Της Kerry McDonald*
Το σύνηθες στερεότυπο θέλει τους εφήβους νωθρούς και ελαφρόμυαλους. Τα χρόνια της εφηβείας όμως μπορεί να είναι μια περίοδος απίστευτης εφευρετικότητας και επιχειρηματικού πνεύματος - ιδίως όταν οι έφηβοι έχουν την ελευθερία και την ενθάρρυνση ώστε να συνεργάζονται και να καινοτομούν.
Τρεις έφηβοι παθιασμένοι με τα οικονομικά από τη Silicon Valley έκαναν αυτό ακριβώς. Αρχικά συνδέθηκαν με άλλους μαθητές λυκείου από ολόκληρη τη χώρα που είχαν παρόμοια ενδιαφέροντα, καθώς και την κοινή επιθυμία να παρέχουν περισσότερες ευκαιρίες ώστε και άλλοι έφηβοι να ανακαλύψουν τα οικονομικά. Ξεκίνησαν λοιπόν τη μη κερδοσκοπική Youth Economics Initiative (YEI) που λειτουργεί από μαθητές ως έναν τρόπο για να φτιάξουν, να υποστηρίξουν και να δημιουργήσουν δίκτυα συνεργασίας με κλαμπ οικονομικών στα λύκεια, καθώς και για να προάγουν διαγωνισμούς και μαθησιακής στήριξης.
“Καθώς ζω στη Silicon Valley, η επιστήμη των υπολογιστών και η ηλεκτρική μηχανική ήταν πάντα οι καριέρες που επεδίωκαν οι μαθητές κατά την εκπαιδευτική μου σταδιοδρομία” λέει ο Ian Chen, ένας 16χρονος μαθητής του Λυκείου Lynbrook στην Καλιφόρνια και συνιδρυτής του ΥΕΙ. “Οι μαθητές που ενδιαφέρονται για τις φυσικές επιστήμες και τα μαθηματικά είχαν την ευκαιρία να ανταγωνιστούν στις Ολυμπιάδες Επιστήμης, να ενταχθούν σε Ομίλους Μαθηματικών, και να προγραμματίσουν σε μαραθώνιους προγραμματισμού. Οι μαθητές όμως που ενδιαφέρονται για τα οικονομικά, αντικείμενο που βρίσκεται μεταξύ των 15 δημοφιλέστερων στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, πάνω από αντικείμενα όπως η Χημεία και τα Μαθηματικά, είχαν πολύ λίγες ευκαιρίες. Αναγνωρίζοντας αυτό το πρόβλημα, συνεργάστηκα με τον Henry Weng και τον George Bian για να δημιουργήσουμε μια ξεχωριστή οργάνωση που θα επιτρέψει στους νέους οικονομολόγους να αναπτυχθούν και να συνδεθούν μεταξύ τους”.
Και τότε, συνέβη ο κορονοϊός. Το μαζικό κλείσιμο των σχολείων προκάλεσε μεγάλη αναταραχή, αλλά οι ιδρυτές της ομάδας δεν πτοήθηκαν. Το ΥΕΙ συνέχισε να συνδέει εφήβους με παρόμοια ενδιαφέροντα αξιοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και μέχρι το τέλος του 2020 είχε πάνω από 2.000 εφήβους και πάνω από 40 ομίλους στο δίκτυό του. Παρά την πανδημία, οργάνωσαν ομιλίες από περίπου 20 γνωστούς οικονομολόγους και ηγέτες στο χώρο των επιχειρήσεων καθώς και τον διαγωνισμό EconBowl πέρσι το φθινόπωρο. Πρόσφατα με κάλεσαν να συμμετάσχω στη συμβουλευτική επιτροπή του ΥΕΙ και εντυπωσιάστηκα από το ταλέντο και τη φιλοδοξία αυτών των νέων ανθρώπων.
Ο Darion Phan, τελειόφοιτος στο Λύκειο Dublin στην Καλιφόρνια και ένας από τους ηγέτες του ΥΕΙ, γνώρισε τα οικονομικά όταν παρακολούθησε ένα σεμινάριο του FEE το καλοκαίρι πριν τη Β’ Λυκείου. “Το πρόγραμμα του FEE ηταν μια σπουδαία εμπειρία καθώς εφάρμοζε τα οικονομικά στον πραγματικό κόσμο” λέει ο Phan. “Συμμετείχαμε σε ένα παιχνίδι όπου όλοι είχαμε μια σακούλα πραγμάτων και μετρήσαμε την ικανοποίησή μας πριν και αφού μας επετράπη να τα ανταλλάξουμε μεταξύ μας”. Έτσι, η ομάδα ανακάλυψε τα αμοιβαία οφέλη του εμπορίου. “Ήμουν χαρούμενος με γλυκά, αλλά έγινα πιο χαρούμενος με ένα πλαστικό παπάκι” θυμάται ο Phan.
Εγώ έπρεπε να περιμένω το πανεπιστήμιο για να συναντηθώ με τα οικονομικά, και τότε τα ερωτεύτηκα και τα επέλεξα ως το επιστημονικό μου αντικείμενο. Είναι θαυμάσιο να βλέπει κανείς ανθρώπους να μαθαίνουν οικονομικά νωρίτερα στη ζωή - ιδίως με μη εξαναγκαστικούς τρόπους. Όπως επισημαίνει ο συνιδρυτής του ΥΕΙ Henry Weng: “Για πολλούς εφήβους, τα οικονομικά έχουν τη φήμη ενός βαρετού μαθήματος που κάνουμε στο τέλος στο λυκείου γιατί η πολιτεία μας το επιβάλει μέσω του προγράμματος. Τα οικονομικά όμως είναι κάτι περισσότερο από πίνακες που πρέπει να μάθεις απ’ έξω: είναι ένα πλαίσιο που μας επιτρέπει να λαμβάνουμε ορθολογικές αποφάσεις και να κατανοούμε τον κόσμο γύρω μας”.
Πράγματι, ο Weng έχει δίκιο. Δυστυχώς, κάποιες σχολές οικονομικής σκέψης, σε μια λανθασμένη προσπάθεια να γίνουν πιο “επιστημονικές”, επιμένουν στην υπερσυγκέντρωση και σε μοντέλα που λίγο έχουν να κάνουν με τον πραγματικό κόσμο. Ευτυχώς αυτό δεν ισχύει σε ό,τι αφορά τους μεγάλους οικονομολόγους που ανέπτυξαν τη λεγόμενη Αυστριακή Οικονομική Σχολή στα τέλη του 19ου και τον 20ο αιώνα. Αυτοί αναγνώριζαν ότι η κατανόηση της οικονομίας πρέπει να ξεκινά από το άτομο - και ποτέ να μην απομακρύνεται από αυτό: από τις ατομικές προτιμήσεις, επιλογές και δράσεις.
Το FEE υιοθετεί αυτήν ακριβώς την προσέγγιση στα οικονομικά. Όχι μόνο είναι πιο υγιής, αλλά και ενθαρρύνει περισσότερο τη συμμετοχή των νέων ανθρώπων καθώς σχετίζεται περισσότερο με τις δικές τους καθημερινές εμπειρίες και τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν ως νέοι πολίτες. Γι’ αυτό και ο Phan καθώς και τόσοι άλλοι μαθητές βρίσκουν τόσο συναρπαστική την οικονομική εκπαίδευση του FEE - η οποία μπορεί μέχρι και τους αλλάξει τη ζωή.
Πάντα με εμπνέουν οι νέοι άνθρωποι που φτιάχνουν και δημιουργούν πράγματα που αφορούν το πάθος τους, και η πρωτοβουλία του YEI είναι ένα τέλειο τέτοιο παράδειγμα. Οι νέοι και οι έφηβοι είναι απίστευτα δημιουργικοί και ικανοί, και ως ενήλικες μπορούμε να τους ενδυναμώσουμε να αξιοποιήσουν τη φαντασία και την επινοητικότητά τους για να εφεύρουν νέα αγαθά και υπηρεσίες που θα εκτιμήσουν οι άλλοι άνθρωποι.
Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που βλέπω με ενθουσιασμό τη σειρά διαδικτυακών σεμιναρίων για εφήβους του FEE “Entrepreneurship In Your Living Room” (Επιχειρηματικότητα στο σαλόνι σας) αυτή την άνοιξη, καθώς και τα συνεχιζόμενα προγράμματα οικονομικών για νέους ανθρώπους. Η μάθηση των οικονομικών, της επιχειρηματικότητας και των αρχών μιας ελεύθερης κοινωνίας νωρίτερα στη ζωή εμπνέει τους μελλοντικούς ηγέτες και τους δίνει τα αναγκαία εργαλεία για να πετύχουν τους στόχους τους, τόσο τώρα όσο και στο μέλλον.
--
*Η Kerry McDonald είναι διακεκριμένο στέλεχος του Foundation for Economic Education για θέματα εκπαίδευσης.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 10 Μαρτίου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
