Η οικονομική ελευθερία στον κόσμο έχει υποχωρήσει σε ιστορικό χαμηλό, όπως καταδεικνύει ο Δείκτης Οικονομικής Ελευθερίας που δημοσιεύτηκε από το Ινστιτούτο Fraser.
*Άρθρο του LFMI
Ο τελευταίος Δείκτης Παγκόσμιας Οικονομικής Ελευθερίας βασίζεται σε δεδομένα για το 2020, αλλά δείχνει μια σαφή τάση: καθώς ο κρατικός τομέας αναπτύσσεται, γίνεται πιο δύσκολο για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να αναπνεύσουν. Οι αναλυτές του Ινστιτούτου Fraser λένε ότι αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πανδημία του COVID-19. Το Ινστιτούτο απέχει από την αξιολόγηση του εάν οι κυβερνήσεις έχουν λάβει ή όχι τα κατάλληλα μέτρα για να σταματήσουν την εξάπλωση του κορονοϊού, κάτι που είναι ζήτημα των ειδικών επιστημόνων και των οργανώσεων της υγείας.
Η καταγεγραμμένη ταχεία αύξηση των κρατικών δαπανών, οι απαγορεύσεις στην κυκλοφορία των ανθρώπων και οι περιορισμοί στις δραστηριότητες εταιρειών και οργανισμών έχουν αναμφίβολα συμβάλει στην απότομη πτώση της οικονομικής ελευθερίας παγκοσμίως. Βρισκόμαστε σήμερα στο ίδιο τέλμα που πέσαμε και κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2008. Μόνο που αυτή τη φορά η τρύπα είναι τρεις φορές μεγαλύτερη.
Η Λιθουανία είχε επίδοση 7,82 στα 10 στον Παγκόσμιο Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας του 2022. Η επίδοση αυτή βγάζει τη Λιθουανία από τις δέκα πρώτες χώρες με την ισχυρότερη υπεράσπιση της οικονομικής ελευθερίας και την τοποθετεί στη 12η θέση. Η Λιθουανία έλαβε την υψηλότερη βαθμολογία της στη σταθερότητα της νομισματικής πολιτικής (9,2 στα 10) και τη χαμηλότερη στο μέγεθος του κράτους (6,6 στα 10) και τη ρύθμιση της αγοράς εργασίας και των επιχειρήσεων (7,7 στα 10).
Το μέγεθος του κρατικού τομέα ήταν αυτό που παρέσυρε προς τα κάτω περισσότερο τη Λιθουανία. Στην κατηγορία αυτή, η Λιθουανία υποχώρησε από την 39η θέση που κατείχε πριν από την πανδημία στην 87η ανάμεσα σε 165 χώρες. Έτσι, βρίσκεται πλέον στην ίδια κατηγορία με τη Βραζιλία, την Μποτσουάνα και τη Ζάμπια. Ο υποδείκτης του μεγέθους του κράτους μετρά τον βαθμό στον οποίο μια χώρα υποστηρίζει τις προσωπικές επιλογές και την αγορά, καθώς και τον βαθμό στον οποίο η χώρα τοποθετείται στα χέρια των πολιτικών αρχών. Προφανώς, η επιθυμία να αποτραπεί η εξάπλωση του ιού COVID-19 οδήγησε την κυβέρνηση να επιβάλει περιορισμούς στην ιδιωτική δραστηριότητα και να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες.
Οι ρυθμίσεις παραμένουν ένας σημαντικός τομέας ανησυχίας για τη Λιθουανία. Σύμφωνα με τον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας, η διοικητική και ρυθμιστική επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις παραμένει μεγάλη και ο χώρος δημιουργίας και ευέλικτης ανταπόκρισης στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς είναι περιορισμένος. Η Λιθουανία κατατάσσεται στην 21η θέση όσον αφορά τη διοικητική επιβάρυνση στις επιχειρήσεις και στην 74η όσον αφορά τους κανονισμούς της αγοράς εργασίας, συμπεριλαμβανομένων και των διαδικασιών πρόσληψης και απόλυσης. Οι αυστηροί περιορισμοί στις εργασιακές σχέσεις και η υπερβολική γραφειοκρατία ποτέ δεν αποδίδουν, αλλά σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας, φορτώνουν τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις με βάρη που είναι πολύ δύσκολο να επωμιστούν.
Το Χονγκ Κονγκ και η Σιγκαπούρη μοιράζονται τις πρώτες θέσεις στον Παγκόσμιο Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας, ακολουθούμενες από την Ελβετία και τη Νέα Ζηλανδία. Η Δανία συμπληρώνει την πρώτη πεντάδα.
Η Εσθονία πέρασε από τη 13η στην 8η θέση του Δείκτη, η Λετονία από την 20η στην 16η και η Πολωνία έπεσε από την 75η στην 80η θέση. Η Αργεντινή, η Συρία, η Ζιμπάμπουε, το Σουδάν και η Βενεζουέλα κατατάσσονται στις τελευταίες θέσεις του Δείκτη Παγκόσμιας Οικονομικής Ελευθερίας. Η Ιαπωνία κατατάσσεται 12η, η Γερμανία 25η, η Ιταλία 44η, η Γαλλία 54η, το Μεξικό στην 64η, η Ρωσία στην 100η, η Ινδία στην 89η και η Κίνα στην 116η.
Το 2020, ο αυξανόμενος ρόλος του κράτους στην οικονομία και οι περιορισμοί στην οικονομική δραστηριότητα σε βάρος των κινήτρων για εργασία και επιχειρηματικότητα ήταν μεταξύ των κύριων λόγων για τους οποίους τόσες πολλές χώρες παρουσίασαν χαμηλή απόδοση στον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας. Η οικονομική κατάσταση έχει επιδεινωθεί περισσότερο τα τελευταία δύο χρόνια, επομένως δύσκολα μπορούμε να περιμένουμε μεγάλη βελτίωση. Ωστόσο, αυτός ο δείκτης χρησιμεύει ως υπενθύμιση του ποια κατεύθυνση πρέπει να ακολουθήσουμε για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις να αναπνεύσουν σε περιόδους που οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος τους.
Το Ινστιτούτο Fraser δημοσιεύει τον Παγκόσμιο Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας κάθε χρόνο σε συνεργασία με ανεξάρτητα ερευνητικά ιδρύματα στο Δίκτυο Οικονομικής Ελευθερίας από σχεδόν 100 χώρες. Το Λιθουανικό Ινστιτούτο Ελεύθερης Αγοράς είναι μέλος του Δικτύου.
Οι ακόλουθοι υποδείκτες χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της οικονομικής ελευθερίας μιας χώρας σε πέντε τομείς: το μέγεθος και η κάλυψη του δημόσιου τομέα, το κράτος δικαίου και η προστασία των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, η σταθερή νομισματική πολιτική, η ελευθερία του εξωτερικού εμπορίου και η ρύθμιση του δανεισμού, της αγοράς εργασίας και των επιχειρήσεων.
Δείτε την κατάταξη του Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας στον Κόσμο 2022
Διαβάστε την πλήρη δημοσίευση του Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας στον Κόσμο 2022
Όχι μόνο η θεωρία αλλά και η πράξη δείχνει ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ οικονομικής ελευθερίας και ευημερίας. Αναλυτές του Ινστιτούτου Fraser επεσήμαναν ότι οι πιο ελεύθερες οικονομικά χώρες είναι αυτές που παρέχουν τις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης στους πολίτες τους. Ο δείκτης δείχνει ότι το εισόδημα ενός ατόμου που ζει στο τεταρτημόριο των πιο οικονομικά ελεύθερων χωρών είναι σχεδόν 7 φορές υψηλότερο από αυτό ενός ατόμου που ζει στο αντίστοιχο των πιο οικονομικά περιορισμένων χωρών. Το προσδόκιμο ζωής διαφέρει κατά σχεδόν 14 χρόνια μεταξύ των πιο ελεύθερων και των λιγότερο ελεύθερων χωρών.
--
Το Λιθουανικό Ινστιτούτο Ελεύθερης Αγοράς (Lithuanian Free Market Institute - LFMI) είναι ένας ιδιωτικός, μη κερδοσκοπικός, μη κομματικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 1990 για να προάγει τις ιδέες της ατομικής ελευθερίας και ευθύνης, της ελεύθερης αγοράς και του περιορισμένου κράτους.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 5 Δεκεμβρίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ – Μάρκος Δραγούμης.
