Του Gary M. Galles
Ο Τζων Άνταμς, που έχει καταστεί “σχεδόν ένας αστερίσκος στα βιβλία της ιστορίας σήμερα” σύμφωνα με έναν συγγραφέα, δεν τιμάται αρκετά. Διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο στην επανάστασή μας και τις απαρχές της συνταγματικής μας διακυβέρνησης. Έγραψε μια διαμαρτυρία για τον Stamp Act που αποτέλεσε πρότυπο για άλλες διαμαρτυρίες. Ιχνηλάτησε αρχές της ελευθερίας για τους Αμερικανούς λίγο πριν την ανεξαρτησία.
Συνέβαλε στη διατύπωση των ψηφισμάτων της 10ης Μαΐου 1776 που διακήρυτταν την ανεξαρτησία της Αμερικής και υπερασπίστηκε στην Εθνοσυνέλευση τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας. Συνέταξε το μεγαλύτερο μέρος του Συντάγματος της Μασαχουσέτης (το παλαιότερο που παραμένει σε ισχύ στον κόσμο), διάσημο για τη διακήρυξη των δικαιωμάτων που περιλαμβάνει. Το δοκίμιο του A Defense of the Constitutions of Government of the United States αναφέρθηκε συχνά κατά τις εργασίες της Συντακτικής Συνέλευσης.
Τα επιχειρήματα του Τζων Άνταμς
Δεδομένης της σημασίας του ρόλου του Άνταμς στην προσπάθεια να εμπεδωθεί η χώρα μας στη βάση της ελευθερίας, οφείλουμε να θυμόμαστε τα επιχειρήματά του υπέρ των δικαιωμάτων ή της ιδιοκτησίας, δηλαδή του περιεχομένου της ελευθερίας μας, του οποίου η υπεράσπιση είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο εγκαθιδρύθηκε το κράτος μας
- “Οι ελευθερίες δεν εκχωρούνται από τους ηγεμόνες και τα κοινοβούλια”.
- “Οι άνθρωποι έχουν δικαιώματα που προηγούνται χρονικά κάθε κράτους επί γης - δικαιώματα που δεν μπορούν να ανακληθούν ή να περιοριστούν από ανθρώπινους νόμους”.
- “Κάθε άτομο στην κοινωνία έχει το δικαίωμα να προστατεύεται σε ό,τι αφορά την απόλαυση της ζωής, της ελευθερίας και της ιδιοκτησίας του. Κανένα μέρος της ιδιοκτησίας του εκάστοτε ατόμου δεν μπορεί δικαίως να αφαιρεθεί από αυτό, ή να τεθεί σε δημόσια χρήση χωρίς τη συναίνεσή του”.
- “Σε ένα ελεύθερο κράτος, κάθε άνθρωπος πρέπει να είναι κύριος του εαυτού του”.
- “Δεν συναινούμε στο να δεχόμαστε διαταγές”.
- “Η ελευθερία είναι ο σκοπός του κράτους”.
- “Για να έχουμε αυτή την ελευθερία, προϋπόθεση είναι το κράτος να έχει συσταθεί έτσι ώστε κανείς πολίτης να μη χρειάζεται να φοβάται τον άλλον”.
- “Αν δεν διασφαλίζεται η ιδιοκτησία, δεν μπορεί να υπάρξει ελευθερία”.
- “Σκοπός του κράτους είναι η δύναμη των ατόμων να απολαμβάνουν, με ασφάλεια και ηρεμία, τα ατομικά δικαιώματα και τις ευλογίες της ζωής”.
- “Το κράτος πρέπει να υπάρχει για την διαφύλαξη της εσωτερικής ειρήνης, της αρετής και της ευταξίας, καθώς και για την υπεράσπιση της ζωής, της ελευθερίας και της ιδιοκτησίας των ανθρώπων”.
- “Από την στιγμή που γίνεται αποδεκτή στην κοινωνία η ιδέα ότι η ιδιοκτησία δεν είναι εξίσου ιερή με τους νόμους του Θεού, και δεν υπάρχει η ισχύς του νόμου και της δημόσιας δικαιοσύνης να την προστατεύει, ξεκινά η αναρχία και η τυραννία. Αν το “ού επιθυμήσεις” και το “ού κλέψεις” δεν ήταν ουράνιες εντολές, θα έπρεπε να γίνουν αδιάβλητες αρχές για κάθε κοινωνία πριν αυτή εκπολιτιστεί ή απελευθερωθεί”.
- “Το να κλαδεύουμε την αυθαίρετη εξουσία μόλις αυτή ξεπετάγεται είναι το μόνο αξίωμα που μπορεί ποτέ να διαφυλάξει τις ελευθερίες του κάθε λαού”.
- “Μην εμπιστεύεστε κανέναν ζώντα άνθρωπο που έχει την ισχύ να θέσει σε κίνδυνο την ελευθερία των πολιτών”.
- “Οφείλουμε να υπερασπιζόμαστε την ελευθερία με κάθε κόστος”.
- “Κανένα τίμημα δεν είναι υπερβολικά υψηλό για να αποκτήσει μια πολιτική κοινωνία ένα ελεύθερο σύνταγμα - τίποτε σ' αυτή την πλευρά του κόσμου δεν έχει μεγαλύτερη σημασία για την ανθρωπότητα”.
- “Μην επιτρέψετε στην υποκρισία, την στρεψοδικία και τη δουλεία να σας στερήσει την ελευθερία”.
Ο Τζων Άνταμς, καθώς αναγνώριζε “τον εχθρό της ελευθερίας ως εχθρό της ανθρώπινης φύσης” και ότι “τίποτε δεν είναι πιο τρομερό από την απώλεια της ελευθερίας” έγραψε ότι “υπήρξε πάντα η προσωπική μου έγνοια να δω να αναδύεται στην Αμερική ένα βασίλειο της ελευθερίας”.
Ένας μνημειώδης διάλογος
Αναλογιζόμενος την κεντρική σημασία της ελευθερίας, ο Άνταμς χαρακτήρισε τον διάλογο για το περιεχόμενο της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας “το σημαντικότερο ζήτημα που συζητήθηκε ποτέ στην Αμερική. Ο Τόμας Τζέφερσον είπε ότι ο Άνταμς στον διάλογο αυτόν “είχε μια τέτοια δύναμη σκέψης και έκφρασης που μας έκανε να σηκωνόμαστε από τις θέσεις μας”. Ο αντιπρόσωπος Richard Stockton τον χαρακτήρισε ως “τον άνθρωπο στον οποίο η χώρα χρωστά τα περισσότερα, που με την ισχύ της επιχειρηματολογίας του κατέδειξε όχι μόνο το δίκαιο, αλλά και το επείγον του μέτρου”.
Ο Άνταμς διέκρινε επίσης τη σημασία της αμερικανικής επανάστασης για τον κόσμο: “Ενώπιόν μας είναι τώρα τα πράγματα του πιο τεράστιου μεγέθους και σημασία, που αφορούν στενά τις ζωές και τις ελευθερίες εκατομμύρια αγέννητων ακόμη ανθρώπων. Είμαστε στο μέσο της πληρέστερες, της πιο αναπάντεχης και αξιόλογης επανάστασης που γνώρισε η ιστορία των εθνών”.
Και κατέστησε σαφείς τους λόγους που η θεμελίωση της Αμερικής στην αρχή της ελευθερίας ήταν ένα μνημειώδες εγχείρημα: “Ο σκοπός της αφορά όλα τα έθνη και όλους τους ανθρώπους, και δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο από το εξηγηθεί και να εγκριθεί”. Σε μια εποχή που συχνά ξεχνάμε ότι η ελευθερία είναι ο λόγος ύπαρξης και το μεγαλείο της Αμερικής, οι Αμερικανοί έχουμε πολλά να κερδίσουμε από τη σοφία του Άνταμς.
--
Ο Garry M. Galles είναι καθηγητής οικονομικών στο Pepperdine University. Ανάμεσα στα βιβλία του είναι το Faulty Premises, Faulty Policies (2014), και το Apostle of Peace (2013). Είναι μέλος του Faculty Network του FEE.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 10 Νοεμβρίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
