Της Adela Kleckova
Η Zuzana Caputova, αντιπρόεδρος του Progresivne Slovensko, ενός σλοβακικού φιλελεύθερου κόμματος, είναι πολύ πιθανό να γίνει η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην ιστορία της χώρας. Η επιτυχία της είναι ένα από τα πολλά σημάδια ότι οι φιλελεύθεροι στη Σλοβακία ενισχύονται ξανά.
Λιγότερο από δύο χρόνια πριν, ο Σλοβάκος επιχειρηματίας Ivo Stefunko ίδρυσε ένα νέο πολιτικό κόμμα, το Progresivne Slovensko. Πολλοί τότε σκέφτηκαν “Ω όχι, ακόμα ένα μικρό κόμμα για τους διανοούμενους της πόλης”. Λιγότερο όμως από ένα χρόνο μετά το ιδρυτικό του συνέδριο, οι Σλοβάκοι φιλελεύθεροι είχαν περισσότερες επιτυχίες απ' όσες θα μπορούσαν να ονειρευτούν.
Όχι μόνο είναι σταθερά τα ποσοστά υποστήριξής τους (στο επίπεδο του 7,5% περίπου σε πανεθνικό επίπεδο), αλλά επίσης, παρά το γεγονός ότι είναι ένα κόμμα προσανατολισμένο στον πληθυσμό των πόλεων, τα πάνε εντυπωσιακά καλά και στην περιφέρεια. Οι υποψήφιοί τους κατάφεραν μάλιστα να εκλεγούν δήμαρχοι στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας (τη Μπρατισλάβα και τη Νίτρα) στις τοπικές εκλογές του 2018.
Και τώρα, είναι πολύ πιθανό η αντιπρόεδρός τους, Ζουζάνα Τσαπουτόβα να γίνει η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην ιστορία της χώρας.
Με μόλις λίγες μέρες να απομένουν από τον πρώτο γύρο των άμεσων προεδρικών εκλογών, η Τσαπουτόβα, που συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις το 45-53%, αφήνει πολύ πίσω τον δεύτερο ισχυρότερο υποψήφιο Maros Seflovic τον οποίο στηρίζει το κυβερνών κόμμα SMER, με υποστήριξη στο επίπεδο του 17-22%.
Η ιστορία επιτυχίας μιας περιβαλλοντικής ακτιβίστριας
Η ιστορία επιτυχίας της Τσαπουτόβα μοιάζει με παραμύθι. Λίγους μήνες πριν, ήταν μια σχετικά άγνωστη υποψήφια που συγκέντρωνε περίπου το 10% στις δημοσκοπήσεις. Χάρη όμως σε μια πολύ καλά στοχευμένη εκστρατεία, σε σκληρή δουλειά, και στο αναμφίβολο προσωπικό της χάρισμα, κατάφερε να εκτοξευθεί στις δημοσκοπήσεις και να γίνει το φαβορί για τις εκλογές.
Η ίδια αυτοπροσδιορίζεται πολιτική ακτιβίστρια. Για το πολυετές της έργο στον τομέα των ΜΚΟ έχει τιμηθεί με το διεθνές Goldman Environmental Prize. Ως νομικός, έχει αναδείξει την αναμόρφωση του σλοβακικού νομικού συστήματος ένα από τα κύρια θέματά της. Το σύνθημά της είναι “Δικαιοσύνη για Όλους”.
Η Τσαπουτόβα είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα ενός φιλελεύθερου υποψηφίου με όλους τους κινδύνους και τα πλεονεκτήματά του. Υποστηρίζει έντονα τα δικαιώματα των κοινωνικά περιθωριοποιημένων μειονοτήτων, όπως των LGBT, των Ούγγρων και των ηλικιωμένων. Το μοτίβο της εκστρατείας της είναι η αποδοχή της ποικιλομορφίας.
Όντας ανοιχτά η εντονότερη υποστηρίκτρια των LGBT μεταξύ των υποψηφίων, δέχθηκε την αποδοκιμασία της Σλοβακικής Καθολικής Εκκλησίας. Ο Αρχιεπίσκοπος Jan Orosch την επέκρινε για τις απόψεις της και εμμέσως αποθάρρυνε τους πολίτες από το να την ψηφίσουν, υποστηρίζοντας τον υποψήφιο του SMER, Maros Seflovic ως υπερασπιστή των “παραδοσιακών αξιών”. Η Σλοβακική Καθολική Εκκλησία και το κυβερνών SMER είχαν ανέκαθεν στενούς δεσμούς.
Ακόμη, η Τσαπουτόβα κατάφερε να κερδίσει τη συμπάθεια της ουγγρικής μειονότητας, που αποτελεί περίπου το 10% του σλοβακικού πληθυσμού ο οποίος ανέρχεται στα 5 εκατομμύρια. Μολονότι η ίδια δεν μιλά ουγγρικά, η ομάδα της ανεβάζει μηνύματα στη γλώσσα αυτή στην επίσημη σελίδα της στο Facebook.
Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι κατάφερε να κερδίσει την υποστήριξη των Ούγγρων έναντι ενός υποψηφίου από το Most Hid, ένα κόμμα που εκπροσωπεί τα ουγγρικά συμφέροντα. Πρόκειται χωρίς αμφιβολία για ένα καλό σημάδι καθώς συνήθως οι ουγγρικές ψήφοι κρίνουν το εκλογικό αποτέλεσμα.
Το Facebook στο επίκεντρο
Οι σλοβακικές προεδρικές εκλογές ακολουθούν τις σύγχρονες τάσεις. Αντί οι υποψήφιοι να καταβάλλουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ για γιγαντοαφίσσες και φυλλάδια, επενδύουν τους περισσότερους πόρους τους στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης.
Η Τσαπουτόβα πλήρωσε 37.000 ευρώ για αφίσσες και 163.000 ευρώ για διαδικτυακό μάρκετινγκ. Ο Milos Seflovic πήγε ένα βήμα παραπέρα και δαπάνησε το 65% του συνολικού του προϋπολογισμού στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης.
Τις τελευταίες μέρες πριν τις εκλογές, εντάθηκαν οι επιθέσεις παραπληροφόρησης. Όπως θα περίμενε κανείς, ο ισχυρότερος δημοκρατικός υποψήφιος είναι πάντα ο κύριος στόχος των ψευδών ειδήσεων. Η Τσαπουτόβα είχε να αντιμετωπίσει ένα ευρύ φάσμα κατηγοριών ότι πληρώνεται από τον Τζωρτζ Σόρος ή από πρόσωπα που υποτίθεται θέλουν να ανοίξουν τη χώρα σε εκατοντάδες χιλιάδες μουσουλμάνους πρόσφυγες.
Παρ' όλα αυτά, η Τσαπουτόβα και η ομάδα της αποφάσισαν να ακολουθήσουν μια ασυνήθιστη στρατηγική για να απαντήσουν σ' αυτές τις ψευδείς ειδήσεις: τις δημοσιεύει όλες στο επίσημο προφίλ της με ένα επεξηγηματικό σχόλιο. Και προς το παρόν, απ' ό,τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, η στρατηγική της αυτή φαίνεται να αποδίδει.
--
Η Adela Kleckova είναι συντονίστρια Κεντρικής Ευρώπης και Βαλτικής στο γραφείο του Ιδρύματος Friedrich Naumann για την Ελευθερία στην Πράγα.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 15 Μαρτίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
