Του James Pethokoukis
Το παραπάνω γράφημα είναι δυσάρεστο, τουλάχιστον για όσους νοιάζονται για την άνοδο του βιοτικού επιπέδου. Αυτή η παρατηρούμενη μείωση της παραγωγικότητας συνέβαλε στη διάδοση της ιδέας ότι οι ΗΠΑ και άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες είναι καθηλωμένες σε μια “μεγάλη στασιμότητα”.
Συνολικά, όπως έχει επισημάνει η Goldman Sachs, η παραγωγικότητα της εργασίας στα πλούσια κράτη “έχει αυξηθεί κατά έναν μέσο ρυθμό που φτάνει μόλις το 0,75% από το 2008 μέχρι σήμερα, μείωση σε σχέση με το 2% για τις προηγούμενες τρεις δεκαετίες”.
Ειδικά στις ΗΠΑ, όπως επισημάνει η IHS Markit, η μέση ετήσια αύξηση της παραγωγικότητας από το 2010 μέχρι σήμερα διολίσθησε στο 0,5% από το 2,3% που ήταν κατά την περίοδο 1947-2010.
Ας ελπίσουμε ότι οι απαισιόδοξοι ως προς την τεχνολογία κάνουν λάθος και ότι η μείωση αυτή δεν αντανακλά μια νέα κανονική κατάσταση για τον ρυθμό της καινοτομίας και τη συσσώρευση του κεφαλαίου. Σύμφωνα με το δικό τους σενάριο, έχουμε εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες της επανάστασης της τεχνολογίας της πληροφορίας.
Μια πιο αισιόδοξη αφήγηση, που υποστηρίζεται και από την Goldman Sachs, είναι πως η μείωση αυτή οφείλεται στον “προσωρινό πονοκέφαλο ύστερα από την οικονομική κρίση, στα μεγαλύτερα λάθη στις μετρήσεις σε μια οικονομία που αλλάζει με ραγδαίο ρυθμό, ή και στα δύο”.
Αν θέλετε να συνταχθείτε με την πλευρά των αισιόδοξων ως προς την τεχνολογία, δείτε αυτή τη νέα ανάλυση με τίτλο “The Coming Productivity Boom” από τον επισκέπτη ερευνητή του ΑΕΙ Bret Swanson και τον οικονομολόγο Michael Μandel του Progressive Policy Institute, την οποία παρήγγειλε το Technology CEO Council. Ακολουθεί ένα απόσπασμα από την έρευνα αυτή (που περιλαμβάνει και το παραπάνω γράφημα), η οποία προσπαθεί να μετρήσει την βαθιά οικονομική επίδραση της ιδέας ότι “το λογισμικό κατατρώει τον κόσμο”:
“Η δεκαετής ξηρασία στην παραγωγικότητα έχει σχεδόν τερματιστεί. Τα νέα κύματα της επανάστασης της πληροφορίας - κατά τα οποία θα συνδέσουμε τον φυσικό κόσμο και θα τον ενσταλάξουμε με ευφυΐα - τώρα αρχίζουν να αναδύονται. Η αύξηση στη χρήση της κινητής τεχνολογίας, των υπηρεσιών cloud, της τεχνητής νοημοσύνης, των μεγάλων δεδομένων, των φτηνών και πανταχού παρόντων αισθητήρων, της υπολογιστικής όρασης, της εικονικής πραγματικότητας, της ρομποτικής, της 3D προσθετικής διαδικασίας παραγωγής και της νέας γενιάς ασύρματης τεχνολογίας 5G, πρόκειται σε μεταμορφώσουν τους παραδοσιακούς, υλικής βάσης οικονομικούς κλάδους - την υγεία, τις μεταφορές, την ενέργεια, την εκπαίδευση, την βιοτεχνική παραγωγή, τη γεωργία, τη λιανική και τις ταξιδιωτικές υπηρεσίες…
Για παράδειγμα, η υγεία, η ενέργεια και οι μεταφορές εξελίσσονται σε κλάδους της οικονομίας της πληροφορίας. Τα έξυπνα τηλέφωνα και οι φορετές συσκευές θα κάνουν την παροχή υπηρεσιών υγείας και την συλλογή δεδομένων πιο αποδοτικές και προσωπικές, ενώ η υπολογιστική βιοεπιστήμη και η προσωποιημένη μοριακή φαρμακευτική θα βελτιώσουν ριζικά την ανακάλυψη νέων φαρμάκων καθώς και την αποτελεσματικότητά τους.
Η τεχνητή νοημοσύνη θα βοηθήσει τους γιατρούς, και τα ρομπότ θα χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο στις εγχειρήσεις και τη φροντίδα των ηλικιωμένων. Η άνθηση στην εκμετάλλευση του αμερικανικού σχιστολιθικού πετρελαίου είναι σε μεγάλο βαθμό ένα φαινόμενο της τεχνολογίας της πληροφορίας, και είμαστε μόνο στην αρχή. Στο μεταξύ, αυτόνομες μηχανές και έξυπνα συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας θα βελτιώσουν ριζικά τις ιδιωτικές και τις δημόσιες μεταφορές, καθώς και τις μεταφορές εμπορευματικών φορτίων, τόσο ως προς την αποδοτικότητα, όσο και ως προς την ασφάλειά τους, αλλά και θα δημιουργήσουν νέες πλατφόρμες πάνω στις οποίες θα μπορούν να δημιουργηθούν εντελώς νέα οικονομικά προϊόντα. Πώς μπορούν αυτές οι επενδύσεις που συνδέονται με την τεχνολογία της πληροφορίας να συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη; Η εκτίμησή μας, που βασίζεται σε μια ανάλυση της πρόσφατης ιστορίας, είναι ότι αυτός ο μετασχηματισμός μπορεί να ενισχύσει την ετήσια οικονομική ανάπτυξη κατά 0,7% στα επόμενα 15 χρόνια.
Αυτό μπορεί να μη φαίνεται πολύ. Αλλά αν ο αρχικός ρυθμός ανάπτυξης είναι μόλις 2%, όπως πιστεύουν σήμερα οι περισσότεροι οικονομολόγοι, η ετήσια ενίσχυσή του ώστε να φτάσει το 2,7% κάνει μια μεγάλη διαφορά. Μέχρι το 2031, οι μεγαλύτεροι αυτοί ρυθμοί ανάπτυξης θα έχουν ενισχύσει το ΑΕΠ κατά 11% σε σχέση με την προηγούμενη πορεία του, ή κατά 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια (σε δολάρια του 2016). Πρόκειται για μια ενίσχυση που επαρκεί για την σημαντική αύξηση των εισοδημάτων και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.
Βέβαια, είναι λογικό να σκεφτεί κανείς ότι η αύξηση της παραγωγικότητας ούτως ή άλλως θα συμβεί ως ένα βαθμό, καθώς περνά ο προσωρινός πονοκέφαλος μετά την χρηματοπιστωτική κρίση. Ακόμη και ο απαισιόδοξος ως προς την παραγωγικότητα Robert Gordon, συγγραφέας του βιβλίου The Rise and Fall of American Growth (Η άνοδος και η πτώση της αμερικανικής ανάπτυξης) δεν πιστεύει ότι η ανάπτυξη της παραγωγικότητας των ΗΠΑ θα συνεχίσει στα σημερινά σχεδόν μηδενικά επίπεδα. Αντίθετα, προβλέπει αύξηση της παραγωγικότητας κατά 1,2% τα επόμενα 25 χρόνια ποσοστό “όχι διαφορετικό απ' αυτό των τελευταίων 45 ετών, με την εξαίρεση εκείνης της μοναδικής “.com” δεκαετίας που τα πήγαμε καλύτερα. H Goldman Sachs προβλέπει μια πιο μακροπρόθεσμη ενίσχυση της μετρήσιμης αύξησης της παραγωγικότητας κατά 1,5% στις ΗΠΑ. (Βεβαίως, η ίδια τράπεζα υποστήριζε επίσης ότι τα λάθη στη μέτρηση μπορεί να φτάνουν το 0,5-0,7% στον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με το 0,25% δύο δεκαετίες πριν).
Ας ελπίσουμε ότι η πρόβλεψη των Mandel και Swanson θα έρθει να ενισχύει την κυκλική ανάκαμψη. Γιατί αυτό ακριβώς χρειαζόμαστε για να αντισταθμίσουμε τους δημογραφικούς παράγοντες που μειώνουν τη δυνητική ανάπτυξη. Επίσης, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η ανάπτυξη είναι ευρέως επωφελής, μια πρόκληση μεγαλύτερη σήμερα απ' ό,τι μια γενιά πριν.
--
Ο James Pethokoukis είναι αρθρογράφος και μπλόγκερ στο American Enterprise Institute (ΑΕΙ).
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 7 Απριλίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του ΑΕΙ και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
