Γράφει ο Samuel J. Abrams*
Καθώς μια νέα ακαδημαϊκή χρονιά ξεκινά, πολλοί με ρωτούν γιατί συνεχίζω να επιλέγω να διδάσκω στο Sarah Lawrence College στη Νέα Υόρκη. Το σχολείο είναι γνωστό για τον προοδευτικό και ακτιβιστικό του χαρακτήρα και πολλοί από τους φοιτητές, τους καθηγητές και τη διοίκηση συχνά μου επιτίθενται για τις πεποιθήσεις μου. Τελευταία σκέφτομαι αρκετά αυτό το ερώτημα και συνειδητοποιώ ότι επιλέγω να παραμείνω στο πανεπιστήμιο αυτό γιατί, όπως και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση γενικά, υπάρχει στην πραγματικότητα ένας μεγάλος αριθμός φοιτητών στο Sarah Lawrence που θέλουν να ακούσουν ένα διαφορετικό σύνολο απόψεων.
Το να τους προσφέρω μαθήματα και να λειτουργώ ως πηγή πληροφοριών σε μια θάλασσα αριστερού φιλελευθερισμού (αν και ο αριθμός των αριστερών φιλελεύθερων φοιτητών δεν είναι τόσο μεγάλος όσο συχνά φαίνεται, αν και είναι ηχηροί και καλά οργανωμένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) είναι κάτι το σημαντικό για μένα.
Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο που με κάνει να θέλω τόσο πολύ να συνεργαστώ με τους φοιτητές του Sarah Lawrence: το γεγονός ότι σημαντικός αριθμός των φοιτητών μου διαβάζει βιβλία. Δεν διαβάζουν απλώς άρθρα και Wikipedia - διαβάζουν κανονικά βιβλία από το εξώφυλλο μέχρι το οπισθόφυλλο. Επιλέγουν αυτό ακριβώς το πανεπιστήμιο γιατί τους ενδιαφέρει να ακούσουν μια ιστορία ή μια επιχειρηματολογία στο σύνολό της. Αυτό είναι απολύτως συναρπαστικό, ειδικά στον σημερινό κόσμο όπου η ανάγνωση βρίσκεται σε παρακμή.
Απ’ ό,τι φαίνεται, ακόμη και με τα απαγορευτικά και τη ζωή να επιβραδύνεται λόγω της παγκόσμιας πανδημίας, οι Αμερικανοί διάβασαν μόνο 12,6 βιβλία κατά μέσο όρο το 2021. Η Gallup διαπίστωσε ότι ο αριθμός αυτός είναι κατά πολύ μικρότερος από οποιαδήποτε προηγούμενη σχετική έρευνα από το 1990.
Η Gallup αποκάλυψε ότι οι ενήλικες στις ΗΠΑ διαβάζουν σήμερα περίπου δύο ή τρία λιγότερα βιβλία ετησίως από ό,τι μεταξύ του 2001 και 2016. Τα στοιχεία έδειξαν ότι το 27% των Αμερικανών ανέφεραν ότι διάβασαν περισσότερα από 10 βιβλία τον περασμένο χρόνο, ποσοστό χαμηλότερο κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες από το 2016 και χαμηλότερο από κάθε προηγούμενη μέτρηση κατά τουλάχιστον τέσσερις μονάδες.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι πως η μείωση της ανάγνωσης ήταν μεγαλύτερη μεταξύ των υποομάδων που έτειναν να είναι μανιώδεις αναγνώστες, όπως οι απόφοιτοι πανεπιστημίου, οι γυναίκες και οι μεγαλύτεροι Αμερικανοί. Οι απόφοιτοι πανεπιστημίου διάβασαν κατά μέσο όρο περίπου έξι λιγότερα βιβλία το 2021 από ό,τι μεταξύ 2002 και 2016 - 14,6 έναντι 21,1.
Η Gallup έσπευσε να σημειώσει ότι «η μειωμένη ανάγνωση βιβλίων μεταξύ αυτών των ομάδων σχετίζεται περισσότερο με το ότι λιγότερα άτομα διαβάζουν μεγαλύτερο αριθμό βιβλίων παρά με λιγότερους στην υποομάδα που διαβάζουν καν». Διαπίστωσαν ότι μεταξύ των ετών 2002 και 2016, σχεδόν οι μισοί απόφοιτοι πανεπιστημίου (48%) διάβασαν περισσότερα από 10 βιβλία το χρόνο. Πέρυσι, το 35% των αποφοίτων κολεγίου διάβασαν περισσότερα από 10 βιβλία.
Αυτό με προβληματίζει, καθώς η κατανόηση της ανθρώπινης συνθήκης, του πάθους, της ορμής και τόσων πολλών παραμέτρων της ιστορίας, της βιογραφίας, της κοινωνικής δομής και αλλαγής απαιτεί αναλύσεις που μπορούν να δοθούν μόνο σε μονογραφικές εργασίες πλήρους κλίμακας και όχι σε άρθρα και άλλα μικρά έργα. Το μικρότερο υλικό είναι πολύτιμο, αλλά η ανάγνωση βιβλίων παραμένει κρίσιμη. Είναι σαφές ότι πολλοί από τους μελλοντικούς ηγέτες μας διαβάζουν λιγότερο και δεν είναι απαραίτητα τόσο ανοιχτοί στο να απορροφήσουν την πλήρη κλίμακα και το εύρος των ιδεών που περιέχονται σε πολλά βιβλία.
Κατά κάποιο τρόπο, το να μη διαβάζει κανείς σήμερα - πράγμα που συχνά σημαίνει ότι δεν είναι ανοιχτός στην επεξεργασία ενός πλήρους πλαισίου αφήγησης και κατανόησης που υπάρχει στα βιβλία - αποτελεί πραγματικό κίνδυνο για τη δημοκρατία μας. Για να είναι οι κοινότητες μας υγιείς, πολιτισμένες και ικανές να ξεπεράσουν τον σημερινό έντονο διχασμό, οι πολίτες τους πρέπει να ακούσουν, να δουν, και στη συνέχεια να επεξεργαστούν εναλλακτικές απόψεις, ιστορίες και συλλογισμούς.
Με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα tweets των λίγων χαρακτήρων να είναι τόσο κυρίαρχα και όσο λιγότεροι γίνονται οι μορφωμένοι Αμερικανοί που διαβάζουν, ανησυχώ ότι χάνονται οι δεξιότητες που απαιτούνται για να συνεργαστεί κανείς με άλλους, να λάβει υπόψη του την πραγματική ποικιλομορφία των απόψεων και να έχει ενσυναίσθηση για τους άλλους.
Ένα πολύ μεγάλο μέρος της πολιτικής μας σήμερα έχει σχεδιαστεί σχεδιασμένο να είναι συνθηματολογικό και όχι στοχαστικές εξηγήσεις και επιχειρήματα. Έτσι, η δυνατότητα που έχω να συνεργάζομαι με φοιτητές που προσπαθούν να μορφωθούν σφαιρικά και να κατανοήσουν τον κοινωνικό κόσμο κάνει τη διδασκαλία μια πραγματική χαρά.
Καθώς βάζω τις τελευταίες πινελιές στα αναλυτικά μου προγράμματα, είμαι ενθουσιασμένος που θα μπορέσω να αναθέσω προς ανάγνωση έναν μεγάλο αριθμό βιβλίων μέσα στο εξάμηνο και να ξέρω ότι οι μαθητές μου θα τα διαβάσουν. Ενώ ορισμένα έργα όπως το The Power Broker του Robert Caro είναι αρκετά πυκνά και μακροσκελή, άλλα είναι πολύ πιο σύντομα, όπως αυτό του Mark Lilla The Once and Future Liberal.
Με τους φοιτητές μου θα έχουμε έντονες συζητήσεις σχετικά με αυτά τα έργα και ακόμα κι αν διαφωνούμε, παραμένει συναρπαστικό και πραγματικά ασυνήθιστο να γνωρίζω ότι θα προσπαθήσουν να κατανοήσουν την ανθρώπινη κατάσταση και να καταπιαστούν με αρκετά ολοκληρωμένες αφηγήσεις που θα βρουν στα διάφορα βιβλία τους.
Έξω από την τάξη μου, τα μέλη της κοινότητας του πανεπιστημίου μπορεί να αντιπαθούν τις πολιτικές ή τις παιδαγωγικές μου απόψεις, αλλά μέσα στην αίθουσα και γύρω από το τραπέζι του σεμιναρίου έχω την ευκαιρία να συνδεθώ και να συνεργαστώ με φοιτητές που ενδιαφέρονται για έναν κόσμο ιδεών και ιστοριών, κάτι αρκετά μοναδικό στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σήμερα.
--
*Ο Samuel J. Abrams είναι καθηγητής πολιτικής στο Sarah Lawrence College επισκέπτης ερευνητής στο American Entreprise Institute.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 2 Σεπτεμβρίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
