Της Keit Pentus-Rosimannus
Οι πρόσφατες δεκαετίες μας θυμίζουν καλά ότι κάθε φορά που νομίζουμε ότι τα πράγματα δεν μπορούν να γίνουν πιο περίπλοκα στο διεθνές επίπεδο, γίνονται. Οι παλιές διενέξεις, οι συμβατικές απειλές και οι κρίσεις δεν εξαφανίστηκαν ούτε επιλύθηκαν, ενώ προστέθηκαν νέες διαστάσεις με πιο περίπλοκα προβλήματα που μας οδηγούν σε νέα βάθη. Τι να κάνουμε γι’ αυτό;
Αν θέλουμε το μέλλον να είναι βολικό, αν θέλουμε η γενιά που ξεκίνησε το σχολείο φέτος το φθινόπωρο να έχει ένα βιώσιμο περιβάλλον όταν θα τελειώσει το λύκειο, δεν υπάρχει άλλη επιλογή - πρέπει να δράσουμε.
Τι ακριβώς από την κρίση ήρθε ως έκπληξη; Η εμπειρία μου με διδάσκει πως όταν βρίσκεσαι σε μία κρίση, η χειρότερη επιλογή είναι να μην την αξιοποιήσεις για να εφαρμόσεις αλλαγές, για να κάνεις το όλο σύστημα πιο ανταγωνιστικό και ανθεκτικό. Η μάχη για τις θέσεις εργασίας του μέλλοντος, για τη μελλοντική οικονομία ήδη διεξάγεται. Η κρίση του COVID-19 απλώς επέτεινε την ανάγκη να κινηθούμε ταχύτερα.
Ο παγκόσμιος πληθυσμός θα αυξηθεί και πιθανότατα θα φτάσει τα 8,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2030, περισσότερα από 9 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν στον πλανήτη μέχρι τα μέσα του αιώνα, με το 70% απ’ αυτούς να ζουν σε μεγάλες πόλεις. Σε σύγκριση με το 2010, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα αυξηθεί κατά ένα τέταρτο, με τη γρηγορότερη αύξηση να προέρχεται από τις φτωχότερες περιοχές. Είναι μια από τις μεγάλες τάσεις που γνωρίζουμε ότι θα διαμορφώσει τον κόσμο που ζούμε σε 10 και 20 χρόνια.
Το σχεδόν ένα δισεκατομμύριο αυτό επιπλέον καταναλωτές και οι αυξημένες προσδοκίες για καλύτερη ποιότητα ζωής ενισχύουν τη ζήτηση για φυσικούς πόρους - ξεκινώντας από νερό και γη μέχρι την ενέργεια και τα κατασκευαστικά υλικά. Το Αρμόδιο Κέντρο Προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Competence Centre on Foresights) επισημαίνει ότι ενώ ο 20ος αιώνας γνώρισε τον δεκαπλασιασμό της παγκόσμιας ζήτησης για υλικά, η ζήτηση αυτή είναι πιθανό να διπλασιαστεί ξανά μέχρι το 2030 σε σχέση με το 2010.
Συνολικά, η παραγωγή πλούτου επιταχύνει αυτή την τάση, με πρωτεύοντα ρόλο να διαδραματίζουν η Κίνα και η Ινδία. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η Κίνα έχει γίνει μια χώρα ανώτερου-μέσου εισοδήματος καθώς 850 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ξεφύγει από τη φτώχεια από το 1978.
Ενώ οι συνθήκες ζωής αυτών των ανθρώπων έχουν βελτιωθεί σε σχέση με πριν, το κατά κεφαλήν τους εισόδημα σήμερα παραμένει μόλις στο 25% των χωρών υψηλού εισοδήματος και 373 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με λιγότερα από 5,50 δολάρια τη μέρα.
Η πανδημία του COVID-19 θα επιβραδύνει (προσωρινά) την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, αλλά μακροπρόθεσμα η παραγωγή πλούτου και η αύξηση της ζήτησης από εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους θα επηρεάσει σημαντικά την παγκόσμια ζήτηση για πόρους.
Η Ινδία με τα 1,2 δισεκατομμύρια του πληθυσμού της έχει θέσει ως στόχο να γίνει χώρα υψηλού-μέσου εισοδήματος μέχρι το 2030 - ενισχύοντας αυτή την τάση.
Μια ακόμη αξιοσημείωτη μεγάλη τάση που θα διαμορφώσει τις κοινωνίες περισσότερο απ’ ό,τι φαντάζονται οι περισσότεροι είναι η αστικοποίηση. Κάθε δεύτερο άτομο στον κόσμο ζει σε μια μεγάλη πόλη. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, περίπου 5 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν στις πόλεις τα επόμενα δέκα χρόνια. Το 2000, υπήρχαν 371 πόλεις με πάνω από 1 εκατομμύριο κατοίκους.
Μέσα σε 18 χρόνια, ο αριθμός των πόλεων αυτών αυξήθηκε σε 548, και σχεδόν ένας στους τέσσερις ανθρώπους στον πλανήτη ήδη ζει σε μια πόλη με περισσότερους από 1 εκατομμύριο κατοίκους.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, μέχρι το 2030 θα υπάρχουν παγκοσμίως 43 μεγαπόλεις (πόλεις με πάνω από 10 εκατομμύρια κατοίκους, με τις 36 από αυτές να βρίσκονται στον παγκόσμιο νότο, σε λιτότερο αναπτυγμένες περιοχές.
Γιατί είναι σημαντικό αυτό για τον ενεργειακό κλάδο; Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας περίπου το 64% της συνολικής παγκόσμιας πρωτογενούς ενέργειας καταναλώθηκε το 2013 σε αστικές περιοχές.
Καθώς η αστικοποίηση συνεχίζεται με ραγδαία ταχύτητα, θα συνεχίσει να ενισχύει τη ζήτηση για ενεργειακούς πόρους. Η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί κατά 39% μέχρι το 2050.
Γνωρίζοντας όλα αυτά και αναλογιζόμενοι τον ενεργειακό μας κλάδο, ποιες τρεις προτάσεις θα μπορούσαμε να διατυπώσουμε;
Πρώτον, μεγαλύτερη εστίαση στην ενεργειακή αποδοτικότητα. Είναι εύλογο από οικονομικής άποψης, είναι καλό για το κλίμα, καλό για τις επιχειρήσεις και καλό για τους καταναλωτές.
Δεύτερον, η ανάπτυξη μιας πραγματικά ενοποιημένης ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς και η εξάλειψη των απομονωμένων περιοχών. Αυτό θα βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια, θα μειώσει την ανάγκη για συμπληρωματική ενέργεια και θα μειώσει το ενεργειακό κόστος.
Τρίτον, η χρήση της καινοτόμου τεχνολογίας. Είναι μια τέλεια ευκαιρία να κάνουμε την τεχνολογική μετάβαση και να την αξιοποιήσουμε ως καταλύτη για την πράσινη ανάπτυξη. Αυτό σημαίνει έξυπνες θέσεις εργασίας, εξοικονόμηση πόρων, καλύτερο περιβάλλον διαβίωσης. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα από την Εσθονία: Ξεκινήσαμε να χρησιμοποιούμε ψηφιακές υπογραφές πριν από λίγα χρόνια. Έτσι, δεν χρειάζεται πια να μετακινούνται τα έγγραφα από το ένα γραφείο στο άλλο, να οδηγούμε από τη μία πόλη στην άλλη. Χωρίς την ψηφιακή υπογραφή θα παραγάγαμε ένα βουνό χαρτιού ίσο με το ύψος του πύργου του Άιφελ - κάθε μήνα, σε μια χώρα του μεγέθους της Εσθονίας.
Σκεφτείτε λοιπόν, ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα για ολόκληρη την Ευρώπη αν κάναμε αυτή μόνο την αλλαγή παντού;
--
Η Keit Pentus-Rosimannus είναι Εσθονή πολιτικός, αντιπρόεδρος του Μεταρρυθμιστικού Κόμματος και πρώην πρόεδρος της κοινοβουλευτικής του ομάδας. Διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών της Εσθονίας κατά το διάστημα 2014-5 και Υπουργός Περιβάλλοντος κατά το διάστημα 2011-4.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 17 Σεπτεμβρίου 2020 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
