Ο Ιούλιος Καίσαρ ήταν ένας άνθρωπος των πράξεων. Η ορμητική του άνοδος σε δημοτικότητα και επιρροή καταδεικνύει την επιμονή του και την αποφασιστικότητά του για δράση.
Ο άσπονδος εχθρός του, ο Κάτων, σκεφτόταν πολύ. Πάρα πολύ. Ήταν αντίθετος σε κάθε κίνηση του Καίσαρος στη σύγκλητο, όταν ο τελευταίος ήταν ύπατος. Όχι όμως για πραγματιστικούς λόγους, αλλά από πείσμα. Ήθελε να σταματήσει κάθε κίνηση του Καίσαρος με το να είναι ένας αυστηρά στατικός άνθρωπος που δεν δίσταζε να μοιράζεται στις σκέψεις του σε μακρόσυρτες ομιλίες που χρησιμοποιούσε παρελκυστικά. Νόμιζε ότι έτσι θα πετύχαινε κάτι.
Στο μεταξύ, ο μελλοντικός δικτάτωρ απλά τον προσπέρασε, βγήκε από την στατική αίθουσα της συγκλήτου, και έβαλε στόχο να πείσει τις μάζες αντί για κάποιους λίγους πεισματάρηδες.
Ο Καίσαρ έφτασε να κατακτήσει τη Γαλατία ενώ ο Κάτων ακόμη σκεφτόταν πώς να τον σταματήσει. Ενώ ο Κάτων σκεφτόταν, η ισχύς και η δημοτικότητα του Καίσαρος ξέφυγαν από το πεδίο της νοητικής του ικανότητας.
Ο Καίσαρ νίκησε στο τέλος και άλλαξε όσα ο Κάτων ήθελε να διατηρήσει απαράλλακτα. Οι ενέργειες του Καίσαρος ακόμη εξυμνούνται. Τι θα σκεφτόταν ο Κάτων γι’ αυτό;
“Σκέψου, αλλά μην κάνεις τις σκέψεις στόχο σου” έγραψε ο Κίπλινγκ. Η σκέψη έχει σημασία, αλλά αν δεν ακολουθείται από δράση, τότε οι σκέψεις θα τριγυρνούν ατελείωτα στον εγκεφαλικό λαβύρινθο κάποιων νευρώνων. ΓιατΊ λοιπόν συνεχίζουμε να έχουμε δεξαμενές σκέψης και όχι περισσότερο δεξαμενές δράσης;
Πόσες από τις σκέψεις που παρήγαγαν αυτοί οι φορείς οδήγησαν σε δράσεις. Σήμερα, η συγγραφή άρθρων, ερευνών και προτάσεων απλώς δεν είναι επαρκής. Η ευθύνη να αξιοποιηθούν αυτές οι σκέψεις βαραίνει την κοινωνία των πολιτών.
Οι δεξαμενές σκέψης είναι προσκολλημένες στο τι πρέπει να γίνει και στο τι θα ήταν ιδανικό. Ιδανικά, οι δημοκρατικές αξίες δεν θα δέχονται απειλές σε καμία χώρα. Ιδανικά, οι πολιτικοί θα δρουν για τους πολίτες και όχι για τα δικά τους συμφέροντα. Σε έναν ιδανικό κόσμο, δεν θα χρειαζόμασταν καν δεξαμενές σκέψης.
Η πραγματικότητα είναι ότι στις προκριματικές εκλογές του ρεπουμπλικανικού κόμματος το 2016, ενώ τα κεφάλια των υποψηφίων ήταν γεμάτα ιδέες τις οποίες ανυπομονούσαν να αποκαλύψουν σε έναν διάλογο, ο Τραμπ δεν μπήκε στον κόπο καν να εμφανιστεί, αλλά επέλεξε να πάει σε μια συγκέντρωση ψηφοφόρων. Δεν είχε κανένα λόγο να χάσει στη διανοητική σύγκρουση των απόψεων, γι’ αυτό επέλεξε να κερδίσει τις καρδιές των ανθρώπων με λαϊκιστικό πραγματισμό.
Στην πραγματικότητα, οι λαϊκιστές (όπως ο Όρμπαν στην Ουγγαρία) έχουν βάλει στην άκρη την τήρηση αρχών και ηθών. Η αντιπολίτευση αναλώνεται στο να μιλά για το τι είναι σωστό και προσήκον στο πλαίσιο της δικής της ιδεολογικής ατζέντας. Οι λαϊκιστές δρουν. Γιατί δεν δρούμε κι εμείς;
Βεβαίως, ολοένα και περισσότερες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν ενεργητική στάση, καθώς κάνουν έρευνα και θεμελιώνουν τη δράση τους σ’ αυτήν, αλλά χρειαζόμαστε ακόμη περισσότερες τέτοιες δεξαμενές δράσης. Δεν μπορούμε να περιμένουμε κάποιοι άλλοι να βάλουν τις δικές μας ιδέες σε δράση. Πρέπει να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας. Να ηγηθούμε με το παράδειγμά μας ώστε να μας ακολουθήσουν κι άλλοι.
Οι δεξαμενές σκέψης πρέπει να εξελιχθούν σε δεξαμενές πράξεις, χωρίς να παραμελήσουν την σκέψη. Απλώς μην το σκέφτεστε μόνο, δράστε!
--
Ο Mate Hajba είναι διευθυντής του Free Market Foundation, μιας ουγγρικής δεξαμενής σκέψης προσηλωμένης στις κλασικές φιλελεύθερες αξίες όπως η ελεύθερη αγορά, οι ατομικές ελευθερίας και η ανεκτικότητα.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 15 Σεπτεμβρίου 2020 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
