Του Richard Williams
Θα αυξήσει η η Ισπανία την επιρροή της εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Η Ισπανία αναμένεται να γίνει χώρα με καθαρή συνεισφορά στην Ένωση, ενώ η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου επιτρέπει στην Ισπανία να «ανέβει θέσεις» στην κλίμακα της ΕΕ.
Η άνοδος της Ισπανίας, σε συνδυασμό με την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου θέτει ερωτήματα ως προς την ισχύ της χώρας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο ως περιφερειακού ηγέτη όσο και ως ενός δυνητικού προτύπου οικονομικής ανάπτυξης.
Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις του 2008 και τα προβλήματα που επέφεραν στην Ευρωζώνη μπορούν χωρίς αμφιβολία να αποδοθούν στα οικονομικά προβλήματα της Ισπανίας κατά την προηγούμενη δεκαετία. Η κρίση πυροδότησε μια αλυσιδωτή αντίδραση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία ήταν μεταξύ εκείνων των ευρωπαϊκών χωρών που επλήγησαν ιδιαίτερα σφοδρά από την κρίση.
Η αιτία της, και η επακόλουθη διάδοσή της, μπορούν να αποδοθούν σε διάφορους παράγοντες όπως ο υψηλός βαθμός διασύνδεσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος, οι υψηλού ρίσκου διαδικασίες δανεισμού, και οι φούσκες της κτηματαγοράς.
Αυτοί οι κίνδυνοι συνετέλεσαν στην αστάθεια του τραπεζικού συστήματος και στην δριμεία μείωση των επενδύσεων σε ιδιοκτησίες που οδήγησε την ισπανική σε μια κατωφερή σπείρα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα εκατομμύρια Ισπανοί πολίτες να βρεθούν άνεργοι και πολλές εταιρίες να αντιμετωπίσουν την χρεοκοπία. Οι επιπτώσεις έγιναν, και συνεχίζουν να γίνονται αισθητές σε ολόκληρη την Ισπανία. Το 2013 όμως έφερε νέες ελπίδες για την ισπανική οικονομία.
Η σταθερή, αλλά εντυπωσιακή αύξηση του ΑΕΠ γεννά νέα σημάδια ζωής για την Ισπανία. Καθώς η χώρα αναδύεται από τα οικονομικά ερείπια από τα οποία προσπαθούσε μέχρι πρότινος να ξεφύγει, φαίνεται σήμερα να βρίσκεται για τα καλά στον δρόμο της υπέρβασης της προηγούμενης οικονομικής της κατάπτωσης μέσω μιας νέας προοπτικής για το μέλλον.
Συνολικά, η αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης από την Ισπανία είναι αντικείμενο συζήτησης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με τις πολιτικές αρχές στις Βρυξέλλες, η οικονομική ανάπτυξης της Ισπανίας είναι έκτοτε ταχύτερη από τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης άλλων χωρών που επλήγησαν από την κρίση της Ευρωζώνης. Η ισπανική οικονομία, με μοχλό την αύξηση της ζήτησης για εγχώρια αγαθά και εξαγωγές επεξεργασμένων προϊόντων, έφτασε να είναι η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ.
Το Εθνικό Στατιστικό Ινστιτούτο της Ισπανίας (ΙΝΕ) διατυπώνει ομοίως αισιόδοξες προβλέψεις. Τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία του ινστιτούτου καταδεικνύουν μια υγιή και ελαφρά ανοδική αναπτυξιακή τάση στο πρώτο τρίμηνο του έτους. Στο πρώτο τρίμηνο η εγχώρια ζήτηση, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, ήταν ο βασικός μοχλός ανάπτυξης της ισπανικής οικονομίας.
Η ιδιωτική κατανάλωση αγαθών αυξήθηκε κατά 0,7% ανά τρίμηνο σε σχέση με την αύξηση της τάξης του 0,6% που σημειώθηκε στο τελευταίο τρίμηνο του 2017. Εξωτερικά, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 1,3% κατά το πρώτο τρίμηνο, έναντι αύξησης 0,3% στο τελευταίο εξάμηνο του 2017. Η συνολική οικονομική ανάπτυξη της Ισπανίας έρχεται μετά από σχεδόν 10 χρόνια εκτεταμένων δυσχερειών.
Πριν από δέκα χρόνια όμως, οι πολιτικοί στις Βρυξέλλες και τη Μαδρίτη δεν αντιμετώπιζαν τις ίδιες προκλήσεις μ' αυτές που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ σηματοδοτεί διαφορετικά πράγματα για κάθε κράτος-μέλος.
Για παράδειγμα, η Γερμανία θα υποστεί τις μεγαλύτερες οικονομικές επιπτώσεις από την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ η Ισπανία μπορεί να έχει συγκριτικά πολύ λιγότερες συνέπειες. Το 5,48% του γερμανικού ΑΕΠ είναι εκτεθειμένο στο Brexit, ενώ μόλις το 0,77% του ισπανικού ΑΕΠ αντιμετωπίζει παρόμοιο κίνδυνο.
Η έκθεση της τάξης του 5,48% της γερμανικής οικονομίας δεν φοβίζει ιδιαίτερα την σταθερή Γερμανία όσο η έκθεση του 0,77% μπορεί να φοβίζει την Ισπανία. Η Γερμανία θεωρείται από πολλούς μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και το παράδειγμά της βρίσκει επίδοξους μιμητές μολονότι βασίζεται σε θεμέλια που απλώς δεν μπορούν να αναπαραχθούν. Η Γερμανία θα διατηρήσει την ηγετική της θέση στην Ένωση για το προβλεπόμενο μέλλον.
Η Ισπανία όμως έχει δύο επιλογές: 1) Να παραμείνει βολικά στην περιφέρεια άλλων μεγαλύτερων και ισχυρότερων οικονομιών της ΕΕ ή 2) να επανεφεύρει τον εαυτό της δημιουργικά προωθώντας τις ισπανικές αξίες της επιχειρηματικότητας, της καινοτομίας και της ενέργειας.
Παρ' όλα αυτά, δεν θα πρέπει να πανηγυρίζουμε πρόωρα την επιτυχία της Ισπανίας - η χώρα δεν έχει ξεφύγει πλήρως από τα προβλήματά της, καθώς αντιμετωπίζει ακόμη υψηλά επίπεδα χρέους και ζητήματα εργασιακής αγοράς. Ναι, τα ποσοστά ανεργίας έχουν μειωθεί σημαντικά σε σχέση με την περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης, αλλά πρόσφατα κυμαίνονται σε επίπεδα που χαρακτηρίζουν περιόδους αβεβαιότητας και μετρήσιμων διακυμάνσεων.
Το ποσοστό ανεργίας κατά τους πρώτους μήνες του 2018 αυξήθηκε στο 16,47% σε σχέση με το 16,55% της προηγούμενης περιόδου και παραμένει ένα από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μια μελλοντική οικονομική, πολιτική ή άλλου τύπου κρίση μπορεί να οδηγήσει σε υποχώρηση της ισπανικής οικονομίας - μια εξέλιξη που θα επέτεινε τις ανεπούλωτες πληγές του ισπανικού ψυχισμού. Η πίεση της Καταλωνίας για ανεξαρτησία είναι ενδεικτική ενός ευάλωτου κράτους.
Η χώρα αναγεννάται. Ο ενεστώτας χρόνος εδώ αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο τη σημερινή θέση της ισπανίας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
--
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 23 Ιουλίου και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Epicenter network και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ «Μάρκος Δραγούμης».
