Του Marian L. Tupy*
Σε ένα πρόσφατο άρθρο της στο CapX, η συνάδελφός μου Chelsea Follet έγραψε για τη μείωση των ποσοστών των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Αυτά τα δεδομένα πράγματι είναι ενθαρρυντικά, αλλά η αύξηση των εισοδημάτων είναι μόνο ένας από τους πολλούς τρόπους μέτρησης της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης της ανθρωπότητας - ας μην ξεχνάμε τους υπόλοιπους δείκτες.
Σε όλο τον κόσμο, η ζωή βελτιώνεται
Κι αυτό, γιατί σε ολόκληρο τον κόσμο επιτυγχάνεται σημαντική πρόοδος στη διατροφή, το προσδόκιμο ζωής, τα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας και την εκπαίδευση, ιδιαίτερα μάλιστα στις φτωχές χώρες. Στην υποσαχάρια Αφρική συμβαίνει μια απόλυτη βελτίωση στην ανθρώπινη ευημερία, ενώ το χάσμα ως προς την ποιότητα ζωής με τον υπόλοιπο πλανήτη επίσης περιορίζεται.
Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα, το ποσοστό της ανθρωπότητας που ζει με λιγότερα από 1,90 δολάρια το άτομο ημερησίως, προσαρμοσμένα ως προς την αγοραστική δύναμη, συρρικνώθηκε από το 42,2% το 1981 στο 10,7% το 2013 (την τελευταία χρόνια για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα). Πρόκειται για μια μείωση της τάξης του 75% μέσα σε μια συγκριτικά μικρή χρονική περίοδο 32 ετών.
Σύμφωνα με ερευνητές του Brookings Institution “η αυτού του μεγέθους μείωση της φτώχειας δεν έχει προηγούμενο στην Ιστορία: ποτέ στο παρελθόν δεν ξέφυγαν τόσοι πολλοί άνθρωποι από τη φτώχεια μέσα σε μια τόσο σύντομη χρονική περίοδο”.
Αυτή η μείωση της απόλυτης φτώχειας γίνεται ακόμη πιο αξιοσημείωτη αν αναλογιστούμε ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός κατά την ίδια χρονική περίοδο αυξήθηκε κατά 59%. Αντί αυτό να αποτελεί πρόβλημα, όπως πιστεύαμε παλαιότερα, η αύξηση του πληθυσμού συνοδεύτηκε από αύξηση της ευημερίας. Η εξειδίκευση και το εμπόριο, ή αλλιώς η παγκοσμιοποίηση, διασφάλισαν ότι η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού μεταφράζεται σε αύξηση της παγκόσμιας παραγωγικότητας. Έτσι, το πραγματικό μέσο κατά κεφαλή εισόδημα αυξήθηκε ομοίως κατά 59% κατά το διάστημα 1981-2013.
Τροφή, προσδόκιμο ζωής και βρεφική θνησιμότητα
Η μεγαλύτερη μείωση της ακραίας φτώχειας σημειώθηκε στην Ανατολική Ασία (από 81% στο 3,7%) και την Νότια Ασία (από 55% στο 15%). Τα δεδομένα για την υποσαχάρια Αφρική είναι ατελή. Εκτιμάται ότι το 1990 το 54% των ανθρώπων εκεί ζούσαν σε καθεστώς απόλυτης φτώχειας. Η φτώχεια κορυφώθηκε στο 59% το 1993. Έκτοτε, έχει υποχωρήσει στο 41%. Έτσι, με όρους μείωσης της απόλυτης φτώχειας, η υποσαχάρια Αφρική έχει μείνει πίσω. Σε άλλους όμως δείκτες ανθρώπινης ευημερίας οι επιδόσεις της ξεπερνούν τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Για παράδειγμα, η παγκόσμια πρόσληψη θερμίδων ανά άτομο έχει αυξηθεί από 2.550 κατά μέσο όρο το 1981 σε 2.850 το 2013 - μια αύξηση 12%. Στην υποσαχάρια Αρφική, η πρόσληψη θερμίδων αυξήθηκε από τις 2.138 στις 2.448 κατά την ίδια χρονική περίοδο. Πρόκειται για μια αύξηση 15%.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτούς τους αριθμούς, το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ συνιστά στους ενήλικους άνδρες με μέτρια σωματική άσκηση να καταναλώνουν από 2.200 μέχρι 2.800 θερμίδες την ημέρα, και στις γυναίκες με μέτρια σωματική άσκηση από 1.800 μέχρι 2.000 θερμίδες ημερησίως.
Μεταξύ του 1981 και του 2015, το παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε από τα 63,2 στα 71,9 έτη - μια σημαντική αύξηση 12% που χωρίς αμφιβολία συνδέεται με την αύξηση των εισοδημάτων και την συνεπακόλουθη βελτίωση της διατροφής. Στην υποσαχάρια Αφρική το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε από τα 48,5 στα 59,9 χρόνια - μια αύξηση 24% (δηλαδή, διπλάσια της μέσης παγκόσμιας). Η εξάπλωση του HIV/AIDS που απειλούσε τον αφρικανικό πληθυσμό με αποδεκατισμό έχει σταματήσει, σε μεγάλο βαθμό χάρη στη γενναιοδωρία των Βρετανών και Αμερικανών φορολογούμενων, που επιδοτούν τη διανομή αντιρετροϊικών φαρμάκων στην υποσαχάρια Αφρική.
Ας στραφούμε τώρα στους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας των Ηνωμένων Εθνών, που μετρούν την πρόοδο στις συνθήκες της ανθρωπότητας σε μικρότερη χρονική περίοδο. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, το ποσοστό παιδικής θνησιμότητας μειώθηκε από 64,8 ανά 1.000 γεννήσεις σε 30,5 το 2016, μια μείωση 53%. Στην υποσαχάρια Αφρική, μειώθηκε από 108 σε 53 - μια μείωση 51%. Κατά την ίδια χρονική περίοδο, το ποσοστό θνησιμότητας για παιδιά κάτω των πέντε ετών μειώθηκε από 93,4 ανά 1.000 σε 40,8 ανά 1.000, μια μείωση 56%. Στην υποσαχάρια όμως Αφρική η μείωση ήταν ακόμη πιο δραματική - από 180 ανά 1.000 παιδιά, στα 78 ανά 1.000 (δηλαδή, μείωση 57%).
Περισσότερη εκπαίδευση
Οι εγγραφές σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης αυξάνονται. Παγκοσμίως, το ποσοστό ολοκλήρωσης πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αυξήθηκε από 80% το 1981 στο 90% το 2015 - μια βελτίωση της τάξης του 13%. Στην υποσαχάρια Αφρική, αυξήθηκε από το 55% στο 69% κατά την ίδια χρονική περίοδο - μια βελτίωση 26% (δηλαδή διπλάσια του παγκόσμιου μέσου όρου).
Το ποσοστό ολοκλήρωσης σπουδών στην κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση αυξήθηκε παγκοσμίως από 53% το 1986 στο 77% το 2015 - μια αύξηση 42%. Στην υποσαχάρια Αφρική, αυξήθηκε από το 22% στο 42% - μια αύξηση 91% (δηλαδή υπερδιπλάσια του παγκόσμιου μέσου όρου). Ανάμεσα στο 1981 και το 2014, το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού και του πληθυσμού της υποσαχάριας Αφρικής που εγγράφηκε σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αυξήθηκε από το 13% και το 2% στο 36% και το 9% αντιστοίχως. Ξανά, η βελτίωση στην υποσαχάρια Αφρική ήταν μεγαλύτερη (350%) από την αντίστοιχη του παγκόσμιου μέσου όρου (177%).
Η 17η Οκτωβρίου ήταν η Διεθνής Μέρα για την Εξάλειψη της Φτώχειας. Και πράγματι είχαμε πολλούς λόγους να γιορτάσουμε. Η απόλυτη φτώχεια έχει μειωθεί δραματικά σε μεγάλο μέρος του αναπτυσσόμενου κόσμου. Ακόμη όμως και σε περιοχές όπου η απόλυτη φτώχεια παραμένει σε απαράδεκτα επίπεδα, όπως στην υποσαχάρια Αφρική, σημειώνεται μεγάλη πρόοδος σε άλλες πτυχές της ανθρώπινης ευημερίας. Η φτωχότερη περιοχή του κόσμου μάλιστα φτάνει τον παγκόσμιο μέσο όρο με πολύ γρήγορο ρυθμό.
--
Ο Marian L. Tupy είναι υπεύθυνος έκδοσης του HumanProgress.org και διακεκριμένος αναλυτής δημόσιας πολιτικής στο Center for Global Liberty and Prosperity.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά την 1η Νοεμβρίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Human Progress και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
