Του David Unsworth
Το ντίζελ είναι η κινητήρια δύναμη της Γαλλίας. Ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες το ντίζελ χρησιμοποιείται ολοένα και λιγότερο, και κυρίως από βαριά φορτηγά, οι οδηγοί στη Γαλλία και σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης έχουν ντιζελοκίνητα αυτοκίνητα. Στις προηγούμενες γενιές, το ντίζελ θεωρούταν περισσότερο φιλικό προς το περιβάλλον. Σήμερα απ' ό,τι φαίνεται αυτό δεν ισχύει. Το ντίζελ είναι στην πραγματικότητα πολύ χειρότερο για το περιβάλλον από ότι η παραδοσιακη βενζίνη.
Οι αντιδράσεις για την αύξηση των φόρων επί του ντίζελ κατά 6% οδήγησαν στις μεγαλύτερες και πιο βίαιες διαμαρτυρίες που έχει γνωρίσει η Γαλλία από τη δεκαετία του 1960. Τα “κίτρινα γιλέκα” ονομάζονται έτσι γιατί φορούν τα ανακλαστικά γιλέκα που όλοι οι Γάλλοι οδηγοί υποχρεούνται να έχουν στα οχήματά τους όταν τα κυκλοφορούν στους δρόμους.
Στο Παρίσι, τα κινήματα της άκρας δεξιάς και της άκρας Αριστεράς που υποστηρίζεται ότι έχουν διεισδύσει στις διαμαρτυρίες προκαλούν αναρχία, χάος και μαζικές καταστροφές. Πυρπόλησαν δεκάδες αυτοκίνητα, βανδάλισαν και λεηλάτησαν εκατοντάδες ιδιωτικές επιχειρήσεις, και κατέστρεψαν τόσο τη δημόσια όσο και την ιδιωτική ιδιοκτησία, προκαλώντας ζημιές ακόμα και στην Αψίδα του Θριάμβου, ένα διάσημο τοπόσημο.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν βρισκόταν στο Μπουένος Άιρες για την σύνοδο των G20, και οι μαζικές διαμαρτυρίες έφτασαν σ' αυτόν ως πολύ δυσάρεστα νέα, την ώρα που επεδίωκε να βελτιώσει τα πολύ χαμηλά ποσοστά αποδοχής του. Τι ακριβώς όμως θέλουν τα κίτρινα γιλέκα;
Ιδεολογικές αντιφάσεις
Καθώς προχωρούσα στους δρόμους του Μπορντώ ανάμεσα σε κουτιά από δακρυγόνα, φωτοβολίδες και εκκωφαντικά συνθήματα, η απάντηση στο ερώτημα αυτό παραμένει στη σκέψη μου ασαφής. Και σίγουρα ιδεολογικά αντιφατική.
Ο μεγάλος φόρος που επέβαλε ο Μακρόν στο ντίζελ έχει έναν συγκεκριμένο σκοπό που σε μεγάλο βαθμό ευθυγραμμίζεται με την παράδοση των παγκόσμιων τεχνοκρατικών ελίτ: Την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Για τους Γάλλους φορολογούμενους όμως που εδώ και καιρό υποφέρουν, η περιβαλλοντική αυτή πρόφαση είναι ένα ακόμα παραμύθι.
Μετά από πολλές συζητήσεις με τους διαμαρτυρόμενους, φαίνεται ότι δεν έχουν ηγέτη και δεν ενθουσιάζονται ιδιαίτερα ούτε από την παραδοσιακή δεξιά ούτε από την αριστερά. Εκφράζουν την περιφρόνησή τους για τον αντάρτη της άκρας αριστεράς Ζαν-Λυκ Μελανσόν καθώς και για τον οικονομικό εθνικισμό της Μαρίν Λεπέν και του Εθνικού Μετώπου.
Μπορεί κανείς να διακρίνει ένα μεγάλο ποσοστό κομμουνιστών και σοσιαλιστών μεταξύ των διαδηλωτών. Αυτοί οι ιδεολογικοί εξτρεμιστές, που πότε δεν θα άφηναν μία καλή ευκαιρία για διαμαρτυρία να πάει χαμένη, ήταν σε πλήρη ανάπτυξη ανεμίζοντας τις παραδοσιακές κόκκινες και κίτρινες κομμουνιστικές τους σημαίες με τα σφυροδρέπανα και φωνάζοντας αντικαπιταλιστικά συνθήματα.
Απ' ό,τι φαίνεται δεν αντιλήφθηκαν την ειρωνεία του πράγματος: Η ευρωπαϊκή αριστερά, την οποία κατευνάζει ο Μακρόν εφαρμόζοντας τον φόρο για την υπερθέρμανση του πλανήτη, έχει υποστηρίξει έντονα το να γίνει η ενέργεια ακριβότερη για τους καταναλωτές. Αυτό αφορά και την συμπεριφορά των κομμουνιστικών και σοσιαλιστικών κομμάτων στις εθνικές κυβερνήσεις και το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Πώς ακριβώς λοιπόν βρίσκονται εκεί για να διαμαρτυρηθούν εναντίον αυτού του νέου φόρου για την παγκόσμια υπερθέρμανση όταν τα ιδεολογικά αδέρφια τους που ασκούν πολιτική εξουσία, είναι αυτοί που τους έβγαλαν στους δρόμους εξαρχής;
Η κυβέρνηση έχει χάσει την επαφή
Η υπερθέρμανση του πλανήτη βασικά ενδιαφέρει ελάχιστα τους αγανακτισμένους Γάλλους που έχουν κατέβει στους δρόμους. Το πολιτικό σώμα ξεσηκώνεται για ζητήματα που αφορούν το πορτοφόλι του και όχι τον πλανήτη, σύμφωνα και το πρόσφατο απόφθεγμα της Χίλαρι Κλίντον.
Κάθε Γάλλος με τον οποίο μίλησα έχει βασικά την ίδια θεμελιώδη άποψη: Ότι η κυβέρνηση Μακρόν έχει χάσει την επαφή. Οι φόροι είναι υπερβολικά υψηλοί και αυξάνονται ολοένα και περισσότερο. Η ποιότητα ζωής επιδεινώνεται. Οι μισθοί δεν αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό που αυξάνονται τα έξοδα.
Αυτό είναι το σύνθημά τους και η πολεμική τους κραυγή. Η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να πάει στα κομμάτια.
Ο Μακρόν δεν είναι ένας απαίσιος πρόεδρος. Συγκρινόμενος μάλιστα με κάποιους από τους συγχρόνους του φαίνεται φανταστικός, ένας κεντρώος φιλικός προς τις επιχειρήσεις που διαβεβαίωσε τους Γάλλους κατά την εκστρατεία του ότι δεν είναι σοσιαλιστής. Και αυτό ήταν μία καλή σκέψη, καθώς ο δύσμοιρος υποψήφιος του σοσιαλιστικού κόμματος κατέληξε να συγκεντρώσει μόλις 5,9% των ψήφων.
Ο Μακρόν έχει αρκετό χρόνο για να διορθώσει πορεία και να ανεβάσει τη δημοτικότητά του, και τα δύο επεισόδια στο Παρίσι και σε άλλες πόλεις αυτό το Σαββατοκύριακο μπορεί να τον βοηθήσουν να το καταφέρει αυτό.
Προς το παρόν όμως, προωθεί την ελιτίστικη ατζέντα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αναλαμβάνοντας και τον πολιτικό κίνδυνο. Οι Γάλλοι ψηφοφόροι δεν νοιάζονται ιδιαίτερα για την υπερθέρμανση του πλανήτη -θέλουν χαμηλότερες τιμές για τα πολύτιμα καύσιμα που αποτελούν το θεμέλιο της γαλλικής οικονομίας και τους παρέχουν μετακίνηση στη δουλειά, στο σχολείο, στο σούπερ μάρκετ, στη εκκλησία. Αν δεν το βλέπει αυτό ο Μακρόν, τότε δεν υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ.
--
* Ο David Unsworth είναι ιστορικός και πολιτικός επιστήμων.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 6 Δεκεμβρίου 2018 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
Φωτογραφία: AP
