Του Robert Chovanculiak*
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια πρόταση για τον Νόμο Ψηφιακών Αγορών (Digital Markets Act - DMA). Στόχος είναι η δημιουργία δίκαιων και ανταγωνιστικών ψηφιακών αγορών εντός της ΕΕ μέσω της εισαγωγής νέων εκ των προτέρων ρυθμίσεων που θα διέπουν αυτομάτως τους λεγόμενους “πυλωρούς” (gatekeepers). Οι πυλωροί θα είναι μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες που θα ανταποκρίνονται στα επιλεγμένα κριτήρια μεγέθους.
Σε μια κοινή μελέτη με τίτλο Economic Analysis of Digital Markets Act (Η οικονομική ανάλυση του νόμου για τις ψηφιακές αγορές) από τέσσερις δεξαμενές σκέψης - το INESS (Σλοβακία), το CETA (Τσεχία), το IME (Βουλγαρία), και το LFMI (Λιθουανία), επισημαίνουμε τα αρνητικά σημεία του DMA και υπογραμμίζουμε τις πιθανές απρόθετες συνέπειες αυτής της ρύθμισης. Ακόμη, προτείνουμε τρόπους για την τροποποίηση της προτεινόμενης διαδικασίας ρύθμισης των διαδικτυακών εταιριών.
Μεταξύ των κύριων αρνητικών σημείων είναι ο ίδιος ο ορισμός των “πυλωρών”. Αυτοί δεν κατέχουν στην πραγματικότητα μια κυρίαρχη θέση στην οικονομία συνολικά. Ακόμη και εντός του κλάδου των ψηφιακών υπηρεσιών, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των πλατφορμών, ενώ ταυτόχρονα η θέση τους στην αγορά συνεχώς αμφισβητείται από νέες καινοτόμες εταιρίες.
Το μόνο πεδίο όπου οι πυλωροί έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν τους κανόνες του παιχνιδιού είναι οι ίδιες τους οι πλατφόρμες. Μολονότι όμως έχουν πλήρη έλεγχο σε ό,τι αφορά τη διατύπωση των όρων και των προϋποθέσεων για τους χρήστες, δεν έχουν το κίνητρο να τους ορίσουν κατά τρόπο μη ευνοϊκό. Αυτό φαίνεται με τον καλύτερο τρόπο σε ό,τι αφορά διάφορες πρακτικές που ο προτεινόμενος DMA περιορίζει ή ευθέως απαγορεύει.
Στη μελέτη μας, καταδεικνύουμε ότι αυτές οι επιχειρηματικές πρακτικές έχουν δοκιμαστεί στον χρόνο και χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά από πολλές εταιρίες στον μη ψηφιακό κόσμο.
Ακόμη, υπάρχουν πολλές οικονομικές εξηγήσεις στη βιβλιογραφία του λόγου για τον οποίο αυτές οι επιχειρηματικές πρακτικές δεν αποτελούν έκφραση μιας αντι-ανταγωνιστικής συμπεριφοράς, αλλά αντιθέτως παρέχουν μεγαλύτερη αξία τόσο για τους τελικούς όσο και για τους επιχειρηματικούς χρήστες της εκάστοτε πλατφόρμας.
Προτείνουμε συνεπώς ο DMA να επανεξετάσει τη συγκέντρωση και την αυτοματοποίηση της όλης διαδικασίας προσδιορισμού των “πυλωρών” και των επιμέρους απαγορευμένων επιχειρηματικών πρακτικών. Από την οπτική της περιοχής της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, είναι σημαντικό να διατηρηθεί το δυναμικό στοιχείο του ανταγωνισμού.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την αντικατάσταση της στατικής και εκ των προτέρων προσέγγισης στον DMA από μια πολυκεντρική προσέγγιση όπου οι εθνικές αρχές εμπλέκονται στη λήψη των αποφάσεων διατηρώντας ταυτόχρονα έναν ανοιχτό ρυθμιστικό διάλογο στον οποίο οι ίδιες οι διαδικτυακές εταιρίες θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν.
Κατεβάστε το πλήρες κείμενο της μελέτης εδώ.
*Ο Robert Chovanculiak είναι αναλυτής στο σλοβακικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Μελετών (INESS)
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
