Του Aparna Mathur
H μεταρρύθμιση της εταιρικής φορολόγησης των ΗΠΑ έχει καθυστερήσει πολύ. Οι ψηλοί μας φορολογικοί συντελεστές επιβαρύνουν όχι μόνο τις επιχειρήσεις, αλλά και τους εργαζόμενους και την οικονομία μας συνολικά. Γι' αυτό τον λόγο, το σχέδιο της νέας φορολογικής μεταρρύθμισης των “Μεγάλων Έξι” προτείνει πολύ πιο δραστικές αλλαγές στους φόρους επί των επιχειρήσεων απ' ό,τι στους αντίστοιχους ατομικούς.
Το σχέδιο να μειωθεί ο συντελεστής εταιρικής φορολόγησης στο 20% κινείται στη σωστή κατεύθυνση για τη διόρθωση του αντίστοιχου κώδικα. Φέρνει τον κύριο συντελεστή εταιρικής φορολόγησης στο ίδιο επίπεδο με τον υπόλοιπο ανεπτυγμένο κόσμο, εξέλιξη που θα ενισχύσει τις επενδύσεις και την αύξηση των μισθών στις ΗΠΑ.
Ακόμη, η μεταρρύθμιση προτείνει την εγκαθίδρυση ενός χωρικού φορολογικού συστήματος στις ΗΠΑ, έτσι ώστε οι αμερικανικές πολυεθνικές να μην έχουν κίνητρα να αποθηκεύουν τα μετρητά τους στο εξωτερικό και να μην τιμωρούνται όταν φέρνουν τα κέρδη τους πίσω στις ΗΠΑ. Τέλος, επιτρέπει στις επιχειρήσεις την έκπτωση των επενδύσεων για πέντε χρόνια (ενώ μειώνει την έκπτωση των τόκων), εξέλιξη που θα ενισχύσει βραχυπρόθεσμα τις επενδύσεις.
Ενώ η μείωση των εταιρικών συντελεστών γίνεται αντιληπτή ως δώρο στους πλουσίους, έρευνες καταδεικνύουν ότι οι πραγματικοί νικητές μπορεί να είναι οι οικογένειες της εργατικής τάξης στην Αμερική, καθώς οι αμερικανικές επιχειρήσεις επεκτείνονται και αυξάνουν τις παραγωγικές τους επενδύσεις στις ΗΠΑ.
Ενώ είμαι αισιόδοξη ως προς τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της μετάβασης σε ένα ανταγωνιστικότερο κώδικα εταιρικής φορολόγησης, πρέπει να κινηθούμε με προσοχή. Η μεγαλύτερη ανησυχία μου ως προς το σχέδιο είναι η πιθανότητα να επιβαρύνει σημαντικά τα ελλείμματα και το ομοσπονδιακό χρέος.
Σύμφωνα με τις αρχικές πρόχειρες εκτιμήσεις της Committee for a Responsible Federal Budget (Επιτροπή για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό), ενώ οι μειώσεις φόρων θα έχουν κόστος 5,8 τρισεκατομμύρια δολάρια, τα μέτρα για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης θα ανακτήσουν πολύ λιγότερα από τα μισά χρήματα, έτσι ώστε οι καθαρές μειώσεις φόρων να φτάσουν τα 2,2 τρισεκατομμύρια.
Αν το σχέδιο αυτό επιβαρύνει βραχυπρόθεσμα το ομοσπονδιακό χρέος, μπορεί μακροπρόθεσμα αυτό να λειτουργήσει ως τροχοπέδη της οικονομικής ανάπτυξης.
Πέρα από τη δυνατότητα της μεταρρύθμισης της εταιρικής φορολόγησης να ενισχύσει τους μισθούς της μεσαίας τάξης, ποιες άλλες ρυθμίσεις θα βοηθούσαν; Στο επίπεδο των ατόμων, δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό το σχέδιο να βοηθήσει ιδιαίτερα τους εργαζόμενους με χαμηλά εισοδήματα, οι περισσότεροι από τους οποίους ήδη δεν καταβάλλουν καθόλου ομοσπονδιακό φόρο εισοδήματος.
Ο διπλασιασμός της βασικής φορολοαπαλλαγής, με την κατάργηση της προσωπικής απαλλαγής θα βοηθήσει λίγους ακόμη ανθρώπους να αποφύγουν την όποια φορολόγηση ή να μειώσουν τις φορολογικές τους επιβαρύνσεις. Από την άλλη πλευρά, καθώς το σχέδιο δεν δίνει λεπτομέρειες ως προς τα φορολογικά κλιμάκια, είναι πιθανό κάποιοι άνθρωποι που σήμερα εμπίπτουν στο κλιμάκιο του 10% να βρεθούν στο οριακά ανώτερο κλιμάκιο του 12%.
Η απουσία λεπτομερειών στο σχέδιο μπορεί να έχει σημασία ιδιαίτερα για τις μονογονεϊκές οικογένειες, ή για όσους υποβάλλουν δηλώσεις ως κεφαλές οικογένειας. Ενώ το σχέδιο σκοπίμως δεν αναφέρεται σ' αυτή τη συγκεκριμένα κατηγορία φορολογουμένων, αν καταργηθεί η δυνατότητα υπαγωγής σ' αυτές τις κατηγορίες (όπως υποστήριζε ο Πρόεδρος Τραμπ προεκλογικά), τότε αυτές οι οικογένειες θα δουν μια σημαντική αύξηση στους φόρους τους.
Για όσους έχουν επιμέρους εκπτώσεις φόρου, δηλαδή για περίπου το 30% των φορολογουμένων, η μεγαλύτερη συνέπεια θα αφορά τη δυνατότητά τους να εγγράφουν δαπάνες όπως οι ιατρικές ή οι πολιτειακοί και τοπικοί φόροι. Θα συνεχίσουν να μπορούν να αξιώνουν εκπτώσεις για τόκους υποθηκών και φιλανθρωπικές δωρέες, καθώς αυτές θα παραμείνουν.
Η κατάργηση όμως των υπολοίπων εκπτώσεων μπορεί να πλήξει τα νοικοκυριά με υψηλό εισόδημα που βασίζονται στις επιμέρους εκπτώσεις για να μειώσουν τη φορολογική τους επιβάρυνση. Αν καταργηθούν οι εκπτώσεις των πολιτειακών και τοπικών φόρων, τότε τα άτομα που ζουν σε πολιτείες με υψηλή φορολόγηση όπως η Νέα Υόρκη, το Νιου Τζέρσι και το Κονέκτικατ, θα δουν αύξηση στους φόρους τους.
Η αύξηση των φόρων στα νοικοκυρικά με υψηλά εισοδήματα από την απώλεια των εκπτώσεων των πολιτειακών και τοπικών φόρων πιθανότατα θα ισοφαρίζει την μείωση των φορολογικών συντελεστών, έτσι ώστε το καθαρό αποτέλεσμα γι' αυτά τα νοικοκυριά να είναι μάλλον αμελητέο. Χωρίς όμως μια πιο λεπτομερειακή φορολογική πρόταση, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί επακριβώς το πώς αυτή η πρόταση θα επηρεάσει τα νοικοκυριά με υψηλό εισόδημα και όσους ζουν σε πολιτείες με υψηλούς φόρους.
Ακόμη, θα επεκταθεί και η πίστωση φόρου λόγω τέκνου προκειμένου να ενισχυθούν τα εισοδήματα μετά τους φόρους για τις οικογένειες με παιδιά. Αυτό είναι ένα καλό βήμα, που επιστρέφει εισόδημα στις εργατικές οικογένειες.
Αυτό όμως δεν βοηθά τις οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα, καθώς η επέκταση της πίστωση δεν είναι εξαργυρώσιμη, και καθώς σχεδόν το 40% των οικογενειών δεν πληρώνουν καθόλου ομοσπονδιακό φόρο εισοδήματος, η επέκταση αυτή δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα γι' αυτές.
Συνολικά, το φορολογικό σχέδιο δεν έχει προφανείς χαμένους, ενώ έχει δυνητικά πολλούς κερδισμένους, με την προφανή επιφύλαξη ότι θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ως προς τις συνέπειές του στην χρηματοπιστωτική σταθερότητα της χώρας καθώς θα εφαρμόσουμε αυτή την προσέγγιση.
Αντί να επιβαρύνουμε το έλλειμμα, θα πρέπει να εξετάσουμε άλλες πηγές εισοδήματος που δεν θα επιβραδύνουν την ανάπτυξη, αλλά θα συμβάλλουν στην κάλυψη του κόστους αυτού του σχεδίου. Ίσως ένας φόρος για την έκλυση αερίων άνθρακα;
--
Η Aparna Mathur είναι ερευνήτρια οικονομικής πολιτικής στο American Enterprise Institute.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 29 Σεπτεμβρίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute (ΑΕΙ) και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
