*Γράφει ο Isadore Johnson
Η οικονομία, ως η επιστήμη της ανθρώπινης δράσης, μπορεί να εφαρμοστεί και στο πεδίο της αυτοβελτίωσης. Ίσως η ουσία της αυτοβελτίωσης είναι ότι αν κάποιος υποστεί θυσίες για το μέλλον, η θυσία αυτή θα αποδώσει μέρισμα. Ανεξαρτήτως του αν κάποιος επικεντρώνεται στην άσκηση, στην υγιεινή διατροφή ή στην εμπέδωση καλύτερων συνηθειών – η καθυστερημένη ικανοποίηση υπερτερεί των απολαύσεων του εδώ και τώρα. Αυτή η ιδέα είναι τόσο σημαντική που ο Tyler Cowen, στο βιβλίο του Stubborn Attachments, υποστηρίζει ότι οι ευκαιρίες για «ανατοκιζόμενη ανάπτυξη» πρέπει να είναι η κύρια εστίαση της κοινωνίας.
Η αποταμίευση για το μέλλον είναι σημαντική για την κοινωνία, επειδή τα χρήματα που δεν δαπανώνται για κατανάλωση μπορούν αντ' αυτού να επενδυθούν σε επιχειρήσεις που αυξάνουν την παραγωγικότητα, επιτρέποντας στις επόμενες γενιές να επωφεληθούν από τον ανατοκισμό. Αυτός ο ανατοκισμός είναι πολύτιμος γιατί επιτρέπει στην ανθρωπότητα να έχει σημαντικά κέρδη εφόσον η κοινωνία μπορεί να τον εκμεταλλευτεί. Με επιτόκιο 8%, σε διάστημα 9 ετών η αρχική επένδυση διπλασιάζεται. Η αποτυχία να επωφεληθούμε από τα κέρδη από μεγαλύτερες αποταμιεύσεις είναι, στην πραγματικότητα, καθαρή απώλεια (deadweight loss). Οι περιορισμοί στη δύναμη της βούλησης της κοινωνίας να καθυστερούνται οι δαπάνες λειτουργεί ως έλεγχος των τιμών στη συμπεριφορά επένδυσης υψηλής απόδοσης.
Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο όταν η αρχή της καθαρής απώλειας συσχετίζεται με την αποτυχία να επενδύσει κανείς στον εαυτό του. Οι περιορισμοί στη δύναμη της θέλησης κάποιου ατόμου να καθυστερήσει την ικανοποίηση του λειτουργεί ως έλεγχος τιμής στη συμπεριφορά υψηλού αντίκτυπου που θα αυξήσει τη συνολική του ευημερία. Εάν κάποιος είναι ξύπνιος δεκατέσσερις ώρες τη μέρα, κερδίζει 25 δολάρια την ώρα για 8 ώρες και αφιερώνει την υπόλοιπη ημέρα ασχολούμενος με την αναψυχή του, ο πλούτος και οι δεξιότητές του θα επισκιαστούν από κάποιον που ξοδεύει δύο ώρες από τον ελεύθερο χρόνο του για να αποκτήσει δεξιότητες που θα αποφέρουν υψηλότερες ωριαίες αμοιβές στο μέλλον. Μετά από κάποια χρόνια, το άτομο που θυσιάζεται στο παρόν επιδιώκοντας ένα καλύτερο μέλλον θα έχει πιθανότατα μια καλύτερη οικονομική κατάσταση από κάποιον που επιλέγει να παραμείνει στάσιμος. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για άλλους τομείς της ανθρώπινης εμπειρίας.
Όταν τα άτομα προσβλέπουν όχι μόνο στην άμεση ευχαρίστησή τους, αλλά στην πιο μακροπρόθεσμη ικανοποίηση, βελτιώνουν την κατάστασή τους, τόσο από την άποψη των δεξιοτήτων όσο και των στάσεων τους. Ο διαπρεπής ψυχολόγος Albert Bandura πρωτοστάτησε στην εισαγωγή της έννοιας της αυτό-αποτελεσματικότητας. Η αυτο-αποτελεσματικότητα, ευρύτερα γνωστή ως αυτοπεποίθηση, χτίζεται από την εμπιστοσύνη ενός ατόμου για τις επίκτητες δεξιότητες του. Η σκληρή δουλειά και η επίτευξη στόχων κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους.
Η διακεκριμένη γνώση ή μαεστρία, ο πρόγονος της αυτοπεποίθησης, είναι το αποτέλεσμα σκόπιμης εξάσκησης, σύμφωνα με την Angela Duckworth. Η κατοχή συγκεκριμένων στόχων, η παρακολούθηση της προόδου, η λήψη ανάδρασης και η βελτίωση σχετίζονται όλα με την αντιμετώπιση του άβολου, της απειλής της αποτυχίας. Το να μπορεί κανείς να μπει σε κατάσταση «ροής», στην κατάσταση υψηλής αποτελεσματικότητας όπου μπορεί κανείς να αναγνωρίσει τη μαεστρία του, απαιτεί να έχει πρώτα καταβάλει τη συχνά άβολη δουλειά ώστε να φτάσει σε αυτό το σημείο.
Οι συνήθειες που έχει ένα άτομο δημιουργούν βρόχους ανατροφοδότησης. Για παράδειγμα, εάν κάποιος αναλαμβάνει χρέος, πρέπει στη συνέχεια εκτός από το κεφάλαιο να εξοφλήσει και τους τόκους. Αντίθετα, όταν οι άνθρωποι αποκτούν τη συνήθεια να καθυστερούν την ικανοποίησή τους και να αναζητούν βελτίωση, μπορούν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο εστιάζοντας στο μέλλον και είναι σε θέση να καρπωθούν τα οφέλη του να κοιτάξουν μπροστά. Το να δουλεύεις πάνω στον εαυτό σου παράγει τη δυνατότητα να μπορείς να προχωρήσεις πιο μπροστά.
--
*Ο Isadore Johnson είναι υπερασπιστής της ελευθερίας του λόγου στα πανεπιστήμια, και τοπικός συντονιστής των Students for Liberty.
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 28 Ιανουαρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
