Γράφει ο Kevin Corcoran
Ο ανταγωνισμός είναι μια διαδικασία ανακάλυψης μεταξύ ανταγωνιστικών εταιρειών και μπορεί να εξηγηθεί μόνο εάν οι πληροφορίες είναι ατελείς. Είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος συντονισμού της οικονομικής δραστηριότητας καθώς μεταδίδει τις πληροφορίες και τη γνώση που κατέχουν οι συμμετέχοντες στην αγορά σε έναν κόσμο γενικευμένης άγνοιας και αλλαγών.
Η ελεύθερη αγορά και οι εξελιγμένοι εθιμικοί νόμοι που λειτουργούν στο πλαίσιο του κράτους δικαίου δημιουργούν μια αυθόρμητη τάξη απαραίτητη για την ατομική ελευθερία και υποκείμενη σε αυτήν.
Ο Χάγιεκ δεν ήταν υπέρμαχος του laissez-faire ή της αχαλίνωτης ελευθερίας της σύναψης συμβάσεων. Έβλεπε την ανάγκη για κρατική παρέμβαση για την προώθηση του ανταγωνισμού, την παροχή υπηρεσιών και τη διασφάλιση της ατομικής ελευθερίας. Ο ανταγωνισμός δεν σημαίνει ότι μια αγορά θα έχει πολλές επιχειρήσεις. Το μονοπώλιο και το ολιγοπώλιο μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικά, να παρέχουν φθηνότερα αγαθά και μεγαλύτερη καινοτομία και γενικά θα βρίσκονται υπό συνεχή αμφισβήτηση. Το κλειδί για την έννοια του ανταγωνισμού και της πολιτικής ανταγωνισμού του Χάγιεκ είναι η δυνατότητα αμφισβήτησης ή ο δυνητικός ανταγωνισμός.
Μια ενεργή πολιτική υπέρ του ανταγωνισμού είναι συμβατή με τον φιλελευθερισμό που αίρει τα κυβερνητικά εμπόδια στην είσοδο, μειώνει τη νομική προστασία που παρέχεται στην πνευματική ιδιοκτησία (ευρεσιτεχνίες, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, εμπορικά σήματα) και τις εταιρείες και ένα υποστηρικτικό φορολογικό και νομισματικό σύστημα. Το σύνθημα «το μεγάλο είναι κακό» που επηρεάζει σήμερα την πολιτική ανταγωνισμού απορρίφθηκε από τον Χάγιεκ καθώς παρήγαγε «ουσιαστικά αντιφιλελεύθερα συμπεράσματα που προέρχονται από φιλελεύθερες αφετηρίες».
Ο Χάγιεκ πρότεινε ένα μετριοπαθές δίκαιο ανταγωνισμού που θα απαγόρευε τις αποκλειστικές διακρίσεις τιμών από τα μονοπώλια και θα καθιστούσε ανεφάρμοστες τις συμβάσεις περιορισμού του εμπορίου. Αυτές οι απαγορεύσεις θα επιβάλλονταν ιδιωτικά παρέχοντας στους πληγέντες το δικαίωμα να υποβάλουν αγωγή για «πολλαπλές ζημιές» υποστηριζόμενοι από δικηγόρους στους οποίους καταβάλλονται αμοιβές με ποσοστά της επιδικαζόμενης αποζημίωσης.
Η εστίαση του Χάγιεκ στην επεξεργασία των πληροφοριών και της γνώσης καθιστά την προσέγγισή του αυτή επίκαιρη και προσαρμόσιμη στις τάσεις που παρουσιάζονται τώρα στον ψηφιακό τομέα.
Κατεβάστε και διαβάστε το πλήρες κείμενο της μελέτης εδώ.
*Ο Cento Veljanovski είναι ο Διευθύνων Εταίρος και ιδρυτής της Case Associates και συνεργάτης του IEA σε ζητήματα δικαίου και οικονομικών. Έχει πάνω από 40 χρόνια εμπειρία ως σύμβουλος εταιρειών σε θέματα ανταγωνισμού και ρυθμιστικών οικονομικών, έχει διατελέσει διευθυντής πολλών εταιρειών συμβούλων διαχείρισης και οικονομικών, σε διοικητικά συμβούλια εισηγμένων δημοσίων εταιρειών και υπήρξε διευθυντής σύνταξης και έρευνας στο Institute of Economic Affairs.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 20 Ιουλίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του δικτύου Epicenter και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
