Του Gustaf Palmer
Υψηλές τιμές, μεγάλος χρόνος αναμονής, μαύρα χρήματα και ο κίνδυνος που διατρέχουν οι οδηγοί ταξί να υποστούν βία. Να κάποια από τα προβλήματα που χαρακτηρίζουν ιστορικά την παραδοσιακή αγορά ταξί. Καθώς νέες εξελίξεις αναδύονται, εταιρίες της συμμετοχικής οικονομίας μπόρεσαν να επιλύσουν κάποια από τα ζητήματα αυτά.
Η Εσθονία, χώρα που γειτονεύει με τη Σουηδία είναι ένα πρώτης τάξης παράδειγμα ενθάρρυνσης της συμμετοχικής οικονομίας. Η Εσθονία έχει ήδη απελευθερώσει την εγχώρια αγορά ταξί προκειμένου να δρέψει τα οφέλη της νέας τεχνολογίας που επιλύει πολλά από τα παραδοσιακά προβλήματα που αφορούν την πιστοποίηση από τρίτα μέρη, την ασφάλεια, τις πληρωμένης και την αποτελεσματική σύνδεση οδηγού και επιβάτη. Ακόμη ένα ενδιαφέρον σημείο είναι πως οι φορολογικές αρχές της Εσθονίας συνεργάζονται με τους νέους παίκτες: τα δεδομένα που αφορούν την χιλιομετρική κάλυψη και τις χρεώσεις αναφέρονται απευθείας στις αρχές και οι φόροι κατόπιν αφαιρούνται. Γρήγορο και απλό.
Δυστυχώς, η σουηδική νομοθεσία έχει ακολουθήσει μια πολύ διαφορετική προσέγγιση. Η αναταραχή με την UberPOP και την Heech κινδυνεύει να φοβίσει άλλες εταιρίες. Πέρσι, η Taxify ανακοίνωσε ότι δεν θεωρεί τη Σουηδία κατάλληλο περιβάλλον για παροχή της υπηρεσίας της. Μια κρατική έρευνα καταδεικνύει ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να διατηρήσει τις ρυθμίσεις που ευνοούν επενδεδυμένα συμφέροντα όπως η Σουηδική Ένωση Ταξί - θεσπίζοντας τεχνικές προδιαγραφές που ισοδυναμούν στην πράξη με την απαγόρευση της τεχνολογικής καινοτομίας. Το σύστημα αδειοδότησης των ταξί θα παραμείνει άθικτο και οι οδηγοί θα χρειαστεί να υποβληθούν σε διάφορα ειδικά επαγγελματικά προγράμματα επιμόρφωσης πέρα από την άδεια οδήγησης. Θεσπίστηκαν επίσης πρόσθετες απαιτήσεις που υποχρεώνουν όλους τους οδηγούς ταξί να διαθέτουν ταξίμετρα, μολονότι η διαδρομή μπορεί να φαίνεται στην ηλεκτρονική εφαρμογή. Αυτές οι προϋποθέσεις καθιστούν σχεδόν αδύνατο στα άτομα να προσφέρουν μια κούρσα έναντι χρημάτων. Οι ρυθμίσεις μειώνουν τον ανταγωνισμό και την οικονομική ανάπτυξη και επιβάλλουν υψηλότερες τιμές στους καταναλωτές. Υπάρχουν όμως και άλλες, λιγότερο γνωστές συνέπειες της καταστολής της καινοτομίας που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Η αναδυόμενη αγορά ταξί που βασίζεται στη συμμετοχική οικονομία είναι μια σημαντική γέφυρα προς την σουηδική αγορά εργασίας για τους νέους μετανάστες και τους περιθωριοποιημένους ανθρώπους, κάτι σπάνιο σε μια χώρα με τους υψηλότερους στην πράξη ελάχιστους μισθούς στην Ευρώπη. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε ότι η Σουηδία θα έχει το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρώπη μέχρι το 2020. Ταυτόχρονα απορρίπτει την προσφορά δημιουργίας τουλάχιστον 4.000 θέσεων εργασίας μόνο στην περιοχή της Στοκχόλμης.
Από περιβαλλοντικής άποψης, η μείωση του ανταγωνισμού είναι παράλογη. Σήμερα υπάρχουν περίπου πέντε εκατομμύρια ταξί στη Σουηδία που χρησιμοποιούνται κατά μέσο όρο μια ώρα την ημέρα. Την ίδια ώρα, η παραγωγή ενός αυτοκινήτου αντιστοιχεί στις μισές εκπομπές ρύπων που θα παράγει αυτό συνολικά. Αν τα αυτοκίνητα που ήδη κυκλοφορούν χρησιμοποιούνταν αποτελεσματικότερα, θα μπορούσαν να αποφέρουν σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη. Μια εκτίμηση της Copenhagen Economics καταδεικνύει ότι η απορρύθμιση της αγοράς ταξί μόνο στην Στοκχόλμη θα μείωνε την κυκλοφοριακή συμφόρηση κατά 8%.
Τέλος, για μια αραιά κατοικούμενη χώρα όπως η Σουηδία, μια απορρύθμιση που θα καθιστούσε εύκολο και νόμιμο ιδιώτες να οδηγούν ταξί με το δικό τους αυτοκίνητο θα ωφελούσε την ύπαιθρο, παρέχοντας νέες υποδομές μεταφορών, περισσότερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη εργασιακή ευελιξία.
Στην έκθεση “Ένα ταξί σε κάθε θέση στάθμευσης”, δείχνω το πώς η Σουηδία μπορεί να αποκτήσει μια φθηνότερη, αποτελεσματικότερη και φιλικότερη προς το περιβάλλον αγορά ταξί, ακολουθώντας το παράδειγμα της Εσθονίας. Η προσέγγιση της Εσθονίας να ελαφρύνει τη διαδικασία αδειοδότησης ρυθμίζει τη συμμετοχική οικονομία, αλλά το κάνει με τρόπο που δεν εμποδίζει τη λειτουργία και μελλοντική της ανάπτυξη. Καθησυχάζει τους πολιτικούς και τις παραδοσιακές εταιρίες διασφαλίζοντας έναν βαθμό συνοχής στις προϋποθέσεις που αφορούν τις εργασιακές συνθήκες, αλλά ταυτόχρονα αφαιρεί αχρείαστα εμπόδια εισόδου στην αγορά που επιβάλλει το κράτος.
Η έκθεση διατυπώνει τρεις προτάσεις:
- Την κατάργηση της πιστοποίησης των οδηγών ταξί και των προϋποθέσεων για την έκδοση άδειας οδηγού ταξί για τα άτομα που επιθυμούν να προσφέρουν υπηρεσίες συνεπιβατισμού μέσω κάποιας εφαρμογής κινητού τηλεφώνου. Πρόκειται για εντελώς αχρείαστα εμπόδια στην είσοδο που δεν αυξάνουν την ασφάλεια των ταξιδιωτών, αλλά κρατούν ανθρώπους έξω από την αγορά εργασίας.
- Την κατάργηση των τεχνικών προϋποθέσεων που αφορούν ταξίμετρα για διαδρομές που κλείστηκαν μέσω ψηφιακής πλατφόρμας. Αν η τιμή προσδιορίζεται εξαρχής δεν υπάρχει η ανάγκη να απαιτείται η επίδειξη συγκριτικών τιμών στο παράθυρο του αυτοκινήτου.
- Ο τερματισμός της φορολογικής ταλαιπωρίας. Το παράδειγμα της Εσθονίας που επιτρέπει στις νέες υπηρεσίες ταξί να αναφέρονται απευθείας στις φορολογικές αρχές έχει διευκολύνει σημαντικά την ανάπτυξη του κλάδου. Θα πρέπει να εφαρμοστεί και στη Σουηδία.
Η απορρύθμιση της αγοράς ταξί μπορεί να επιφέρει επανάσταση στις υποδομές μεταφορών και να αυξήσει τις ευκαιρίες μετακίνησης σε ολόκληρη τη χώρα τοποθετώντας ένα (δυνητικό) ταξί στη θέση στάθμευσης του καθένα μας.
--
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 19 Φεβρουαρίου 2018 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Epicenter Network και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
