Περίπου το 10% των ατόμων άνω των 65 ετών στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναιμία ή έλλειψη σιδήρου στο αίμα τους. Αυτό είναι ένα σημαντικό στατιστικό, επειδή οι ερευνητές πιστεύουν τώρα ότι η αναιμία μπορεί να έχει σημαντική σχέση με τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Μια νέα κινεζική μελέτη σε πάνω από 300.000 ανθρώπους διαπίστωσε ότι η αναιμία συνδέεται με 56% υψηλότερο κίνδυνο άνοιας. Επιπλέον, μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Κάνσας διαπίστωσε ότι ο σίδηρος μπορεί να «απομονωθεί» στους εγκεφάλους των ασθενών με Αλτσχάιμερ, δημιουργώντας μια ανεπάρκεια που θα μπορούσε στη συνέχεια να επιδεινώσει τη νόσο γρηγορότερα.
Συμπτώματα αναιμίας
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι αναιμίας και τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν, ανάλογα με το είδος. Εάν η αναιμία είναι ήπια, μπορεί να μην παρατηρηθεί καμία αλλαγή.
Σύμφωνα με την κλινική του Κλίβελαντ, η σιδηροπενική αναιμία σημαίνει ότι το σώμα δεν έχει αρκετό σίδηρο για να παράγει αιμοσφαιρίνη, μια ουσία στα ερυθρά αιμοσφαίρια για να στείλει οξυγόνο μέσω του συστήματος. Αναπτύσσεται όταν το σώμα καταναλώνει σίδηρο πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να παραχθεί ή όταν η ροή του σιδήρου αρχίζει να επιβραδύνεται. Η απώλεια αίματος μέσω εσωτερικής αιμορραγίας, έντονης εμμήνου ρύσεως ή συχνών αιματολογικών εξετάσεων μπορεί να προκαλέσει σιδηροπενική αναιμία. Η εγκυμοσύνη, ο θηλασμός, οι ασθένειες του μυελού των οστών, οι αυτοάνοσες παθήσεις και η μη σωστή διατροφή μπορούν να συμβάλουν επίσης.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους η αναιμία μπορεί να βλάψει τον εγκέφαλο και να επιταχύνει τη γνωστική δυσλειτουργία.
«Η νόσος του Αλτσχάιμερ έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο των νευρικών κυττάρων με επιδείνωση της μνήμης, των δεξιοτήτων σκέψης και αλλαγές στη συμπεριφορά και την προσωπικότητα», δήλωσε η Allison B. Reiss, MD, αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής στο NYU Long Island School of Medicine στη Mineola της Νέας Υόρκης και μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Ιατρικής, Επιστημονικής και Μνήμης του Ιδρύματος Αλτσχάιμερ της Αμερικής. «Η έλλειψη σιδήρου μπορεί να επηρεάσει τις διεργασίες στον εγκέφαλο που επηρεάζουν τους νευροδιαβιβαστές και το σχηματισμό της μυελίνης, μιας πρωτεΐνης που σχηματίζει ένα προστατευτικό στρώμα μόνωσης γύρω από τα νεύρα».
Η Ένωση Αλτσχάιμερ καταγράφει την ηλικία των 65 ετών και άνω, το οικογενειακό ιστορικό Αλτσχάιμερ, τον τραυματισμό στο κεφάλι ή την κακή υγεία της καρδιάς ως κύριους παράγοντες κινδύνου για τη νόσο. Ωστόσο, ο καθένας μπορεί να έχει αναιμία και όλοι θα πρέπει να σκεφτούν την πρόληψη του Αλτσχάιμερ.
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου του Αλτσχάιμερ;
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης, τα σημάδια της νόσου μπορούν να εμφανιστούν σε τρία διαφορετικά στάδια.
Τα ήπια συμπτώματα Αλτσχάιμερ μπορεί να περιλαμβάνουν:
Απώλεια μνήμης, κακή λήψη αποφάσεων, απώλεια κινήτρων, έλλειψη αντίληψης τοποθεσίας, υπερβολικός χρόνος για την ολοκλήρωση εργασιών, επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις, προβλήματα στον χειρισμό των οικονομικών, δύσκολη επίλυση προβλημάτων, περιπλάνηση, αλλαγές στη διάθεση ή στην προσωπικότητα, άγχος ή επιθετική συμπεριφορά.
Τα μέτρια συμπτώματα Αλτσχάιμερ μπορεί να περιλαμβάνουν:
Αυξανόμενη σύγχυση και δυσκολίες μνήμης, αποχώρηση από φίλους και οικογένεια, δυσκολία στη μάθηση, την ομιλία, το διάβασμα, το γράψιμο και τα μαθηματικά, προβλήματα με τη λογική και τη συγκέντρωση, αλλαγές στον ύπνο, δυσκολία στην αντιμετώπιση νέων καταστάσεων, μη αναγνώριση οικείων ατόμων, έχοντας αυταπάτες, παραισθήσεις, παράνοια ή συμπεριφορά με ακατάλληλους τρόπους, λέγοντας το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά ή επαναλαμβανόμενες κινήσεις, μυϊκές συσπάσεις.
Τα σοβαρά συμπτώματα Αλτσχάιμερ μπορεί να περιλαμβάνουν:
Αδυναμία επικοινωνίας, μη γνωρίζοντας πού βρίσκεται ή τι έχει κάνει πρόσφατα, απώλεια όρεξης ή απώλεια βάρους, προβλήματα με τα πόδια, το δέρμα ή τα δόντια, δυσκολία στην κατάποση, παράγοντας ήχους σαν γκρίνια ή γρυλίσματα, πολύς ύπνος, επιληπτικές κρίσεις, απώλεια ελέγχου του εντέρου και της ουροδόχου κύστης.
Ποια είναι τα συμπτώματα της αναιμίας;
Σύμφωνα με την Mayo Clinic, τα συμπτώματα της σιδηροπενικής αναιμίας περιλαμβάνουν:
Μεγάλη κόπωση και αδυναμία, δέρμα που είναι χλωμό, αίσθημα ζαλάδας ή αδυναμίας ή πονοκεφάλους, πόνος στο στήθος, αίσθημα δύσπνοιας ή αίσθηση ότι η καρδιά χτυπά γρήγορα, κρύα άκρα ή εύθραυστα νύχια, λαχτάρα για ασυνήθιστα πράγματα για φαγητό, όπως πάγο, έλλειψη όρεξης.
Πώς συνδέεται η αναιμία με το Αλτσχάιμερ;
Μια καθιερωμένη θεωρία είναι λόγω της βασικής λειτουργίας του σιδήρου στην παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο, εάν ο σίδηρος είναι χαμηλός, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει εγκεφαλική πτώση.
«Ο εγκέφαλος βασίζεται στην καλή κυκλοφορία του αίματος για να λάβει διατροφή και οξυγόνο. Τα νευρικά κύτταρα έχουν υψηλές απαιτήσεις σε οξυγόνο. Εάν ένα άτομο έχει σοβαρή αναιμία, τα ερυθρά αιμοσφαίρια του μπορεί να μην μεταφέρουν αρκετό οξυγόνο στον εγκέφαλο και αυτό θα προκαλέσει υποξία (όχι αρκετό οξυγόνο για τους ιστούς) και βλάβες στον εγκέφαλο, ειδικά εάν η υποξία συνεχιστεί μεγάλη περίοδο», είπε η Reiss. «Εάν ένα άτομο έχει ήδη άνοια οποιουδήποτε τύπου, όπως ήπια γνωστική εξασθένηση, η αναιμία μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα και να επιταχύνει την καταστροφική διαδικασία. Η αναιμία μπορεί να προκαλέσει αλλαγές σε μικρά αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο που θέτουν σε κίνδυνο την ικανότητα του οξυγόνου να φτάσει σε όλες τις δομές». Και άλλοι παράγοντες μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο.
«Η αναιμία μειώνει επίσης τον εγκεφαλικό μεταβολισμό της γλυκόζης, τον μηχανισμό παραγωγής ενέργειας στον εγκέφαλο, και ο κακός μεταβολισμός στον εγκέφαλο είναι ένα γνωστό χαρακτηριστικό της νόσου Αλτσχάιμερ», είπε η Reiss.
Τα φλεγμονώδη μόρια σε ορισμένους τύπους αναιμίας θα μπορούσαν επίσης να επιδεινώσουν το Αλτσχάιμερ πιο γρήγορα.
«Η σύνδεση της αναιμίας με το Αλτσχάιμερ δεν είναι απαραίτητα η ίδια η αναιμία, αλλά μάλλον η φλεγμονή που μπορεί να προκαλέσει», δήλωσε ο Kyle Womack, MD, καθηγητής νευρολογίας στο Τμήμα Γήρανσης και Άνοιας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις. «Η αναιμία μπορεί να μην ξεκινά την συμπτώματα που προκαλεί το Αλτσχάιμερ, αλλά θα μπορούσε να εμπλέκεται με την εξασθένηση».
Ορισμένοι τύποι ανεπάρκειας σιδήρου, όπως η αναιμία της φλεγμονής, μπορούν να σταματήσουν το σώμα από τη χρήση αποθηκευμένου σιδήρου για την παραγωγή υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Εάν κάποιος έχει αναιμία, πρέπει να υποβληθεί σε έλεγχο για Αλτσχάιμερ;
Ισραηλινοί ερευνητές ανέφεραν ότι όσο πιο σοβαρή αναιμία έχει ένας ηλικιωμένος, τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος άνοιας και μείωσης των δεξιοτήτων σκέψης. Ωστόσο, αυτή η μελέτη επισημαίνει ότι θα πρέπει να εντοπιστούν ήπιες περιπτώσεις αναιμίας, έτσι ώστε η θεραπεία να μπορεί να αναστρέψει τον κίνδυνο άνοιας.
"Εάν ένας ασθενής έχει αναιμία και αυτό το άτομο - ή πιο συχνά, ένα μέλος της οικογένειας αυτού του ατόμου - παρατηρήσει ότι η συμπεριφορά του φαίνεται να είναι λίγο άστοχη, είναι σημαντικό να το πείτε στον γιατρό αυτού του ατόμου", είπε ο Womack. "Πολύ συχνά, ένα άτομο με Αλτσχάιμερ δεν θα γνωρίζει ότι η συμπεριφορά του αλλάζει. Σε μια τέτοια περίπτωση, η αναιμία μπορεί να είναι οξεία, επομένως είναι πολύ σημαντικό να μην βάζετε παρωπίδες σχετικά με αυτό – πρέπει να δράσετε έγκαιρα.»
Η λήψη μιας πλήρους σωματικής εξέτασης είναι ζωτικής σημασίας και ο καρδιακός έλεγχος θα πρέπει να είναι ουσιαστικό μέρος μιας αξιολόγησης. «Η υγεία της καρδιάς και η υγεία του εγκεφάλου είναι πολύ αλληλένδετες και η αναιμία μπορεί να προκαλέσει μεγάλη βλάβη στην καρδιά και το καρδιαγγειακό σύστημα, το οποίο, με τη σειρά του, μπορεί να είναι ανθυγιεινό για τον εγκέφαλο και να οδηγήσει σε επιδείνωση της άνοιας», είπε η Reiss.
Ένας ασθενής θα πρέπει επίσης να υποβληθεί σε εξέταση για να διαπιστωθεί εάν και/ή πώς χάνει αίμα.
Τα καλά νέα: Η θεραπεία για την αναιμία μπορεί να είναι εύκολη. Ο γιατρός μπορεί να ανανεώσει τη διατροφή, ώστε να καταναλώνονται τροφές πλούσιες σε σίδηρο, όπως περισσότερο κρέας, ψάρι, πουλερικά, φυλλώδη λαχανικά, φασόλια, προϊόντα ψωμιού με μαγιά και δημητριακά, ζυμαρικά και ψωμί εμπλουτισμένα με σίδηρο. Τα συμπληρώματα σιδήρου μπορούν επίσης να κάνουν μεγάλη διαφορά στη διόρθωση της αναιμίας και ενδεχομένως να σταματήσουν τη γνωστική βλάβη.
