς στην χώρα μας έχουν σοβαρή νόσο και νόσο τελικού σταδίου.
«Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι καταλυτική για τον ίδιο τον ασθενή, τον υποχρεώνει σε πολύ συχνές νοσηλείες και κάθε φορά που λαμβάνει εξιτήριο από το νοσοκομείο η κατάσταση της υγείας του είναι ακόμα χειρότερη, γιατί σε κάθε νοσηλεία η καρδιά χάνει ακόμα περισσότερη λειτουργικότητα», όπως εξηγεί ο Καθηγητής καρδιολογίας Γεράσιμος Φιλιππάτος, από την Β καρδιολογική κλινική ΕΚΠΑ στο νοσοκομείο «Αττικόν».
Για τους ασθενείς τελικού σταδίου το μεγάλο πρόβλημα παραμένει η έλλειψη μοσχευμάτων η οποία στη χώρα μας είναι ακόμα μεγαλύτερη καθώς η κουλτούρα της δωρεάς οργάνων δεν έχει αναπτυχθεί στην Ελλάδα όπως σε άλλες ευρωπαικές χώρες για παράδειγμα στην Πορτογαλία και την Πολωνία.
Η εξέλιξη μάλιστα του δημογραφικού σε ολόκληρη την Ευρώπη δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερες πιέσεις στο σύστημα υγείας και επιδεινώνει τις ελλείψεις των μοσχευμάτων καρδιάς καθώς ασθενείς με άλλα προβλήματα υγείας ζουν περισσότερο με αποτέλεσμα τα μοσχεύματα που ήταν ήδη λίγα και υπερβολικά πολύτιμα να καθίστανται ακόμα λιγότερα.
Όπως υπογραμμίζει ο πρόεδρος του εθνικού οργανισμού μεταμοσχεύσεων καθηγητής ιατρικής ΕΚΠΑ Γιώργος Παπαθεοδωρίδης, διευθυντής της πανεπιστημιακής Γαστρεντερολογικής κλινικής και της μονάδας μεταμόσχευσης ήπατος στο νοσοκομείο «Λαϊκό», το τεράστιο αυτό πρόβλημα μπορεί να επιλυθεί με τη βοήθεια γενετικά τροποποιημέναν καρδιών από ζώα και κυρίως από χοίρους που η καρδιά τους έχει εκείνα τα χαρακτηριστικά με τα οποία μπορεί να αντικαταστήσει πιο εύκολα την ανθρώπινη καρδιά.
Η αρχή με την μεταμόσχευση καρδιάς από γενετικά τροποποιημένο χοίρο ώστε να υπερκεράσει τα όποια εμπόδια θα δημιουργούσε η φύση έγινε τον προηγούμενο Μάρτιο σε έναν 57χρόνο ασθενή τελικού σταδίου ο οποίος επιβίωσε για δύο μήνες γράφοντας ιστορία σαν περιστατικό στην παγκόσμια ιατρική των μεταμοσχεύσεων. Η επέμβαση έγινε στο πανεπιστήμιο του Μέριλαντ (Maryland University) και ο ίδιος ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έλαβε καρδιακό μόσχευμα από γενετικά τροποποιημένα χοίρο και όταν απεβίωσε-χωρίς οι επιστήμονες ακόμα να γνωρίζουν τα ακριβή αίτια του θανάτου του-ο δρόμος είχε ήδη ανοίξει για αυτήν την επόμενη νέα εποχή στις μεταμοσχεύσεις που θα μπορούσε να λύσει το φλέγον πρόβλημα της έλλειψης των μοσχευμάτων.
Το επόμενο βήμα σε αυτό το δρόμο το οποίο μόλις έγινε στο πλαίσιο μίας πολύ φιλόδοξης κλινικής μελέτης η οποία έλαβε χώρα στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (New York University) με χειρουργούς να μεταμοσχεύουν δύο καρδιές από γενετικά τροποποιημένους χοίρους σε εγκεφαλικά νεκρούς ασθενείς οι οποίοι επιλέχθησαν για αυτήν ακριβώς την πολύπλοκη επέμβαση και την παρακολούθηση στο πλαίσιο της μελέτης καθώς είναι πολύ πιο εύκολο στον κλινικά νεκρό ασθενή να κάνει ο γιατρός τακτικές βιοψίες για να παρακολουθήσει την εξέλιξη του πειραματικού εγχειρήματος.
Η γενετική τροποποίηση στους δύο χοίρους είχε προηγηθεί για να αποφευχθεί η απόρριψη του οργάνου και η μη φυσιολογική ανάπτυξη του και για να βελτιωθεί το ζήτημα της όποιας διαφοράς ιστοσυμβατότητας θα προέκυπτε μεταξύ του χοίρου και του ανθρώπου.
Το πείραμα στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης είχε διάρκεια τριών ημερών (72 ώρες) με τις διαδικασίες να ακολουθούν πλήρως και κατά γράμμα την διαδικασία της μεταμόσχευσης οργάνου σε έναν ζωντανό λήπτη και όχι εγκεφαλικά νεκρό άνθρωπο. Η διαδικασία στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία, το ζητούμενο είναι φυσικά να δουν οι επιστήμονες κατά πόσο θα πυροδοτηθεί μία διαδικασία απόρριψης του οργάνου και το βασικό εύρημα ήταν ότι οι συστηματικές εξετάσεις δεν έδειξαν την ανάπτυξη ενός ιού που είναι γνωστός στους χοίρους ο οποίος ονομάζεται porcine cytomegalovirus (κυτταρομεγαλοϊός χοίρου) ο οποίος ανιχνεύτηκε στο αίμα του ασθενή που αποβίωσε 2 μήνες μετά την επέμβαση μεταμόσχευσης καρδιάς στο Μέριλαντ, και ενδεχομένως θα μπορούσε να είναι μία από τις αιτίες που οδήγησαν στο θάνατο του μεταμοσχευμένου ασθενή.
Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του εθνικού οργανισμού μεταμοσχεύσεων ΕΟΜ, Καθηγητής ΕΚΠΑ Γιώργος Παπαθεοδωρίδης, διευθυντής της πανεπιστημιακής Γαστρεντερολογικής κλινικής και διευθυντής της μονάδας μεταμόσχευσης ήπατος στο «Λαϊκό» νοσοκομείο «αυτού του είδους οι μεταμοσχεύσεις που λέγονται ξενομεταμοσχεύσεις καθώς ο δότης του οργάνου δεν είναι άνθρωπος, αλλά προέρχεται από το ζωικό βασίλειο, θα μπορούσαν να είναι το μέλλον στις μεταμοσχεύσεις καρδιών, ήπατος, πνευμόνων κι άλλων οργάνων που προέρχονται αναγκαστικά από πτωματικό δότη».
Το μεγάλο πλεονέκτημα που μας δίνει αυτή η διαδικασία είναι ότι τα ζώα τα οποία είναι και γενετικά τροποποιημένα ώστε να ξεπερνούν τα όποια εμπόδια θα προκαλούσε η φύση θα μπορούν να «καλλιεργούνται» γι αυτό τον σκοπό. Έτσι θα μπορούσε στο διηνεκές να ξεπεραστεί ο σκόπελος της έλλειψης μοσχευμάτων.
