Οι κριτικές στο κίνητρο του κέρδους – μέρος 3ο
Shutterstock
Shutterstock

Οι κριτικές στο κίνητρο του κέρδους – μέρος 3ο

*Γράφει ο Richard Fulmer

Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι αποδέχονται ότι οι επιχειρήσεις επιδιώκουν κέρδη, η επιδίωξη αυτή ακόμη κι έτσι προκαλεί πολλά παράπονα. Σε δύο προηγούμενα άρθρα, παρουσίασα είκοσι ενστάσεις έναντι του κινήτρου του κέρδους και προσπάθησα να αντιμετωπίσω την καθεμία από αυτές ξεχωριστά. Σε αυτό το άρθρο, καταγράφω ακόμη δέκα ενστάσεις που υποτίθεται ότι προκύπτουν από την επιδίωξη κερδών. 

21- Χειραγώγηση χρηματοπιστωτικών αγορών 

Οι επιχειρηματίες έχουν χειραγωγήσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές στο παρελθόν και είναι πιθανό να το κάνουν και στο μέλλον. Ένα από τα πιο διαβόητα παραδείγματα ήταν η προσπάθεια των αδερφών Hunt να ελέγξουν την αγορά ασημιού το 1980. Έχασαν πάνω από 4 δισεκατομμύρια δολάρια στην προσπάθεια. 

Από την άλλη πλευρά, η Federal Reserve Bank χειραγωγεί τις χρηματοπιστωτικές αγορές ως μέρος του καταστατικού της. Οι πολιτικές της για εύκολο χρήμα συνέβαλαν στον πληθωρισμό της δεκαετίας του 1970, στη φούσκα Dot Com, την στεγαστική φούσκα και το τρέχον κύμα των bank runs. 

Ενώ η χρηματοοικονομική χειραγώγηση από ένα άτομο ή μια επιχείρηση μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, ο αντίκτυπος της χειραγώγησης από την κυβέρνηση είναι συνήθως πολύ πιο εκτεταμένος και καταστροφικός. 

22- Επέκταση των συναλλαγών με εσωτερική πληροφόρηση 

Το να γίνουν οι συναλλαγές με εσωτερική πληροφόρηση νόμιμες και δημόσιες θα ήταν μια καλή υπηρεσία για τους επενδυτές. Το να αγοράζουν ή να πουλούν στελέχη μιας εταιρείας μεγάλες ποσότητες των μετοχών της θα ήταν ένας χρήσιμος δείκτης υγείας αυτής της εταιρείας. Ενώ οι συναλλαγές με εσωτερική πληροφόρηση δεν είναι εγγενώς ανήθικες, το να διαπραγματεύονται οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι μετοχές με βάση τις γνώσεις τους για εκκρεμείς ψηφοφορίες είναι ανήθικο και υπερβολικά συχνό. 

23- Έλεγχος των κυβερνητικών πολιτικών 

Οι εταιρείες δεν μπορούν να ελέγξουν τις κυβερνητικές πολιτικές χωρίς τη συναίνεση της κυβέρνησης. Τούτου λεχθέντος, η επιρροή των παραγωγικών κλάδων είναι αναπόφευκτη δεδομένης της κυβερνητικής παρέμβασης στην αγορά. Όταν δημιουργείται ένας φορέας για να ρυθμίσει έναν κλάδο, πού μπορεί να απευθυνθεί για τεχνογνωσία επί του κλάδου αυτού πέρα από τον ίδιο τον κλάδο; Ποιος έχει τα περισσότερα κίνητρα να ασκήσει πίεση στον φορέα πέρα από τους ηγέτες του κλάδου; Όταν οι γραφειοκράτες συνταξιοδοτούνται από τον φορέα, πού μπορούν να πάνε για μια δεύτερη σταδιοδρομία πέρα από τον κλάδο για τον οποίο έχουν περάσει την επαγγελματική τους ζωή μαθαίνοντας;  

24- Αδιαφορία για τα ανθρώπινα δικαιώματα 

Διάφορες εταιρείες έχουν κατηγορηθεί για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων επειδή κατασκεύασαν εργοστάσια «sweatshop» σε αναπτυσσόμενες χώρες. Ωστόσο, σε διάφορες περιπτώσεις όπου ακτιβιστές κατάφεραν να κλείσουν αυτά τα εργοστάσια, οι απολυμένοι εργάτες έπρεπε συχνά να καταφύγουν στην πορνεία και στη διακίνηση ναρκωτικών για να παραμείνουν ζωντανοί. Οι συνθήκες εργασίας που οι Αμερικανοί βρίσκουν απαράδεκτες είναι συχνά οι καλύτερες επιλογές που έχουν οι άνθρωποι σε φτωχές χώρες. Η αφαίρεση αυτών των επιλογών δεν κάνει τη ζωή τους καλύτερη, όσο καλά κι αν κάνει αυτό τους ακτιβιστές να αισθάνονται. 

25- Αδιαφορία για τις ανάγκες των καταναλωτών 

Οι εταιρείες που αγνοούν τις ανάγκες των καταναλωτών δεν μένουν ζωντανές για πολύ. Αντίθετα, οι κυβερνήσεις αγνοούν συστηματικά τις ανάγκες των καταναλωτών. Σε αντίθεση με τις ιδιωτικές εταιρείες, αυτές δεν χρειάζεται να εξυπηρετούν τους καταναλωτές για να παραμείνουν ζωντανές.  

26- Αναποτελεσματική διανομή κεφαλαίων 

Οι εταιρείες που διανέμουν αναποτελεσματικά τα κεφάλαιά τους δεν μένουν ζωντανές για πολύ. Αντίθετα, οι κυβερνήσεις είναι συνήθως σπάταλες με τα δολάρια των φορολογουμένων. 

27- Διεφθαρμένη ηγεσία 

Εννοείτε, σε αντίθεση με τον Ομπάμα, τον Τραμπ και τον Μπάιντεν που αγνόησαν συστηματικά τους όρκους που έδωσαν να τηρούν το Σύνταγμα; 

Ο συνολικός στόχος του κινήματος ESG (περιβαλλοντικό, κοινωνικό, διακυβέρνηση) είναι να διαφθείρει την εταιρική ηγεσία, ανακατευθύνοντας τις προσπάθειές των στελεχών της μακριά από τις καταπιστευματικές και συμβατικές τους ευθύνες και στην κατεύθυνση ζητημάτων «κοινωνικής δικαιοσύνης» που όχι μόνο δεν έχουν προσδιοριστεί σωστά αλλά και δεν ανήκουν στον έλεγχο και τις αρμοδιότητές τους.  

28- Έλλειψη επιλογών για τον καταναλωτή 

Τι συνέβη με το παράπονο του Bernie Sanders ότι οι καταναλωτές «δεν χρειάζονται 23 επιλογές αποσμητικού»; Τι από τα δύο συμβαίνει, έχουμε πάρα πολλές επιλογές ή πολύ λίγες; 

29- Αδιαφορία για την ασφάλεια των καταναλωτών 

Οι εταιρείες των οποίων τα προϊόντα βλάπτουν ανθρώπους υπόκεινται σε πρόστιμα, μηνύσεις και πτώχευση. Αντίθετα, οι κρατικές υπηρεσίες που προκαλούν βλάβη δεν αντιμετωπίζουν τέτοιες κυρώσεις. Για παράδειγμα, τι καταφυγή έχει ένας ασθενής όταν ο FDA καθυστερεί να εγκρίνει ένα σωτήριο φάρμακο που εδώ και χρόνια κυκλοφορεί στην αγορά στην Ευρώπη; 

Η τελειότητα δεν είναι εφικτή. Οι άνθρωποι μπορούν να υποστούν βλάβη από σχεδόν οποιαδήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα. Στην ιδανική περίπτωση, όσοι υφίστανται βλάβη θα πρέπει να μπορούν να αποζημιωθούν από τους υπόλογους. Ενώ το σύστημα αδικοπραξίας που ισχύει επιτρέπει στους ανθρώπους να λαμβάνουν αποζημίωση από ιδιώτες και εταιρείες, η κυβέρνηση συχνά αρνείται να καταβάλει αποζημίωση για τις ζημίες που προκαλούν οι ενέργειές της. 

30- Παραχάραξη των αποτελεσμάτων της ιατρικής έρευνας 

Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) απαιτεί από τις φαρμακευτικές εταιρείες να διεξάγουν κλινικές δοκιμές για να δείξουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των φαρμάκων τους. Ναι, ο FDA θεσπίζει αυστηρές οδηγίες για δοκιμές φαρμάκων, εξετάζει τις αναφορές, αναλύει δεδομένα δοκιμών και μπορεί να απαιτήσει πρόσθετες μελέτες. Ωστόσο, η απαίτησή του να δοκιμάζουν οι εταιρείες τα δικά τους φάρμακα δημιουργεί μια εγγενή σύγκρουση συμφερόντων. Επιπλέον, εάν ένα φάρμακο προκαλεί βλάβη, το γεγονός ότι έχει εγκριθεί από τον FDA μπορεί να μειώσει την ευθύνη του κατασκευαστή. Το πρόβλημα αφορά λιγότερο το κίνητρο του κέρδους παρά τα στρεβλά κίνητρα που έχουν δημιουργήσει οι κανονισμοί του FDA. 

*Ο Richard Fulmer εργάστηκε ως μηχανικός και αναλυτής συστημάτων στον βιομηχανικό κλάδο. Σήμερα εργάζεται ως αρθρογράφος.  

**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 20 Απριλίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.