Γράφει η Akshaya Kamalnath
Τα κοινωνικά κινήματα όπως το #MeToo και το #BlackLivesMatter, ενισχυόμενα από τα κοινωνικά μέσα, έχουν οδηγήσει σε έναν μεγαλύτερο εταιρικό ακτιβισμό στα κοινωνικά ζητήματα. Ενώ αυτά τα κινήματα έχουν προσελκύσει την προσοχή στη σημασία της αντιμετώπισης των ζητημάτων ποικιλομορφίας στο επίπεδο του εργατικού δυναμικού και όχι μόνο στο επίπεδο των διοικητικών συμβουλίων ή και των στελεχών, οι εταιρικές αντιδράσεις στα κινήματα αυτά δυστυχώς υπήρξαν μυωπικές.
Όπως υποστηρίζω σε ένα πρόσφατο άρθρο μου, όταν οι εταιρίες αντιδρούν με υπερβολικό τρόπο για να ανταποκριθούν στην κοινή γνώμη και λαμβάνουν άμεσες αποφάσεις για να αντιμετωπίσουν την κριτική στα κοινωνικά μέσα, μπορεί να αποκομίζουν προσωρινά κάποια οφέλη για τη φήμη τους, αλλά εκτίθενται σε μελλοντικά και σοβαρότερα προβλήματα. Ενώ η συμβατική αφήγηση του βραχυπρόθεσμου σχεδιασμού, δηλαδή ότι οι ακτιβιστές επενδυτές (συνήθως θεσμικοί επενδυτές όπως hedge funds) πιέζουν τις διοικήσεις να μεγιστοποιήσουν βραχυπρόθεσμα τα κέρδη τους και εμποδίζουν την επιδίωξη μακροπρόθεσμων στόχων που ωφελούν όλους τους μετόχους, είναι κάτι το ευρέως κατανοητό, ο βραχυπρόθεσμος σχεδιασμός σε ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης είναι κάτι που χρειάζεται να προσελκύσει περισσότερο την προσοχή μας.
Ανεξαρτήτως του αν μια εταιρία απολύσει ένα στέλεχος που δέχεται τα πυρά των κοινωνικών μέσων, ή εκδώσει μια ανακοίνωση προς υποστήριξη κάποιου σκοπού ή καταδικάσει κάποια πράξη ανταποκρινόμενη στα αιτήματα ενός διαδικτυακού πλήθους, οι πράξεις αυτές δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό να τη βοηθήσουν να βελτιώσει μακροπρόθεσμα τις επιδόσεις της ως προς τα ζητήματα της ποικιλομορφίας. Αντιθέτως, μπορεί να συμβεί το αντίθετο. Για παράδειγμα, αυτές οι ενέργειες μπορεί να οδηγήσουν σε ένα περιβάλλον όπου οι εργαζόμενοι θα φοβούνται να εκφράσουν μια άποψη που διαφέρει από την πλειοψηφική, ή μπορεί να προκαλέσει τη δυσαρέσκειά τους όταν βλέπουν ότι η εταιρία δεν τηρεί τις υποσχέσεις της.
Οι εταιρίες πρέπει να αναγνωρίσουν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η κατακραυγή στα κοινωνικά μέσα αντανακλά τις απόψεις μιας μικρής μόνο αλλά ηχηρής μειονότητας. Αντί μια εταιρία να υπηρετεί αυτή την ομάδα, που πιθανότατα ενδιαφέρεται για την εταιρία μόνο για μια μικρή χρονική περίοδο, θα πρέπει να επιδιώξει να αντιμετωπίσει τα εσωτερικά της ζητήματα με τρόπο που απαντά στις ανησυχίες των εργαζομένων της. Η χρήση εργαλείων όπως οι έρευνες γνώμης εργαζομένων για τον εντοπισμό των ζητημάτων της εταιρικής κουλτούρας, που ακολουθεί από την εισαγωγή μέτρων για την αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών θα είναι πολύ πιο χρήσιμη. Αυτά τα μέτρα θα αποδώσουν καρπούς μέσα στον χρόνο διασφαλίζοντας ότι η οποιαδήποτε κακή συμπεριφορά μπορεί να αντιμετωπιστεί εκ των προτέρων και προάγοντας τους ταλαντούχους εργαζομένους.
Τα διοικητικά συμβούλια και τα στελέχη, πέραν της δουλειάς που πρέπει να καταβάλλουν για για τη βελτίωση της εταιρικής κουλτούρας, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι έναντι του ακτιβισμού των κοινωνικών μέσων για διάφορα ζητήματα. Ενώ αυτές οι εξωγενείς πιέσεις δεν μπορούν να ελεγχθούν, αυτό που μπορούν να ελέγξουν οι εταιρίες είναι η δική τους συμπεριφορά. Η σαφής διατύπωση κάποιων κατευθυντήριων ηθικών αρχών και η τήρησή τους είναι σημαντική σε ένα περιβάλλον όπου οι εταιρικές δράσεις υπόκεινται σε διαδικτυακή κριτική η οποία μπορεί να αποδειχθεί κοστοβόρα.
Πάρτε το παράδειγμα των SkyUp Airlines, μιας ουκρανικής αεροπορικής εταιρίας που ανακοίνωσε τον Οκτώβριο του 2021 ότι θα αντικαταστήσει την παλιά στολή εργασίας των αεροσυνοδών με μια άνετη εναλλακτική που περιλαμβάνει αθλητικά παπούτσια αντί για τακούνια. Αυτή η απόφαση βασίστηκε σε μια έρευνα μεταξύ των εργαζομένων που αποκάλυψε ότι οι γυναίκες εργαζόμενες έχουν κουραστεί με την παλιά στολή εργασίας που περιλάμβανε στενές μπλούζες και φούστες, καθώς και ψηλά τακούνια. Αυτές οι προσαρμοσμένες λύσεις επιτρέπουν στις εταιρίες να διαφοροποιηθούν από τους ανταγωνιστές τους.
Ο ανταγωνισμός μπορεί επίσης να οδηγήσει και σε καινοτόμες λύσεις για τα κοινωνικά προβλήματα. Αυτό μπορεί να μην επαρκεί για να ικανοποιήσει κάποια άτομα που δεν έχουν καλή πληροφόρηση και των οποίων οι απόψεις χρωματίζονται από τη δυσπιστία τους έναντι των εταιριών. Μακροπρόθεσμα όμως, τα ενδιαφερόμενα μέρη που συχνά αλληλεπιδρούν με την εταιρία, οι εργαζόμενοι και οι προμηθευτές, θα διαδώσουν τις θετικές πληροφορίες που αφορούν την εταιρία.
Από την οπτική των κοινωνικών κινημάτων, οι ευρύτεροι σκοποί τους θα εξυπηρετηθούν καλύτερα αν οι εταιρίες όντως εργαστούν προς την κατεύθυνση των στόχων που επιδιώκουν να πετύχουν, αντί απλώς να υποκύπτουν στην πίεση των κοινωνικών μέσων. Οι ανειλικρινείς εταιρικές πρωτοβουλίες στα ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο, και έφτασαν να χαρακτηρίζονται «woke-washing» (ξέπλυμα του κινήματος των αφυπνισμένων, κατ’ αναλογία του greenwashing που αφορά την περιβαλλοντική δράση).
* Η Akshaya Kamalnath είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Australian National University College of Law και αρθρογραφεί στο The Hitchhiker’s Guide to Corporate Governance.
** Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 5 Φεβρουαρίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
