Του Mustafa Akyol
Η αμερικανική αποχώρηση από την Καμπούλ τον Αύγουστο του 2021 θύμισε σε πολλούς ανθρώπους τις σκηνές της αμερικανικής αποχώρησης από τη Σαϊγκόν τον Απρίλιο του 1975. Πρόκειται όντως για μια καλή αναλογία, καθώς οι σημερινοί Ταλιμπάν παρουσιάζουν ομοιότητες προς τους Βιετκόνγκ του παρελθόντος. Και οι δύο είναι δημοφιλείς παραστρατιωτικές δυνάμεις που κινητοποιήθηκαν εναντίον αμερικανικών δυνάμεων κατοχής για να εγκαταστήσουν εντέλει αυταρχικά καθεστώτα μετά την αποχώρηση των τελευταίων. (Η μεγάλη διαφορά βεβαίως είναι ότι ενώ η αυταρχική ιδεολογία των Βιετκόνγκ ήταν ο κομμουνισμός, η αντίστοιχη των Ταλιμπάν είναι ο ισλαμισμός - μια πολιτικοποιημένη και καταπιεστική ερμηνεία του Ισλάμ την οποία δεν αποδέχεται η πλειονότητα των 1,6 δισεκατομμυρίων μουσουλμάνων στον πλανήτη).
Η ιστορική αυτή αναλογία όμως είναι βαθύτερη: το 1975, πέρα από τους Βιετκόνγκ υπήρχε και μια άλλη κομμουνιστική παραστρατιωτική οργάνωση πολύ πιο φανατική και διψασμένη για αίμα: οι Ερυθροί Χμερ, οι χειρότεροι από τους χειρότερους κομμουνιστές που θα δολοφονούσαν δύο εκατομμύρια ανθρώπους τα επόμενα τρία χρόνια. Ανετράπησαν εντέλει το 1978, χάρη μάλιστα στους Βιετναμέζους κομμουνιστές, που συνέβαλαν στην εγκαθίδρυση ενός σχετικά πιο μετριοπαθούς καθεστώτος στη γειτονική Καμπότζη.
Αυτή η παλιά διάκριση ανάμεσα στους Βιετκόνγκ και τους Ερυθρούς Χμερ μοιάζει κάπως με τη νέα διάκριση ανάμεσα στους Ταλιμπάν και το «Ισλαμικό Κράτος» ή IS (συμπεριλαμβανομένης και της τοπικής εκδοχής του «IS-Χορασάν» ή IS-K). Ναι, οι Ταλιμπάν είναι άγριοι. Αλλά καθώς το Ισλαμικό Κράτος είναι τόσο περισσότερο αγριότερο, οι Ταμπιλάν φαίνονται σαν ένα ήσσον κακό, που μπορεί μάλιστα να βοηθήσει τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της εναντίον των απολύτως χειρότερων.
Σίγουρα, η κομμουνιστική ιδεολογία τόσο των Βιετκόνγκ όσο και των Ερυθρών Χμερ (όπως και της ΕΣΣΔ και της μαοϊκής Κίνας) συνιστούσε μια απειλή ολοκληρωτισμού που η Δύση έπρεπε να νικήσει – όπως ευτυχώς έκανε σε μεγάλο βαθμό. Αλλά αυτή η νίκη δεν επετεύχθη χάρη σε αμερικανικά στρατεύματα που κατέλαβαν τις κομμουνιστικές χώρες, τη μία μετά την άλλη, για να τις «απελευθερώσουν». (Αν μη τι άλλο, αυτό ενίσχυσε τον κομμουνισμό, όπως συνέβη στο Βιετνάμ). Αντιθέτως, επετεύχθη επειδή ο κομμουνισμός ήταν καταδικασμένος να αποτύχει λόγω των δικών του αδυναμιών. Το μόνο που χρειάστηκε να κάνει η Δύση –και ορθώς το έκανε– ήταν να κρατήσει την ελευθερία ζωντανή και εύρωστη, ώστε οι δικές της δημοκρατίες να λειτουργούν καλά.
Αυτό είναι που πρέπει και σήμερα να κάνει η Αμερική ενόψει των ολοκληρωτιστών ισλαμιστών: απλώς να κρατήσει ζωντανή την ελευθερία και να διαφυλάξει τη φιλελεύθερη δημοκρατία, ώστε οι περισσότεροι μουσουλμάνοι να δουν (όπως πολλοί από αυτούς ήδη βλέπουν), ότι η θρησκευτική ελευθερία είναι πολύ καλύτερη γι’ αυτούς απ’ ό,τι η θρησκευτική τυραννία. Στο μεταξύ, ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν σημαντικές αποχρώσεις ως προς τον ποιον θεωρούμε εχθρό. Μπορεί αυτό να βοηθήσει στον σχεδιασμό μιας σοφότερης εξωτερικής πολιτικής.
--
O Mustafa Akyol είναι διακεκριμένο στέλεχος του Κέντρου Παγκόσμιας Ελευθερίας και Ευημερίας του Cato Institute με αντικείμενο την σχέση της δημόσιας πολιτικής, του ισλάμ και της νεωτερικότητας.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 30 Αυγούστου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Cato Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
