Του Rainer Zitelmann
Στο γερμανικό περιοδικό Die Zeit, ο Πικετί διαλαλεί ότι οι δύο οικονομολόγοι που συνέγραψαν το οικονομικό πρόγραμμα της Γουόρεν είναι στενοί φίλοι και σύμμαχοί του. «Το πρόγραμμα που προτείνει η Γουόρεν μπορεί ακόμα να είναι επεκτατικό και να γίνει ακόμη πιο προοδευτικό με επιτόκια που θα αυξάνονται για παράδειγμα κατά 5-10% ετησίως για τους πολυδισεκατομμυριούχους. Το σίγουρο είναι ότι το ζήτημα της φορολογικής δικαιοσύνης θα έχει κεντρική θέση στην προεδρική εκστρατεία του 2020. Η εκλεγμένη αντιπρόσωπος από τη Νέα Υόρκη, Alexandria Ocasio-Cortez έχει προτείνει έναν φορολογικό συντελεστή 70% στα υψηλότερα εισοδήματα, ενώ ο Bernie Sanders προτείνει έναν φόρο 77% στις υψηλότερες κληρονομημένες περιουσίες. Ενώ η πρόταση της Γουόρεν είναι η πιο καινοτόμα, οι τρεις προσεγγίσεις είναι συμπληρωματικές και αμοιβαίως επωφελείς». Αυτά λέει λοιπόν ο Πικετί.Β
Ένα φορολογικός συντελεστής που υπερβαίνει το 100%
Η Γουόρεν θέλει να αυξήσει τον φόρο εισοδήματος, να επιβάλει έναν νέο φόρο 14,8% για την Κοινωνική Ασφάλιση και έναν ετήσιο φόρο που θα ανέρχεται έως και στο 6% επί του συσσωρευμένου πλούτου, καθώς και να φορολογήσει τα κεφαλαιακά κέρδη των πλούσιων επενδυτών με το ίδιο επιτόκιο όπως και το εισόδημα ακόμη και αν δεν πωλούν τα περιουσιακά τους στοιχεία.Β
Πρόσφατα, η Wall Street Journal δημοσίευσε τον εξής υπολογισμό: «Σκεφτείτε το παράδειγμα ενός δισεκατομμυριούχου με μια επένδυση 1000 δολαρίων που κερδίζει απόδοση 6% δηλαδή 60 δολάρια ως κεφαλαιακό κέρδος, μέρισμα ή τόκο. Αν επιβληθούν όλοι οι φόροι της κ. Γουόρεν, θα οφείλει το 58,2% ή 35 δολάρια σε ομοσπονδιακούς φόρους. Ακόμη, ολόκληρη η επένδυσή του θα βαρύνεται με φόρο πλούτου 6%, δηλαδή τουλάχιστον 60 δολάρια. Το αποτέλεσμα: φόροι που θα φτάνουν τα 95 δολάρια επί εισοδήματος 60 δολαρίων - ένας συνολικός φορολογικός συντελεστής 158%». Ο συντελεστής θα κυμαίνεται ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του επενδυτή, τους πολιτειακούς φόρους, τις αποδόσεις των επενδύσεών του και άλλες λεπτομέρειες που δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί. Όμως οι φορολογικοί συντελεστές επί επενδύσεων Β που θα υπερβαίνουν το 100% θα καταστούν εφικτοί, ιδίως για τους δισεκατομμυριούχους.Β
Σουηδία: Η Astrid Lindgren πλήρωσε οριακό φορολογικό συντελεστή άνω του 100%
Ένας φορολογικός συντελεστής που υπερβαίνει το 100% μπορεί να ακούγεται παράλογος, όμως στην πραγματικότητα δεν είναι κάτι το καινούργιο. Η Σουηδία μάλιστα πειραματίστηκε, και απέτυχε, με τέτοιες ριζοσπαστικές σοσιαλιστικές πολιτικές κατά τη δεκαετία του 1970, αποξενώνοντας ακόμη και όσους έβλεπαν με συμπάθεια το πρόγραμμα των σοσιαλδημοκρατών. Η παγκόσμιας φήμης συγγραφέας παιδικών βιβλίων, μεταξύ των οποίων και η σειρά της Πίπης της Φακιδομύτης, Astrid Lindgren είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Κατά τη δεκαετία του 1930 είχε υποστηρίξει τους σοσιαλδημοκράτες, εν μέρει λόγω των βιβλίων που διάβασε από συγγραφείς της εργατικής τάξης. Η μακρά αφοσίωσή της στις σοσιαλδημοκρατικές πεποιθήσεις είναι εμφανής στα λόγια του συμπαθητικού δημοσιογράφου με ισχυρή αίσθηση της δικαιοσύνης που παίζει κεντρικό ρόλο στη σειρά βιβλίων της Madicken. Αυτό όμως δεν την εμπόδισε να εξοργιστεί με τον οριακό φορολογικό συντελεστή 102% που επιβλήθηκε στα εισοδήματά της το 1976.Β
Η Lindgren ξέσπασε τον θυμό της γράφοντας μία σάτιρα για το σουηδικό φορολογικό σύστημα με τίτλο «Pomperipossa in Monismania» που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες σε μια από τις μεγαλύτερες λαϊκές εφημερίδες της Σουηδίας, την Expressen. Αντιδρώντας σε αυτό, ο Σουηδός Υπουργός Οικονομικών Gunnar Sträng έκανε τα πράγματα χειρότερα λέγοντας στο κοινοβούλιο «Το κείμενο αυτό είναι ένας ενδιαφέρων συνδυασμός λογοτεχνικής ικανότητας και βαθιάς άγνοιας του λαβυρίνθου της φορολογικής πολιτικής. Αλλά δεν περιμένουμε από την Lindgren να το καταλαβαίνει αυτό». Υποστήριξε ότι η Lindgren πρέπει να έκανε λάθος υπολογισμούς για να φτάσει στο 102%. Η Lindgren απάντησε: «Ο Gunnar Sträng φαίνεται πως έχει μάθει να λέει ιστορίες αλλά σίγουρα δεν ξέρει να μετρά. Θα ήταν ίσως καλύτερο να ανταλλάξουμε δουλειές». Στο τέλος, ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Olof Palme παρενέβη για να ελέγξει την κατάσταση, παραδεχόμενος στην τηλεόραση ότι η Lindgren έκανε σωστό υπολογισμό.Β
Η Σουηδία έδιωξε σε εξορία τους πιο διάσημους καλλιτέχνες της
Έναν μόλις μήνα μετά τη δημοσίευση του «Pomperipossa» της Lindgren, ο διάσημος και βραβευμένος στο φεστιβάλ των Καννών Σουηδός σκηνοθέτης Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να εγκαταλείψει τη χώρα μετά από μια διαμάχη του με τις φορολογικές αρχές. Στα τέλη του Ιανουαρίου, δύο αστυνομικοί με πολιτικά είχαν εμφανιστεί στο Βασιλικό Δραματικό Θέατρο της Στοκχόλμης για να τον ανακρίνουν. Ο ένας από τους δύο είπε στον θυρωρό «Ελπίζω να εμφανιστεί, διαφορετικά θα μπει σε μεγάλους μπελάδες». Ο Μπέργκμαν μεταφέρθηκε στο τμήμα, όπου ανακρίθηκε για πολλές ώρες. Στο μεταξύ το σπίτι και το γραφείο του ερευνήθηκαν από την αστυνομία και το διαβατήριό του κατασχέθηκε. Η είδηση της σύλληψης μεταδόθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο.Β
Η Astrid Lindgren υποστήριξε δημοσίως τον σκηνοθέτη, ο οποίος είχε κι αυτός πέσει θύμα των ακραίων οριακών φορολογικών συντελεστών της Σουηδίας. Ο υπουργός οικονομικών παρέμεινε αμετανόητος υποστηρίζοντας ότι οι «εργαζόμενοι στον πολιτισμό» υπόκεινται στους ίδιους νόμους με όλους τους άλλους. Οι κατηγορίες εναντίον του Μπέργκμαν στη συνέχεια κατέπεσαν ελλείψει αποδείξεων. Ο εισαγγελέας που είχε διατάξει την έρευνα τιμωρήθηκε με πειθαρχική προειδοποίηση και ο Μπέργκμαν απαλλάχθηκε, όμως έπεσε σε βαριά κατάθλιψη και εισήχθη στο νοσοκομείο. Η μετέπειτα απόφαση του να εγκαταλείψει τη Σουηδία είχε εν μέρει ως κίνητρο τις υπόνοιες ότι οι φορολογικές αρχές δεν είχαν τελειώσει με αυτόν. Ο Μπέργκμαν και η γυναίκα του μετακόμισαν στο Παρίσι (ναι, εκείνο το Παρίσι), όπου τους υποδέχθηκε ένα μεγάλο πλήθος δημοσιογράφων. Η Σουηδία είχε καταφέρει να διώξει σε εξορία τον διασημότερο εν ζωή καλλιτέχνη της.Β
Εδώ και καιρό η Σουηδία έχει απορρίψει αυτού του είδους τις πολιτικές. Οι φόροι εισοδήματος παραμένουν υψηλοί σε σύγκριση με τα διεθνή πρότυπα, όμως δεν υπάρχει φόρος κληρονομιάς και φόρος περιουσίας. Η Ελίζαμπεθ Γουόρεν θέλει με τα σχέδιά της να μετατρέψει την Αμερική σε μία χώρα όπου οι πλούσιοι θα πληρώνουν οριακούς φορολογικούς συντελεστές άνω του 100%. Αυτό που δεν κατανοεί είναι ότι οι άνθρωποι στους οποίους στοχεύει θα φύγουν από τη χώρα, όπως έκαναν και πολλοί πετυχημένοι Σουηδοί όταν ήρθαν αντιμέτωποι με παρόμοιους τιμωρητικούς φόρους. Θα είναι μια περίεργη εξέλιξη αν οι ΗΠΑ, απ΄όλες τις χώρες της γης, είναι αυτή που θα προσπαθήσει να γίνει σουηδικότερη της Σουηδίας.
--
O Rainer Zitelmann είναι στέλεχος του Institute of Economic Affairs.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 16 Δεκεμβρίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Institute of Economic Affairs και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
