Ο δυτικός κόσμος ομοθυμαδόν θρηνεί για τα πορίσματα της τελευταίας μελέτης της Oxfam. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της, 26 δισεκατομμυριούχοι έχουν πλούτο ίσο με αυτόν όλων των υπολοίπων ανθρώπων της γης.
Όπως έγραψε κάποτε η διαπρεπής οικονομολόγος Deirdre McCloskey σχολιάζοντας το βιβλίο του Πικεττί με θέμα την ανισότητα: “Η πεποίθηση [ότι ο καπιταλισμός είναι σοβαρά ελαττωματικός] αποκτάται στην ηλικία των 16 ετών όταν ο πρωτο-αριστεριστής ανακαλύπτει την φτώχεια, αλλά δεν διαθέτει τα διανοητικά εργαλεία για να κατανοήσει την πηγή της”.
Πράγματι, όταν ήμουν 16 ετών, διάβασα το Ημερολόγιο Βολιβίας του Τσε Γκεβάρα. Θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε την κοσμοθεωρία του καθενός με την αγαπημένη του ποδοσφαιρική ομάδα - είναι κάτι το συναισθηματικό, και είναι πολύ δύσκολο να την αντικαταστήσει με μια άλλη.
Η Oxfam χρησιμοποιεί μια κάπως περίεργη μεθοδολογία, σύμφωνα με την οποία αφαιρεί το χρέος του εκάστοτε ατόμου από τα ενεργά ιδιοκτησιακά του στοιχεία. Έτσι, καταλήγουν με ένα αποτέλεσμα όπου ένας φοιτητής τεχνολογιών της πληροφορίας στο Χάρβαρντ με ένα δάνειο είναι φτωχότερος από ένα ορφανό παιδί στην Αφρική.
Στην πραγματικότητα, ο φοιτητής του Χάρβαρντ είναι πολύ πλουσιότερος - σε σύγκριση με ένα αναλφάβητο παιδί, διαθέτει ένα τρομερά μεγάλο διανοητικό κεφάλαιο, και έχει πρόσβαση σε ένα τεράστιο κοινωνικό κεφάλαιο - σε υπηρεσίες υγείας, ασφάλειας ή δικαιοσύνης. δυστυχώς , χρειάζεται κανείς να ψάξει βαθιά μέσα στα στατιστικά στοιχεία για προσθέσει ένα τέτοιου είδους κεφάλαιο στους υπολογισμούς του - και αυτό θα χάλαγε τους τίτλους που χαλάνε τα πρωτοσέλιδα.
Μια άλλη παράμετρος που παραβλέπουν αυτές οι μελέτες είναι το φαινόμενο της δημιουργικής καταστροφής. Το κεφάλαιο χαλάει γρηγορότερα από μια μπύρα στον ήλιο. Θυμάστε το ίδιο άρθρο της Oxfam πριν από δύο χρόνια; Εκείνο όπου δεν ήταν οι 26 δισεκατομμυριούχοι που να μοιράζονται τον πλούτο αυτό, αλλά μόνο 8; Τα ιδιοκτησιακά στοιχεία αυτών των πλούσιων ανθρώπων έχουν αραιώσει αν τα συγκρίνουμε με το υπόλοιπο μισό της ανθρωπότητας, ακόμη και σύμφωνα με την μονομερή μεθοδολογία της Oxfam.
Οι προαναφερθέντες δισεκατομμυριούχοι καβαλάνε ένα rollercoaster καινοτομίας. Δείτε την Apple: τους τελευταίους τρεις μήνες έχασε το 30% της αξίας της.
Η φτώχεια μειώνεται, και ακομη και οι πιο αισιόδοξοι είναι κατάπληκτοι. Όταν δείτε μέλη της κινεζικής μεσαίας τάξης να φωτογραφίζουν την πύλη του Μιχαήλ στην Μπρατισλάβα (ή το Empire State Building στη Νέα Υόρκη) αναλογιστείτε ότι οι γονείς τους επέζησαν τον Μεγάλο Λιμό της Κίνας και αναγκάστηκαν να τρώνε φλοιούς δέντρων για να ζήσουν! Ο εξηλεκτρισμός, η πρόσβαση σε πόσιμο νερό, τα φάρμακα, η βελτίωση της ποιότητας του φαγητού - ο ένας παράγοντας μετά τον άλλο καταδεικνύει το πόσο η ανθρωπότητα συνολικά προόδευσε τα τελευταία 30 χρόνια.
Μολονότι πρέπει να παραδεχθούμε την ύπαρξη της ανισότητας, γιατί μας ερεθίζει τόσο πολύ; Αυτό που δυσκολεύεται να καταλάβει ένας δεκαεξάχρονος είναι η γνώση ότι η ανισότητα δεν προκαλείται από κάποιον που δαγκώνει ένα μεγαλύτερο κομμάτι μιας ενιαίας παγκόσμιας πίτας.
Η ανισότητα εμφανίζεται γιατί κάποιος απλώς ψήνει περισσότερες τέτοιες πίτες από κάποιον άλλον.
Ναι, μερικές φορές, κάποιος μπορεί να ψήσει περισσότερες πίτες λόγο ενός ευνοϊκού πολιτικού δικτύου, επειδή τους εκχωρήθηκε κάποιο μονοπώλιο, ή χάρη σε φίλους τους στην κεντρική τράπεζα. Αλλά σοβαρά τώρα, ρίξτε μια ματιά σ' αυτούς τους 26 δισεκατομμυριούχους. Οι περισσότεροι απ' αυτούς είναι πλούσιοι επειδή έφτιαξαν προγράμματα για υπολογιστές, σούπερ μάρκετ ή χάλυβα.
Χαίρομαι που το έκαναν. Αντί να αγωνιστούμε εναντίον της ανισότητας, ας αγωνιστούμε εναντίον της φτώχειας. Θα είναι μια εντελώς διαφορετική μάχη που θα χρησιμοποιεί εντελώς διαφορετικά εργαλεία. Ήδη αγωνιστήκαμε κάποτε εναντίον της ανισότητας υπό τις εντολές κάποιων μυστακοφόρων, και καταλήξαμε με άδεια πιάτα και νεκρούς φουρνάρηδες.
--
To Σλοβακικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Σπουδών (INESS) είναι μια ανεξάρτητη δεξαμενή σκέψης που εξετάζει τη λειτουργία και τη χρηματοδότηση του δημόσιου τομέα, αποτιμά τις συνέπειες των νομοθετικών αλλαγών στην οικονομία και την κοινωνία και σχολιάζει τρέχοντα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 11 Φεβρουαρίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
