Του David Atherton*
Κάποιοι λένε ότι αν δεν είσαι σοσιαλιστής στα είκοσι πέντε σου, δεν έχεις καρδιά, και αν δεν είσαι συντηρητικός στα τριάντα, δεν έχεις μυαλό. Ο σοσιαλισμός είναι μια πληγή που δεν επουλώνεται εντελώς ποτέ και από καιρό σε καιρό φουντώνει και μολύνεται. Η καλύτερη θεραπεία του είναι τα δεδομένα.
Υπάρχουν πάρα πολλά “αφυπνισμένα” αιτήματα που κλίνουν είτε προς τον σοσιαλισμό είτε προς τον μαρξισμό για μια κάποια μέτριας αποτελεσματικότητας έμπνευση. Όντας γενναιόδωρος, είναι κατανοητό γιατί ο σοσιαλισμός έχει σηκώσει το άσχημο κεφάλι του, αν λάβουμε υπόψη το τραπεζικό κραχ του 2008, την πανδημία του Covid και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι νέοι να ανέβουν στην κλίμακα των ακινήτων. Η απάντησή μου, όμως, είναι ότι στον σοσιαλισμό, θα ήσασταν πολύ χειρότερα.
Σίγουρα αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι ένα πείραμα. Χρειάζεται να συγκρίνουμε και να αντιπαραβάλλουμε δύο συγκρίσιμα έθνη, όπου το ένα ζει υπό τον σοσιαλισμό και το άλλο υπό τον καπιταλισμό.
Τεκμήριο Α’, η Κορέα. Πριν από 74 χρόνια, στις 9 Σεπτεμβρίου 1948, ιδρύθηκαν η Βόρεια και η Νότια Κορέα. Από οικονομικής άποψης, μετά από 74 χρόνια σοσιαλισμού η Βόρεια Κορέα είναι φτωχή. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της είναι 1.700$ ετησίως, ενώ στη Νότια Κορέα, είναι 30.000$, δεκαοκτώ φορές μεγαλύτερο με τη χώρα αυτή να είναι μια ακμάζουσα δημοκρατία. Το 2013 έπληξε τη Βόρεια Κορέα ένας τόσο έντονος λιμός που οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να καταφύγουν στον κανιβαλισμό.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, απολογητές του σταλινισμού όπως ο εκλιπών Eric Hobsbawm επέμεναν ότι η Ανατολική Γερμανία ήταν εξίσου πλούσια με τη Βρετανία. Όταν γκρεμίστηκε το Τείχος του Βερολίνου το 1989, αποκαλύφθηκε ότι επρόκειτο για ένα καθαρό ψέμα. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Δυτικής Γερμανίας ήταν τριπλάσιο από αυτό της Ανατολικής Γερμανίας. Τώρα, οι Δυτικογερμανοί απολαμβάνουν ένα πλεονέκτημα μόλις 50%. Το προσδόκιμο ζωής ήταν τέσσερα χρόνια μεγαλύτερο στη Δυτική Γερμανία.
Η Κίνα, από τότε που έγινε καπιταλιστική τη δεκαετία του 1980, έχει γνωρίσει εξαιρετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, συνήθως 10% ετησίως και είναι, ή θα γίνει, η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Η Ταϊβάν το 1948 παρέμεινε καπιταλιστική. Το 2021, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κίνας ήταν 12.361 δολάρια ενώ στην Ταϊβάν είναι 33.775 δολάρια, σχεδόν τρεις φορές περισσότερα. Το Χονγκ Κονγκ σήμερα έχει ΑΕΠ 49.661 $, τέσσερις φορές πλουσιότερο κατά κεφαλήν.
Οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ απολαμβάνουν τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στον κόσμο, με μέσο προσδόκιμο ζωής τα 85,29 χρόνια. Στην Ταϊβάν, το αντίστοιχο μέγεθος είναι 81,04 έτη και στην Κίνα 77,47 έτη. Σύμφωνα με τις περισσότερες μετρήσεις, οι άνθρωποι απολαμβάνουν πολύ μεγαλύτερο πλούτο και προσδόκιμο ζωής.
Ας συγκρίνουμε τώρα τη Βρετανία και τη Δυτική Γερμανία τη δεκαετία του 1950. Η εργατική κυβέρνηση του Clement Attlee της περιόδου 1945-1950 εθνικοποίησε βασικές βιομηχανίες - στον άνθρακα, την ηλεκτρική ενέργεια, τους σιδηροδρόμους, στον σίδηρο και τον χάλυβα προστέθηκε η σημερινή British Airways και ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών. Στη δεκαετία του 1960 και του 1970 χρειάζονταν έξι μήνες για να αποκτήσετε τηλεφωνική σύνδεση - στην ελεύθερη αγορά της Αμερικής, χρειάζονταν μία έως δύο εβδομάδες.
Εν τω μεταξύ, στη Δυτική Γερμανία, ο οικονομολόγος και πολιτικός Λούντβιχ Έρχαρντ επέβλεπε τη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς, των κλασικών φιλελεύθερων πολιτικών. Μέχρι το 1960, η οικονομία της Δυτικής Γερμανίας είχε ξεπεράσει τη Βρετανία. Η μόνη υγιής φωνή εκείνη την εποχή ήταν το Institute of Economic Affairs που ιδρύθηκε το 1955 και πίεζε για επιστροφή στην ελεύθερη αγορά. Η Βρετανία έπρεπε να περιμένει μέχρι την εκλογή της βαρόνης Θάτσερ το 1979 για να αντιστρέψει την οικονομική παρακμή δεκαετιών. Οι φορολογικές εισπράξεις το 1979 ήταν 64 δισεκατομμύρια στερλίνες - όταν η Θάτσερ εγκατέλειψε την πρωθυπουργία το 1991, είχαν φτάσει τις 205 δισεκατομμύρια λίρες, αντικατοπτρίζοντας τη χαμηλή φορολογία της και τη δημιουργία πλούτου στην ελεύθερη αγορά.
Αλλά φαίνεται ότι αποτυγχάνουμε να μάθουμε από τα λάθη του παρελθόντος. Ο Υπουργός Μεταφορών Grant Shapps επανεθνικοποιεί υποδομές μέσω του Network Rail. Το, στην καλύτερη περίπτωση σοσιαλδημοκρατικό, Συντηρητικό Κόμμα καταναλώνει το 50% του ΑΕΠ της Βρετανίας. Έχουμε χρέος 2,23 τρισεκατομμυρίων λιρών το οποίο αυξάνεται και μαζί του αυξάνονται και οι φόροι. Όταν ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν έχασε τις εκλογές του 2019 είπε: «Κερδίσαμε τη μάχη των επιχειρημάτων, αλλά λυπάμαι που δεν μετατρέψαμε αυτή τη νίκη μετατρέψαμε σε πλειοψηφία για αλλαγή». Σίγουρα, φαίνεται ότι κέρδισε τη μάχη των επιχειρημάτων.
Μια στροφή προς τα αριστερά θα σήμαινε αναπόφευκτα απώλεια και των ελευθεριών μας, καθώς και της ευημερίας μας. Η Κίνα καταδεικνύει την πραγματικότητα της καταπίεσης και των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Στην Ανατολική Γερμανία, η διαβόητη και βάναυση STASI μετέτρεψε έναν στους έξι ανθρώπους σε κρατικούς πληροφοριοδότες. Στη Βόρεια Κορέα, οι δημόσιες εκτελέσεις πραγματοποιούνται εδώ και δεκαετίες.
Ευρύτερα, στον καπιταλισμό και το ελεύθερο εμπόριο οφείλεται η έξοδος δισεκατομμυρίων ανθρώπων από την απόλυτη φτώχεια, η οποία ορίζεται ως το σύνολο του πληθυσμού που ζουν με 2 δολάρια ή λιγότερο την ημέρα και δεν έχουν καθόλου ή επαρκή πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, ηλεκτρισμό, εκπαίδευση ή τροφή. Το 1985, περίπου το 45% των ανθρώπων στον κόσμο ζούσαν κάτω από τέτοιες συνθήκες - τώρα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 9%.
Το 2013, τα Ηνωμένα Έθνη δημοσίευσαν την έκθεση The Rise of the South: Human Progress in a Diverse World. Εκεί αναφερόταν το εξής:
«Ποτέ στην ιστορία δεν άλλαξαν τόσο δραματικά και τόσο γρήγορα οι συνθήκες διαβίωσης και οι προοπτικές τόσων πολλών ανθρώπων».
Το μόνο πράγμα που μπορούμε να μάθουμε από τον σοσιαλισμό είναι η συμπόνια, αλλά για να είμαστε συμπονετικοί στους λιγότερο εύπορους, χρειαζόμαστε ελεύθερο και ανοιχτό καπιταλισμό, λιγότερη κυβέρνηση, λιγότερη γραφειοκρατία και λιγότερους φόρους.
*Ο David Atherton είναι πρόεδρος του Freedom2Choose μιας φιλελεύθερης οργάνωσης που εστιάζει στους τρόπους ζωής. Είναι δημοσιογράφος με το έργο του να φιλοξενείται συχνά στο BBC, το ITV, το BBC Radio, το TalkTV και το GBNews.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 8 Αυγούστου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του μπλογκ 1828 και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
