*Γράφει ο Fredrik Erixon
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας (ECIPE) προτείνει τέσσερα βιβλία για το φετινό καλοκαίρι.
Not One Inch: America, Russia, and the Making of Post-Cold War Stalemate της Mary Elise Sarotte
Το βιβλίο της καθηγήτριας Sarotte είναι ένα απαραίτητο διάβασμα για όποιον επιθυμεί να κατανοήσει ένα από τις πιο αμφιλεγόμενα διπλωματικά και στρατιωτικά εγχειρήματα του τέλους του 20ού αιώνα: την επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά. Η συναρπαστική αφήγηση από την Sarotte γεγονότων, συζητήσεων και συναντήσεων μεταξύ δυτικών ηγετών και των σοβιετικών –και αργότερα Ρώσων– ομολόγων τους, που δημοσιεύτηκε μόλις λίγους μήνες πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, καθιστά αυτό το βιβλίο εξαιρετικά επίκαιρο για την κατανόηση των περίπλοκων παραμέτρων μίας από τις μεγαλύτερες τραγωδίες των αρχών του 21ου αιώνα: του πολέμου στην Ουκρανία. Η συγγραφέας με πολύ καλή τεκμηρίωση που βασίζεται σε μια τεράστια δεξαμενή πρωτογενών πηγών, επισημαίνει διάφορους παράγοντες που βοήθησαν ή εμπόδισαν την οικοδόμηση μιας νέας παγκόσμιας τάξης. Οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας ήταν θερμές αμέσως μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, αλλά αυτή η στιγμιαία συνθήκη έσβησε γρήγορα. Ίσως οι ΗΠΑ και η Ρωσία δεν ήταν ποτέ γραφτό να γίνουν στενοί φίλοι, όπως πολλοί θα ήθελαν. Αλλά δεν υπήρχε τίποτα αναπόφευκτο που θα τους έκανε εχθρούς. Ακριβώς όπως δεν υπάρχει τίποτα αναπόφευκτο με τον πόλεμο. Σύμφωνα με τη Sarotte, οι επιλογές των ατόμων συμβάλλουν στη διαμόρφωση της ιστορίας.
The Equality Machine: Harnessing Digital Technology for a Brighter, More Inclusive Future της Orly Lobel
Fight fire with fire: ένα τραγούδι των Metallica, και μια πρόταση που αποτυπώνει την ουσία αυτού του εξαιρετικού βιβλίου της Orly Lobel, καθηγήτριας Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο. Στο βιβλίο της, η Orly διατυπώνει μια ισχυρή – και καλά ερευνημένη – επιχειρηματολογία υπέρ της Τεχνητής Νοημοσύνης ως εργαλείου για την αντιμετώπιση των προκαταλήψεων στη λήψη αποφάσεων: από την πρόσληψη κάποιου υποψήφιου υπαλλήλου, έως τη σάρωση στα κινητά μας προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά. Οι αλγόριθμοι μπορούν να κάνουν προκατειλημμένες διακρίσεις επειδή βασίζονται σε δεδομένα που είναι προκατειλημμένα (και ανθρωπογενή). Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκαταλήψεις και να κάνει αυτές τις αποφάσεις δικαιότερες. Σε μια εποχή που οι περισσότεροι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βλέπουν την τεχνητή νοημοσύνη με ένα μείγμα φόβου και δυσπιστίας, αυτό το βιβλίο είναι σαν μια δροσιστική λεμονάδα για τις δυσκολίες της σχετικής πολιτικής. Απολαύστε το κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
My Journeys in Economic Theory, του Edmund Phelps
Ο Εντ Φελπς είναι ένας πολύ γνωστός οικονομολόγος – άλλωστε έλαβε το βραβείο Νόμπελ στα οικονομικά το 2006 – ο οποίος βοήθησε στη διαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο κατανοούμε σήμερα την οικονομική ανάπτυξη και πολιτική. Στα σύντομα αυτά απομνημονεύματα, μας ταξιδεύει στη ζωή του και στη σκέψη που βρίσκεται πίσω από τα μεγαλύτερα έργα του – όλα με μη τεχνικό τρόπο και με προσοχή στις ανθρώπινες επιπτώσεις της οικονομίας. Ενώ άρχισε τη σταδιοδρομία του προσπαθώντας να συνδέσει τη μίκρο- με τη μακροοικονομία, αργότερα θεμελίωσε μια νέα κατανόηση των του τρόπου με τον οποίο αλληλεπιδρούν ο πληθωρισμός και η ανεργία. Αυτό οδήγησε σε μια ώριμη θεωρία των δομικών οικονομικών υφέσεων – ένα θέμα που έχει γίνει κεντρικό για την κατανόηση της κρυφής οικονομικής απόδοσης της Δύσης. Καλύπτει επίσης θέματα που αφορούν την καινοτομία και τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη και ό,τι χρειάζεται για μια κοινωνία μαζικής ευημερίας. Ο Schumpeter, ο Keynes, ο Hayek και πολλοί ακόμη σύγχρονοι οικονομολόγοι έχουν εξέχουσα θέση στο βιβλίο.
Plato Goes to China: The Greek Classics and Chinese Nationalism, της Shadi Bartsch
Ο Πλάτωνας και οι άλλοι αρχαίοι φιλόσοφοι είναι θεμελιώδεις για τη δυτική σκέψη. Πώς όμως έχουν διαβαστεί, κατανοηθεί και χρησιμοποιηθεί στην Κίνα; Σε αυτό το συναρπαστικό βιβλίο, η Bartsch μεταφέρει τους αναγνώστες σε διάφορες φάσεις των κινεζικών αναγνώσεων και χρήσεων του Πλάτωνα και των αρχαίων συγγραφέων. Ενώ υπάρχει ένα αναπτυσσόμενο ακαδημαϊκό πεδίο στην Κίνα που μελετά τους κλασικούς και τον ελληνισμό, οι σύγχρονες χρήσεις της σκέψης τους παραμένουν επηρεασμένες από τους Δυτικούς που τους εισήγαγαν στην Κίνα και συχνά χρησιμοποιούνται με πολιτικό τρόπο. Σήμερα, ο Πλάτωνας είναι ένας καλός βοηθός για την κατανόηση του κινεζικού εθνικισμού.
*Ο Fredrik Erixon είναι Σουηδός οικονομολόγος και συγγραφέας. Είναι ο Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τη Διεθνή Πολιτική Οικονομία (ECIPE) από την ίδρυσή του το 2006. Οι Financial Times τον συμπεριέλαβαν στον κατάλογο των 30 πιο επιδραστικών ανθρώπων στις Βρυξέλλες.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά τον Ιούλιο του 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τη Διεθνή Πολιτική Οικονομία (ECIPE) και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
