Του Isaac M. Morehouse*
Είδα κάποιον τύπο στο Twitter να παραπονιέται για τον «καπιταλισμό» γιατί δεν μπορεί να πληρωθεί για την εργασία του παρά μόνο αν κάποιος άλλος της αναγνωρίσει αξία.
Διάλεξε λάθος φταίχτη.
Ο καπιταλισμός (αν υποθέσουμε πως ο σχολιαστής εννοεί αυτό που εννοώ και εγώ μ' αυτόν τον όρο, δηλαδή η ελεύθερη αγορά) δεν προσδιορίζει επ' ουδενί τι είναι και τι θεωρείται πολύτιμο. Ο καπιταλισμός είναι μόνο ένα σύστημα επικοινωνίας που μεταδίδει πληροφορίες για πραγματικότητες που πάντα υπάρχουν. Οι πόροι είναι σπάνιοι. Οι άνθρωποι αποδίδουν αξία σε διαφορετικά πράγματα. Θέλουν να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους. Αυτές οι πραγματικότητες είναι αναπόφευκτες υπό το οποιοδήποτε σύστημα.
Το καλό με τις ελεύθερες αγορές είναι ότι παρέχουν καλύτερες, γρηγορότερες, σαφέστερες και λεπτομερέστερες πληροφορίες για την πραγματικότητα από οτιδήποτε άλλο. Ο μηχανισμός των τιμών μας επιτρέπει να γνωρίζουμε τι αποτιμάται πού, πόσο, από ποιον και σε σχέση με τι άλλο. Παρέχει τις αναγκαίες πληροφορίες ώστε να αξιοποιήσουμε τους πόρους στις χρήσεις τους με τη μεγαλύτερη αξία και να δημιουργήσουμε πλούτο.
Αν αγοράσετε έναν καμβά και χρώματα για εκατό δολάρια, αλλά κανείς δεν αγοράζει το τελειωμένο έργο σας για περισσότερα από πενήντα, μπορεί να θυμώσετε με την αγορά. Αυτό όμως θα ήταν ανόητο. Η αγορά μόλις σας πληροφόρησε σχετικά με την πραγματικότητα - ότι δηλαδή άλλοι άνθρωποι αποτιμούν τον λευκό καμβά και τα χρώματα περισσότερο από αυτό που κάνατε με την εργασία σας. Μπορεί να εύχεστε οι άνθρωποι να αποτιμούσαν το έργο σας υψηλότερα, αλλά δεν το έκαναν. Όσο συντομότερα το δείτε αυτό, τόσο νωρίτερα μπορείτε να προσαρμοστείτε και να βρείτε πώς να δημιουργήσετε πλούτο σας δημιουργώντας αξία για άλλους.
Ένας κόσμος στον οποίο αυτά τα σήματα είναι κρυμμένα - μέσω νόμων, επιδοτήσεων, ρυθμίσεων, εγγυήσεων, της δικής σας αυταπάτης κλπ - είναι ένας κόσμος που καταστρέφει τυφλά αξία και μετακινεί τους πόρους από χρήσεις με υψηλή αξία σε άλλες με χαμηλή. Έχουμε δει μέρη που το δοκίμασαν αυτό και τα αποτελέσματα ήταν μαζική φτώχεια, λιμός, θάνατος και απουσία νοήματος για τα άτομα. Ακούγεται δραματικό, αλλά αυτή είναι η αλήθεια.
Δεν υπάρχει κάποια πραγματικότητα που να σας κλέβει, το μόνο που μπορείτε είναι να παρέμβετε στα συστήματα που τη διαδίδουν. Όσο χειρότερη είναι η πληροφόρηση που έχετε σχετικά με την πραγματικότητα, τόσο χειρότερες θα είναι οι προσπάθειές σας να κινηθείτε προς την κατεύθυνση των στόχων σας. Η αγορά είναι φίλη σας.
Μην θυμώνετε με την πληροφορία. Χρησιμοποιήστε την.
*Ο Isaac Morehouse είναι ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Praxis και μέλος του δικτύου στελεχών του FEE.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 28 Ιουλίου 2018 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education (FEE) και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
