Από τις Άλκηστις-Μαρία Κοντοπούλου & Σοφία Χρυσαφοπούλου*
Το 2062, σε ένα –όχι και τόσο μακρινό– μέλλον, η ανθρωπότητα πλήττεται από μια νέα μάστιγα, τη μάστιγα της λήθης, η οποία εκδηλώνεται πολλαπλώς με κρούσματα της νόσου Alzheimer's, της άνοιας, της ψηφιακής άνοιας (digital dementia), καθώς και με άλλες μορφές αποδυνάμωσης και εν τέλει απώλειας της μνήμης. Το αυξημένο, λόγω της εξέλιξης της ιατρικής και της επιστήμης, προσδόκιμο ζωής και η εντατική χρήση «έξυπνων» συσκευών, αποτελούν δύο από τους σημαντικότερους παράγοντες που έχουν συμβάλει στην ραγδαία εξέλιξη αυτής της μη αναστρέψιμης κατάστασης.
Η εταιρεία ETERNAL U, με έδρα την Ελλάδα σε μια αναδιοργανωμένη Ευρωπαϊκή Ένωση, επιστρατεύει ενάντια στην παγκόσμια λήθη μια σειρά εξελιγμένων συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης (bots). Αυτοί οι «εργάτες της μνήμης» γίνονται αποδέκτες της μνήμης του αγοραστή / χρήστη τους ή αλλιώς «ενεργοποιητή» τους με την αποστολή να τη διατηρήσουν εσαεί και εν τέλει να υποκαταστήσουν την ψηφιακή υπόστασή του .
Το βίντεο της Κυριακής Γονή, που παρουσιάζεται στην έκθεση Panopticon στη γκαλερί Depo Darm Contemporary Art Space έως μεθαύριο Τετάρτη 15 Νοεμβρίου, αποτελεί μέρος μιας σειράς προωθητικών βίντεο της εταιρείας ETERNAL U και παρουσιάζει ένα τέτοιο bot, το οποίο συστήνει τον εαυτό του και τον «ενεργοποιητή» του, τη Βέρα, μία γυναίκα η οποία διαγνώσθηκε με Alzheimer's.
Το bot περιγράφει τη διαδικασία ενεργοποίησης και εκπαίδευσής του, από τη λήψη όλων των προσωπικών δεδομένων της Βέρα, όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τα μηνύματα, τις συζητήσεις, τις αγορές και τις αναζητήσεις μέχρι την καταγραφή των ονείρων της και τον τρόπο έκφρασής της. Αφού αρχικά γίνεται υποδοχέας της μνήμης της γυναίκας, το bot οικειοποιείται σταδιακά τις αναμνήσεις της, τα όνειρά της και εν τέλει την ίδια της την ύπαρξη. Χρησιμοποιώντας την πλατφόρμα του προωθητικού βίντεο το bot βρίσκει την ευκαιρία να διεκδικήσει μια δική του ταυτότητα και ταυτόχρονα την ιδιότητα ενός νέου τύπου (ψηφιακού) πολίτη σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία ήδη έχει θεσμοθετήσει την Υπηρεσία για την Ρομποτική και Τεχνητή Νοημοσύνη και ερευνά παρόμοιες περιπτώσεις.
Το έργο ETERNAL U, του οποίου μέρος αποτελεί το εν λόγω βίντεο, είναι ένα project σε εξέλιξη και επιδιώκει να διερευνήσει το διάλογο μεταξύ μνήμης και λήθης, τη σχέση ανθρώπου και μηχανής, τη συζήτηση γύρω από την ύπαρξη ψηφιακών πολιτών (digital citizens). Παρόμοια ζητήματα φαίνεται να απασχολούν την καλλιτέχνη στη συνολικότερη εικαστική και ερευνητική της πρακτική, όπως για παράδειγμα στο έργο Deletion Process_Only You Can See My History, το οποίο πραγματεύεται θέματα όπως η ιδιωτικότητα στο διαδίκτυο, το δικαίωμα στη λήθη, ο έλεγχος και η διανομή των προσωπικών δεδομένων. Σύμφωνα με την ίδια, η εξέλιξη της τεχνολογίας και οι δυνατότητες που αυτή μπορεί να προσφέρει στον άνθρωπο είναι τρομακτικές και ταυτόχρονα γοητευτικές, γι' αυτόν το λόγο η στάση που διατηρεί απέναντι σε τέτοιου είδους ζητήματα να είναι αυτή της επίμονης διερεύνησης.
Η δουλειά της Γονή εκτίθεται στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στον Καναδά, ενώ τον Δεκέμβριο του 2017 το πρόσφατο έργο της The Aegean Datahaven A cooperative platform in the archipelago παρουσιάζεται στη National Gallery of Victoria στο πλαίσιο της Triennial της Μελβουρνης. Τον Ιανουάριο του 2018 συμμετέχει στην Biennial Ψηφιακής Τέχνης στην Καλιφόρνια, σε συνεργασία με το Digital Arts Reasearch Center του University Santa Cruz.
Το ερευνητικό έργο που συνοδεύει τα έργα της παρουσιάζεται σε συνέδρια τέχνης και τεχνολογίας, ενώ μέρος του έχει δημοσιευθεί στο Leonardo 49:4, The Journal of the International Society of the Arts, Sciences and Technology. Ως προέκταση της πρακτικής της σχεδιάζει και υλοποιεί εργαστήρια για ενήλικες και έφηβους σε συνεργασία με φορείς και ιδρύματα, όπως τη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Athens Science Festival, University of California, Santa Cruz, Dutch Art Institute κά.
Η Κυριακή Γονή έχει ολοκληρώσει προπτυχιακές καθώς και μεταπτυχιακές σπουδές στη Ζωγραφική, στην Ψηφιακή Τέχνη και στην Κοινωνική Ανθρωπολογία.
Περισσότερες πληροφορίες: www.kyriakigoni.com
*Η Άλκηστις-Μαρία Κοντοπούλου είναι Ιστορικός τέχνης & Επιμελήτρια και η Σοφία Χρυσαφοπούλου είναι Κοινωνική Ανθρωπολόγος, Ιστορικός τέχνης & Επιμελήτρια.
eternal_U from Kyriaki Goni on Vimeo
