Του Lawrence W. Reed
Στις 25 Ιανουαρίου του 1890, η 25χρονη Nellie Bly έφτασε στη Νέα Υόρκη εν μέσω πανηγυρισμών. Ήταν η πρώτη γυναίκα στην ιστορία που έκανε τον γύρο του κόσμου. Το ταξίδι της διάρκεσε 72 μέρες, 6 ώρες και 11 λεπτά - και το έκανε μόνη της.
Τέτοιοι τολμηροί ασυνήθιστοι άνθρωποι με ενθουσιάζουν και με καταπλήσσουν - ιδίως όταν αψηφούν τη συμβατική σοφία, θέτουν νέα ρεκόρ και καταδεικνύουν ακριβώς τι μπορεί να πετύχει ένας άνθρωπος αν το πάρει απόφαση. Χωρίς το πνεύμα της επίτευξης και της ενεργητικότητας που αυτοί οι άνθρωποι ενσαρκώνουν, ο κόσμος μας σίγουρα θα ήταν βαρετός. Η Μπλάι κατάφερε τον άθλο της ταξιδεύοντας ατμοπλοϊκώς και σιδηροδρομικώς. Ήταν ένα ταξίδι περίπου 40.000 χιλιομέτρων γεμάτο περιπέτειες και εκπλήξεις.
Η Μπλάι μου θυμίζει έναν ακόμη διάσημο ταξιδευτή: τον Joshua Slocum, τον πρώτο άνθρωπο που περιέπλευσε τη γη μόνος του με ιστιοφόρο. Ταξίδεψε περίπου 85.000 χιλιόμετρα και του πήρε τρία χρόνια από το 1895 ως το 1898. Όταν απέπλευσε ήταν 61 ετών.
Η έμπνευση της Μπλάι
Η Μπλάι εμπνεύστηκε το ταξίδι της από τον Φιλέα Φόγκ, τον πρωταγωνιστή στο περίφημομυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν Ο Γύρος του Κόσμου σε Ογδόντα Ημέρες που δημοσιεύθηκε το 1873. Ήθελε να αποδείξει ότι εκείνη μπορούσε να τα καταφέρει σε λιγότερο χρόνο.
Σε μια επιστολή του στους New York Times πριν από λίγες ημέρες, ο Matthew Goodman, ο κατ’ εξοχήν ειδικός στην Νέλλυ Μπλάι και συγγραφέας ενός συναρπαστικού μπεστ σέλλερ γι’ αυτήν, αποκαλύπτει πως είχε και ένα δεύτερο κίνητρο:
“Παίρνοντας μόνο μια βαλίτσα για ένα ταξίδι που κράτησε σχεδόν τρεις μήνες, η Μπλάι ήθελα να διαψεύσει την παρωχημένη ιδέα ότι μια γυναίκα δεν μπορούσε να ταξιδέψει χωρίς να πάρει μαζί της πολλές αποσκευές.
Σε εκείνο το μικρό και ανθετικό σακ βουαγιάζ κατάφερε να χωρέσει εντυπωσιακά πολλά πράγματα, μεταξύ των οποίων ένα μεταξωτό πανωφόρι, τρία πέπλα, ένα ζευγάρι παντόφλες, ένα σετ τουαλέτας, ένα μελανοδοχείο, πένες γραφής, χαρτί, βελόνες και κλωστή, ένα επίσημο ένδυμα, ένα πουλόβερ για τέννις, ένα φλασκί και μια κούπα, αλλαξιές εσωρούχων και μαντήλια. Επίσης, πήρε ένα βαζάκι με κρέμα για το κρύο για να προστατεύσει το δέρμα της από τις διάφορες κλιματικές συνθήκες που θα αντιμετώπιζε”.
Η βιογραφία της από τον Γκούντμαν με τίτλο Eighty Days που δημοσιεύθηκε το 2013 είναι ένα αριστούργημα ιστορικής αφήγησης, καθώς κάνει τον αναγνώστη συχνά να αισθάνεται πως βρίσκεται στο πλευρό της Νέλλυ καθώς αυτή έχοντας αντίπαλο τον χρόνο, τρέχει για να πετύχει τον στόχο της. Ακολουθούν κάποια αποσπάσματα:
“Η περιπέτεια αυτή δεν ήταν η πρώτη για τη Νέλλυ. Το 1887, ως δημοσιογράφος για την εφημερίδα The New York World του Τζόζεφ Πούλιτζερ προσποιήθηκε φρενοβλάβεια προκειμένου να εισαχθεί στο Άσυλο Φρενοβλαβών της Πόλης της Νέας Υόρκης στη νήσο Μπλάκγουελ στο East River (γνωστή σήμερα ως νήσο Ρούζβελτ). Υποκρίθηκε τόσο καλά που εξαπάτησε πλήρως το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Το βιβλίο της Ten Days in a Mad House αποκάλυψε τη βαρβαρότητα του μέρους εκείνου και οδήγησε σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Υποκρίθηκε φρενοβλάβεια με τόση επιτυχία όσο και ο Bill Murray υποκρίθηκε την ψυχική υγεία στο What About Bob?.
Η Νέλλυ πρότεινε την περιπέτεια του γύρου του κόσμου στον εκδότη της για πρώτη φορά το 1888, όμως εκείνος αρνήθηκε να στείλει μια γυναίκα σε μια τόσο επικίνδυνη αποστολή. Έναν χρόνο μετά άλλαξε γνώμη και έδωσε στη Νέλλυ μόλις δύο μέρες για να φτιάξει τις αποσκευές της και να πάρει το ατμόπλοιο για την Αγγλία. Αναχώρησε από το λιμάνι της Νέας Υόρκης στις 14 Νοεμβρίου 1889.
Από την Αγγλία μετέβη στη Γαλλία όπου συναντήθηκε με τον Ιούλιο Βερν, ο οποίος υποστήριξε με θέρμη την αποστολή της να αποδείξει ότι μια γυναίκα μπορούσε να τα πάει καλύτερα από τον Φιλέα Φογκ. Οι χώρες και οι βρετανικές αποικίες που επισκέφθηκε τους επόμενους δύο μήνες ήταν η Ιταλία, η Αίγυπτος, η Ιαπωνία, το Άντεν, η Αραβία, η Κεϋλάνη, η Σιγκαπούρη, και το Χονγκ Κονγκ. Ένα από τα λίγα πράγματα που την απογοήτευσαν στο ταξίδι της ήταν η Διώρυγα του Σουέζ που της έδωσε την εντύπωση ενός βρώμικου χαντακιού στην άμμο.
Η Νέλλυ δεν το γνώριζε μέχρι που έφτασε το Χονγκ Κονγκ, αλλά μια άλλη εφημερίδα της Νέας Υόρκης (η Cosmopolitan) είχε ταυτόχρονα αποστείλει την Ελίζαμπεθ Μπίσλαντ για να κάνει “αγώνα δρόμου” με την Μπλάι στον γύρο του κόσμου. Ενώ η Μπάι ταξίδευε προς ανατολάς, η
Μπίσλαντ κατευθύνθηκε προς δυσμάς, διασχίζοντας τις ΗΠΑ σιδηροδρομικώς και στη συνέχεια διασχίζοντας ατμοπλοϊκώς τον Ειρηνικό. Η Μπίσλαντ επέστρεψε στη Νέα Υόρκη τέσσερις μέρες αργότερα από την Μπλάι, καταλήγοντας απλώς μια υποσημείωση στην ιστορία.
Στους αναγνώστες του World προσφέρθηκε ένα εντυπωσιακό βραβείο για όποιον θα μπορούσε να μαντέψει με τη μεγαλύτερη ακρίβεια το πότε η Νέλλυ θα επέστρεφε στη Νέα Υόρκη. Νικητής αναδείχθηκε κάποιος F. W. Stevens, η μαντεψιά του οποίου έπεσε έξω μόλις 15 δευτερόλεπτα.
Η Νέλλυ πήρε μαζί της χρυσό και μετρητά, όμως σκόπευε κυρίως να αγοράζει τρόφιμα και ελάχιστα άλλα πράγματα στο ταξίδι της. Δεν μπορούσε να διακινδυνεύσει να πάρει μαζί της αναμνηστικά ή άλλα πράγματα που μπορούσαν να την καθυστερήσουν. Έκανε όμως μια μεγάλη εξαίρεση. Στη Σιγκαπούρη αγόρασε μια αξιολάτρευτη μαϊμού (έναν μακάκο) και πήρε μαζί της τον τριχωτό της φίλο για το υπόλοιπο ταξίδι της.
Όταν μπορούσε να το κάνει χωρίς να χάσει κάποια ανταπόκριση ή χρόνο, η Νέλλυ έστελνε μηνύματα πίσω στη Νέα Υόρκη τηλεγραφικώς ή μέσω των δικτύων υποθαλάσσιας σύνδεσης. Ο World κρατούσε ανήσυχους αναγνώστες του ενημερωμένους δημοσιεύοντας τα μηνύματα αυτά αμέσως και προσθέτοντας και κάποια σημεία ενδιαφέροντος. Για παράδειγμα, οι αναγνώστες έμαθαν για τη σύντομη επίσκεψή της σε μια αποικία λεπρών στην Κίνα λίγες μόλις μέρες αφού συνέβη.
Στα 25 της, η Νέλλυ Μπλάι έγινε παγκοσμίως διάσημη για το εντυπωσιακό της αυτό επίτευγμα. Στο βιβλίο της The Race Around the World, η συγγραφέας Νάνσυ Καστάλδο σημειώνει ότι ένα ξενοδοχείο, μια κούρσα αλόγων και ένα τρένο πήραν το όνομά της, και το πρόσωπό της αποτυπώθηκε σε πιάτα. Συνέχισε να εργάζεται ως ερευνητική δημοσιογράφος στον World για πολλά χρόνια, και έγινε η πρώτη γυναίκα δημοσιογράφος στο Ανατολικό Μέτωπο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πέθανε από πνευμονία στη Νέα Υόρκη το 1922, στα 57 της”.
Η Νέλλυ Μπλάι έζησε μια συναρπαστική ζωή. Τι απίστευτη εμπειρία θα ήταν αλήθεια να κάθεται κανείς δίπλα της και να ακούει τις ατελείωτες, πραγματικές και προσωπικές ιστορίες που θα μπορούσε να αφηγηθεί. Τίποτε στη ζωή της δεν ήταν βαρετό.
Ένα απόφθεγμα που αποδίδεται στο διαδίκτυο σε κάποιον “Ανώνυμο” λέει: “Αν ποτέ δεν δοκιμάσεις, δεν θα ξέρεις ποτέ. Ποτέ δεν θα φτάσεις στον προορισμό σου, αν ποτέ δεν πας προς τα εκεί. Διάλεξε περιπέτεια!”
Η Νέλλυ Μπλάι χωρίς αμφιβολία θα συμφωνούσε.
* * *
Ο Lawrence W. Reed είναι πρόεδρος του Foundation for Economic Education και συγγραφέας των βιβλίων Real Heroes: Inspiring True Stories of Courage, Character and Conviction και Excuse Me, Professor: Challenging the Myths of Progressivism.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 25 Ιανουαρίου 2020 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
