Γράφει ο Samuel J. Abrams
Η πρόσφατη ανακοίνωση για την ίδρυση του πανεπιστημίου του Austin (University of Austin) με αποστολή την επιδίωξη μιας εκπαίδευσης που πραγματικά απελευθερώνει έναντι της κουλτούρας της ακύρωσης και της συνεχιζόμενης φίμωσης των ιδεών σε πολλά πανεπιστήμια, αναστάτωσε τον κόσμο της εκπαίδευσης και των μέσων. Κάποιοι καλωσόρισαν αυτή την είδηση χαρακτηρίζοντάς της “το γεγονός που δίνει τις περισσότερες ελπίδες στην ανώτερη εκπαίδευση εδώ και χρόνια”, ενώ πολλοί άλλοι λοιδώρησαν και ειρωνεύτηκαν το όλο εγχείρημα, μιλώντας για απάτη.
Αυτό σε μένα ως καθηγητή φάνηκε ιδιαίτερα ανησυχητικό - χωρίς όμως να με εκπλήξει - είναι ότι είδα τόσα πολλά μέλη του ακαδημαϊκού κόσμου να αποκηρύττουν αμέσως το νέο εγχείρημα με εμπρηστικά σχόλια του τύπου “το πανεπιστήμιο του Austin δεν είναι διανοητικό, αλλά πολιτικό εγχείρημα, και επειδή προσπαθεί να παρουσιαστεί ψευδώς ως διανοητικό εγχείρημα, αξίζει να το γελοιποιήσουμε και να το μπει σε πάγο”.
Αυτού του είδους οι αντι-ακαδημαϊκές κριτικές αποκαλύπτουν το πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει ανταγωνισμός για φοιτητές στον κόσμο της ανώτατης εκπαίδευσης. Το πανεπιστήμιο του Austin μόλις δημιουργείται με την επιθυμία να διαταράξει την καθεστηκυία τάξη μέσω της ιδέας ότι τα πανεπιστήμια πρέπει να “αφοσιώνονται πλήρως στην ελευθερία της αναζήτησης και της συνείδησης, και στον πολιτισμένο διάλογο”. Οι επιθέσεις εναντίον ενός θεσμού που έχει έναν τόσο απλό και αρμόζοντα στον ρόλο του στόχο είναι μικροπρεπείς και αντιβαίνουν στην ίδια τη φύση της έρευνας και της διδασκαλίας.
Ακόμη, τα μέλη εκείνα της ακαδημαϊκής κοινότητας που σπεύδουν να αποκηρύξουν έναν νέο θεσμό που δεν έχει ακόμη ιστορικό επιδόσεων, αποκαλύπτουν απλώς το πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι για τους φοιτητές και τους πανεπιστημιακούς να τολμήσουν να αμφισβητήσουν τις εμπεδωμένες και αντιφιλελεύθερες νόρμες που περιορίζουν την ποικιλομορφία των θεωρήσεων και την εξέταση ετερόδοξων ιδεών. Στην πραγματικότητα, καθένας που ανήκει στον ακαδημαϊκό χώρο θα έπρεπε να καλωσορίζει τον ανταγωνισμό τόσο για φοιτητές όσο και για ιδέες: έτσι επιτυγχάνεται η κοινωνική και διανοητική πρόοδος και οι καλές ιδέες θα πρέπει να εξετάζονται και να αναθεωρούνται σε τακτά διαστήματα. Θα μπορέσει κανείς να αξιολογήσει πραγματικά το πανεπιστήμιο του Austin ως προς τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του μόνο όταν αυτό θα έχει αρχίσει να διδάσκει και να παράγει ερευνητικά και εκπαιδευτικά αποτελέσματα. Είναι αδύνατον να ασκήσει κανείς ουσιώδη κριτική σε έναν προτεινόμενο θεσμό μέσα σε λίγες ώρες από τη δημόσια ανακοίνωση της ίδρυσής τους. Αυτές οι απότομες, φιλελεύθερες και απλώς αβάσιμες αντιδράσεις αποκαλύπτουν την ανάγκη για νέους θεσμούς που δεν έχουν καταληφθεί από “αφυπνισμένες” διοικήσεις και διδάσκοντες.
Φυσικά, κανείς δεν εγγυάται ότι το πανεπιστήμιο του Austin θα πετύχει ακόμη και αν διασφαλίσει χρηματοδότηση και έξυπνους και ικανούς ανθρώπους στο τιμόνι του. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι είναι σήμερα πιθανό να ιδρυθούν νέα πανεπιστήμια που θα ενταχθούν στη χορεία των καλύτερων σχολών ανά τη χώρα. Σίγουρα, κάποια από τα κορυφαία πανεπιστήμια όπως το Harvard College (1636), το College of William and Mary (1693), και το Yale (1701) προϋπάρχουν της ίδρυσης της χώρας - άλλα όμως όπως το Stanford (1891) και το University of Chicago (1890) θεωρούνται ομόλογα αυτών των παλαιότερων ιδρυμάτων.
Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν δει να δημιουργείται ένα κύμα νέων πανεπιστημίων τις τελευταίες δεκαετίες, υπάρχουν αρκετά που πρόσφατα έχουν πετύχει να αναγνωριστούν μεταξύ των καλύτερων, όπως ελπίζει να κάνει και το Austin.
Πάρτε για παράδειγμα το Soka University, του οποίου οι εγκαταστάσεις στο Aliso Viejo, California κατασκευάστηκαν το 2001. Είναι ένα παγκοσμίως κορυφαίο κολλέγιο ανθρωπιστικών επιστημών και έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη χρηματοδότηση ανά φοιτητή από οποιοδήποτε άλλο ίδρυμα στη χώρα. Το Soka εστιάζει στις ανθρωπιστικές σπουδές και στα ανθρώπινα δικαιώματα και καταλαμβάνει την 29η θέση στην κατάταξη του US NEWS, λίγο κάτω από τα Barnard, Smith, και Wesleyan.
Δείτε επίσης το παράδειγμα του Florida International University (FIU), το οποίο ιδρύθηκε το 1965 και είναι σήμερα το τέταρτο μεγαλύτερο ερευνητικό πανεπιστήμιο στις ΗΠΑ ως προς τους εγγεγραμμένους φοιτητές και το νεότερο αμερικανικό πανεπιστήμιο με παράρτημα της ένωσης πανεπιστημιακής τιμής Phi Beta Kappa. Δείτε το University of California-Irvine (UCI), που επίσης ιδρύθηκε το 1965 και κατατάσσεται από το US News στην 36η θέση, δίπλα σε άλλα κορυφαία ιδρύματα όπως τα NYU, Tufts, και το University of North Carolina στο Chapel Hill. Στο UCI είναι εγγεγραμμένοι πάνω από 30.000 φοιτητές, θεωρείται ένα “δημόσιο πανεπιστήμιο της Ivy League” και είναι ιδιαίτερα επιλεκτικό ως προς τους φοιτητές που δέχεται. Και υπάρχουν και πολλές άλλες περιπτώσεις λιγότερο κορυφαίων ιδρυμάτων από το University of Texas στο Dallas μέχρι το University of Maryland-Baltimore County που ανθούν.
Υπάρχει λοιπόν το προηγούμενο της ίδρυσης νέων κορυφαίων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στη χώρα, και ο κόσμος της ανώτατης εκπαίδευσης είναι σίγουρο ότι χρειάζεται ένα νέο τέτοιο ίδρυμα για να διαταράξει την μιμητική συμπεριφορά τύπου καρτέλ που χαρακτηρίζει σήμερα τα κορυφαία ιδρύματα των οποίων οι διοικήσεις, οι ακτιβιστές διδάσκοντες και τα γραφεία ποικιλομορφίας/ισότητας/συμπεριληπτικότητας αποφασίζουν ότι μόνο τι θα διδάσκεται και πώς, αλλά και το ποιος μπορεί να μιλά, μέχρι και το τι μπορεί να λέγεται. Το πανεπιστήμιο του Austin απορρίπτει εντελώς αυτό το παράδειγμα, και φιλοδοξεί να προσφέρει μια πραγματική εναλλακτική για φοιτητές και διδάσκοντες που απεγνωσμένα διψουν για ασφαλείς χώρους όπου θα μπορούν να αμφισβητούν, να εξετάζουν και να ακούν ποικίλες ιδέες, ακόμη και όταν διαφωνούν μ’ αυτές ή τις βρίσκουν ενοχλητικές. Αυτό βάζει ξανά τον ανταγωνισμό και την αγορά των ιδεών στην κορυφαία ανώτατη εκπαίδευση, και είναι κάτι που θα έπρεπε να το καλωσορίζουν όλοι, καθώς η αλήθεια και μια καλύτερη κοινωνία θα προκύψουν όταν οι ιδέες και οι προκαταλήψεις εξετάζονται κριτικά και δεν γίνονται απλώς αποδεκτές ως αληθείς.
* Ο Samuel J. Abrams είναι καθηγητής πολιτικής στο Sarah Lawrence College επισκέπτης ερευνητής στο American Entreprise Institute.
* Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 10 Νοεμβρίου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
