Του John O. McGinnis
Η ιδέα των ουδέτερων νόμων που εφαρμόζονται χωρίς ευνοιοκρατία είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του κλασικού φιλελευθερισμού. Ιστορικά, οι απαρχές του φιλελευθερισμού προσδιορίστηκαν από τις προσπάθειές του να εμποδίσει την κρατική εύνοια προς κάποια θρησκεία έναντι κάποιας άλλης. Το αποτέλεσμα της θρησκευτικής ουδετερότητας στη δύση ήταν όχι μόνο η μεγαλύτερη θρησκευτική ελευθερία, αλλά και η μείωση της πολιτικής διαμάχης που με τη σειρά της επέφερε μεγαλύτερη ευημερία.
Η κρατική ευνοιοκρατία, τόσο στο κοσμικό όσο και στο θρησκευτικό επίπεδο, συνεχίζει να υπονομεύει την οικονομική ανάπτυξη, παράγει ευνοιοκρατία, δημιουργεί μια κουλτούρα παρεοκρατίας και σπέρνει τη διχόνοια ανάμεσα στο έθνος. Δυστυχώς, κάποιες από τις πολιτικές του Προέδρου Τραμπ απομακρύνουν το Ρεπουμπλικανικό κόμμα από το κλασικό φιλελεύθερο ιδανικό της αγαθής ουδετερότητας.
Η σημαντικότερη απόκλιση αφορά την εμπορική πολιτική του Προέδρου. Η επιβολή δασμών σε επιλεγμένους κλάδους και η εξαίρεση για κάποια κράτη ή προϊόντα αναπόφευκτα εμπεριέχει στοιχεία ευνοιοκρατίας. Η εμπορική πολιτική του Τραμπ διατηρεί συνθήκες πλήρους απασχόλησης για τους λομπίστες οι οποίοι προσπαθούν να κατευθύνουν τους δασμούς προς τους ανταγωνιστές τους, και από την στιγμή που αυτοί επιβληθούν, να επιτύχουν εξαιρέσεις για τους πελάτες τους. Η ιστορική συναίνεση δεν υπήρξε ευνοϊκή ως προς αυτό το μέρος του πολιτικού του προγράμματος, και η κουλτούρα της διαφθοράς οδήγησε εν μέρει στο κίνημα για την αντικατάσταση των δασμών από έναν ομοσπονδιακό φόρο επί των εισοδημάτων.
Τώρα, η κυβέρνηση Τραμπ δοκιμάζεται από μια καθαρά εγχώρια προσπάθεια εφαρμογής της ευνοιοκρατίας. Μια χρεοκοπημένη εταιρία δημόσιας ωφέλειας στις κεντροδυτικές πολιτείες που εξαρτάται από τον άνθρακα, ζητά από την εκτελεστική αρχή να χρησιμοποιήσει έκτακτες εξουσίες ευχέρειας για να υποχρεώσει τους καταναλωτές ενέργειας να αγοράσουν την ακριβότερη ενέργειά της. Η εταιρία υποστηρίζει ότι η ενδεχόμενη αποτυχία της θα δημιουργήσει πίεση στους παραγωγούς άνθρακα. Η άσκηση αυτής της εξουσίας θα ευνοήσει έναν συγκεκριμένο ενεργειακό κλάδο. Σε περίπτωση που πιστεύει κανείς ότι αυτή η ανησυχία είναι αβάσιμη, ο Υπουργός Ενέργειας Rick Perry ήδη προσπάθησε να παρέμβει στην αγορά για να εξασφαλίσει υψηλότερα τιμολόγια για τα εργοστάσια παραγωγής ενέργεια από άνθρακα.
Πρέπει βεβαίως να πούμε ότι και το αντιπολιτευόμενο στον Πρόεδρο κόμμα καταφεύγει στην ευνοιοκρατία. Η κυβέρνηση Ομπάμα διέσωσε αυτοκινητοβιομηχανίες δείχνοντας προτίμηση σε συνδικάτα που δεν θα συμμετείχαν σε μια κανονική πτωχευτική αναδιάρθρωση. Ακόμη, οι κυβερνήσεις των Δημοκρατικών παρέμειναν πιστές σε φυλετικές και εθνοτικές προτιμήσεις που δημιουργούν μεγαλύτερες διαιρέσεις απ' ό,τι οι αντίστοιχες οικονομικές. Η κυβέρνηση Τραμπ ευτυχώς δεν τις διευρύνει, όπως θα έκανε σίγουρα η Κλίντον, και σε κάποιες περιπτώσεις τις περιορίζει.
Το γεγονός όμως ότι η ευνοιοκρατία βρίσκεται στην καρδιά του προοδευτισμού καθιστά αυτή την στροφή της ρεπουμπλικανικής κυβέρνησης προς την οικονομική ευνοιοκρατία ακόμη πιο προβληματική. Είναι απολύτως πιθανό και τα δύο κόμματα να γίνουν σε μεγάλο βαθμό συμμαχίες προσοδοθήρων. Κάτι αντίστοιχο έχει συμβεί σε άλλες χώρες. Αυτή η εξέλιξη θα δημιουργούσε μια ακόμη πιο διαιρεμένη Αμερική όπου οι κλασικοί φιλελεύθεροι δεν θα έχουν πολιτικό σπίτι.
Αναδημοσίευση από το Law & Liberty.
--
Ο John O. McGinnis κατέχει την έδρα Συνταγματικού Δικαίου George C. Dix στο Northwestern University.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 8 Απριλίου 2018 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
