Μπορεί να ακούγεται παράξενο αλλά η χθεσινή συνέντευξη Τύπου του διοικητή Πάουελ ίσως να ήταν η πιο δύσκολη των τελευταίων 18 μηνών. Θεωρητικά, το γεγονός πως μέσα σε αυτό το διάστημα η κεντρική αμερικανική τράπεζα ανέβασε τα επιτόκια αναφοράς από το μηδενικό επίπεδο προς το 5,5% θα έπρεπε να κάνει τη δουλειά του διοικητή πιο εύκολη από τη στιγμή που η διαδρομή αυτή είναι βέβαιο πως πλησιάζει στο τέλος της.
Στην πραγματικότητα όμως, αυτό είναι που προκαλεί τις μεγαλύτερες δυσκολίες. Το τελευταίο πράγμα που επιθυμεί ο Πάουελ είναι να δώσει την εντύπωση πως υπάρχει μία προαποφασισμένη πορεία που θα ακολουθήσει η Fed το επόμενο διάστημα όσον αφορά το επίπεδο των επιτοκίων αναφοράς.
Όχι μόνο γιατί, πιθανότατα, τίποτα δεν είναι προαποφασισμένο αυτή τη στιγμή αλλά και γιατί δεν θα ήθελε σε καμία περίπτωση να αυτοπαγιδευθεί και να νοιώθει δεμένα τα χέρια του τους επόμενους μήνες. Για τον διοικητή και τους συνεργάτες του, η μάχη κατά του πληθωρισμού δεν έχει κερδηθεί ακόμα. Μπορεί να έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ο συναγερμός έχει λήξει.
Η επιμονή της Fed στη θέση πως οι επόμενες κινήσεις της θα εξαρτηθούν από τα οικονομικά δεδομένα (data dependency) δεν είναι προσχηματική. Είναι η πραγματικότητα, καθώς ο διοικητής και τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής FOMC που καθορίζει τα επιτόκια αναφοράς θα νοιώσουν άνετα μόνο όταν δουν τον δομικό πληθωρισμό να πλησιάζει προς το 2%, την αγορά εργασίας να αδυνατίζει λίγο και τις αυξήσεις των μισθών να μην υποδαυλίζουν (κατά την άποψή τους) τις πληθωριστικές πιέσεις.
Παρά το ότι οι αγορές μπορεί να πιστεύουν πως οι αυξήσεις επιτοκίων έχουν φθάσει στο τέλος τους μετά τη χθεσινή απόφαση της Fed, στην πραγματικότητα αυτό θα εξαρτηθεί από τα οικονομικά νέα που θα μάθουμε τους επόμενους μήνες. Ο Τζέι Πάουελ βρίσκεται λοιπόν σε δύσκολη θέση γιατί πρέπει ταυτόχρονα να επιτύχει ορισμένους διαφορετικούς μεταξύ τους στόχους. Πρέπει να κρατήσει τις χρηματιστηριακές αγορές σε εγρήγορση για να μην τους δώσει αφορμή να ρίξουν πολύ τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ αλλά και την ίδια στιγμή δεν θέλει να τις φοβίσει υπερβολικά.
Προφανώς, πρέπει να προσπαθήσει να συνεχίσει τη μάχη κατά του πληθωρισμού αποφεύγοντας (όσο αυτό είναι εφικτό) την οικονομική ύφεση. Πρέπει να μην δώσει αφορμή σε πολιτικά πρόσωπα και αξιωματούχους να υποστηρίξουν πως η κεντρική τράπεζα είναι υπερβολικά χαλαρή ή υπερβολικά σκληρή στο θέμα του πληθωρισμού.
Και πρέπει επίσης, και αυτό είναι ίσως πιο σοβαρό απ’ όσο φανταζόμαστε, να κρατήσει τις ισορροπίες μέσα στην ίδια την Τράπεζα, καθώς μέσα στην ομάδα των βασικών συνεργατών του υπάρχουν υποομάδες κατά τα πρότυπα των γερακιών και των περιστεριών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Και πρέπει να έχει όλα αυτά υπόψη ενώ καθημερινά έρχονται νέα οικονομικά στοιχεία που πολλές φορές στέλνουν αντικρουόμενα σημάδια από μέρα σε μέρα.
Ειδικά σε ό,τι αφορά το θέμα των ισορροπιών μέσα στην Fed, ένα προχθεσινό άρθρο του Bloomberg περιέγραψε την κατάσταση με πολύ λεπτομερή τρόπο. Οι δημοσιογράφοι του διεθνούς πρακτορείου επισήμαναν πως οι διαφορές μεταξύ των αξιωματούχων, και ειδικά αυτών που έχουν το δικαίωμα ψήφου στην επιτροπή FOMC που καθορίζει το ύψος των επιτοκίων αναφοράς, έχουν αρχίσει να οξύνονται τώρα που δεν υπάρχει πλέον ομοφωνία σχετικά με την αναγκαιότητα περαιτέρω ανόδου των επιτοκίων.
Σύμφωνα με το άρθρο, αυτή τη στιγμή υπάρχουν τρεις ομάδες. Αυτή των γερακιών που τα μέλη της ανησυχούν ακόμα πολύ για τον πληθωρισμό και είναι έτοιμα για περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων. Αυτή των περιστεριών που τα μέλη της κλίνουν προς μία πιο χαλαρή πολιτική με έμφαση στη δημιουργία θέσεων εργασίας και όχι στην καταπολέμηση του πληθωρισμού. Και αυτή των κεντρώων που προσπαθούν να βρουν έδαφος συνεννόησης μεταξύ των δύο άλλων ομάδων.
Όπως είπαμε, όσο ο πληθωρισμός φαινόταν ανεξέλεγκτος η απόφαση για αύξηση των επιτοκίων ήταν πολύ εύκολη και δεν υπήρχαν ουσιώδεις διαφωνίες. Τώρα όμως που υπάρχουν σημάδια εξασθένησης του πληθωρισμού οι διαφορές μεταξύ των ομάδων αρχίζουν να γίνονται πιο εμφανείς και η ερμηνεία που δίνει η κάθε ομάδα στα οικονομικά νέα που έρχονται δεν συμπίπτει κατ’ ανάγκην με την ερμηνεία της άλλης.
Αυτό κάνει τη θέση του Πάουελ, ο οποίος ανήκει στην ομάδα των κεντρώων, αρκετά πιο δύσκολη από πριν. Η διατήρηση ενός κλίματος ενότητας ανάμεσα στους αξιωματούχους της Fed έχει πολύ μεγάλη σημασία. Αν οι επενδυτές πιστέψουν πως η συνεννόηση μεταξύ τους δεν είναι πλέον εύκολη θα χάσουν την εμπιστοσύνη τους προς την κεντρική τράπεζα και αυτό είναι κάτι που μπορεί να έχει πολύ αρνητικές συνέπειες όχι μόνο στις αμερικανικές αλλά και στις διεθνείς αγορές μετοχών και ομολόγων.
Το πόσο δύσκολο είναι για τον Τζέι Πάουελ να κρατήσει αυτές τις ισορροπίες φαίνεται και από την καθημερινή ειδησεογραφία. Μπορεί οι τελευταίες μετρήσεις του πληθωρισμού να ήταν ενθαρρυντικές και να δίνουν επιχειρήματα στα περιστέρια της Fed, αλλά υπάρχουν και άλλες εξελίξεις που μπερδεύουν τα πράγματα.
Όπως για παράδειγμα οι εργατικές κινητοποιήσεις σε πολλές μεγάλες επιχειρήσεις και τομείς της οικονομίας, οι οποίες πολύ συχνά καταλήγουν σε συμφωνίες για σημαντικές αυξήσεις στους μισθούς των εργαζομένων. Όσο ευχάριστο και να είναι αυτό για τους εργαζόμενους, στο μυαλό της ομάδας των γερακιών αποτελεί τροχοπέδη στις προσπάθειες για τιθάσευση του πληθωρισμού.
Χαρακτηριστικό και του γενικότερου κλίματος που επικρατεί στις ΗΠΑ σχετικά με το θέμα του πληθωρισμού και των επιτοκίων είναι και το προχθεσινό άρθρο της συντακτικής ομάδας του Bloomberg, η οποία υποστηρίζει πως η Fed θα πρέπει να παραμείνει προσηλωμένη στη μάχη κατά του πληθωρισμού ακόμα και αν χρειαστούν και άλλες, πέρα από τη χθεσινή, αυξήσεις επιτοκίων που ίσως οδηγήσουν την οικονομία σε ύφεση.
Μέσα λοιπόν σε όλα αυτά δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται ο διοικητής Πάουελ, τα διλήμματα που αντιμετωπίζει καθημερινά και τις ασκήσεις ισορροπίας στις οποίες είναι υποχρεωμένος να καταφεύγει.
Η ανακοίνωση της Fed που συνόδευσε την αύξηση των επιτοκίων κατά 0,25% χθες το βράδυ και η παρουσία του Τζέι Πάουελ κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου είναι φανερό πως εντάσσονταν στην προσπάθειά του να αφήσει ανοικτές όλες τις πιθανές επιλογές σχετικά με τα επιτόκια, χωρίς να φοβίσει ούτε να ενθουσιάσει τις αγορές και χωρίς να χαλάσει το κλίμα συνεννόησης μεταξύ των αξιωματούχων της Τράπεζας.
Από τις πρώτες αντιδράσεις των αγορών μπορούμε να πούμε πως μάλλον τα κατάφερε, καθώς οι περισσότεροι αναλυτές όντως δεν ήταν σε θέση να προβλέψουν τις επόμενες κινήσεις της Fed, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ σημείωσαν μικρές μεταβολές, οι χρηματιστηριακοί δείκτες αντιμετώπισαν τα νέα με ψυχραιμία και η ηρεμία στους κόλπους της τράπεζας δεν φάνηκε να τίθεται εν αμφιβόλω.
Ο διοικητής μάλλον ξεπέρασε τον χθεσινό σκόπελο αλλά αυτό δεν σημαίνει πως θα απαλλαγεί σύντομα από τα διλήμματά του και την ανάγκη για συνεχείς ασκήσεις ισορροπίας.
