Του Daniel Mikecz
Ενώ τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρωτίστως επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID-19 και της συνεπακόλουθης οικονομικής κρίσης, οι κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Πολωνίας εστιάζουν στην αντίδρασή τους στο σχέδιο της ΕΕ για την προώθηση της ισότητας μεταξύ των φύλων και την ενδυνάμωση των γυναικών.
Για το κυβερνών κόμμα της Ουγγαρίας Fidesz, οι κοινωνικές διαμάχες δεν είναι προβλήματα που μπορούν να επιλυθούν μέσω της καλής διακυβέρνησης, αλλά κυρίως εργαλεία μικροπολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό, το Fidesz ετοιμάζεται να θέσει σε εφαρμογή μια εκστρατεία κινητοποίησης εναντίον των πολιτικών για το φύλο με στόχο τη διάσωση της παραδοσιακής οικογένειας από το λεγόμενο μοντέλο της “ιδεολογίας του φύλου. Η εκστρατεία αυτή θα αντιπαλέψει πολιτικά κινήματα και πρωτοβουλίες που αγωνίζονται για την ισότητα των φύλων και την αναγνώριση των σεξουαλικών μειονοτήτων.
Ενώ η ουγγρική λαϊκιστική κυβέρνηση επιχειρεί να εντοπίσει ζητήματα όπου η δική της άποψη απολαμβάνει την υποστήριξη της πλειοψηφίας, τα κόμματα της μειονότητας είναι αυτά που κυρίως εκπροσωπούν τις απόψεις της μειονότητας. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης του 2015, οι περισσότεροι Ούγγροι υιοθετούσαν την στάση της κυβέρνησης να μη δεχθεί πρόσφυγες στην Ουγγαρία. Για να λειτουργήσει η στρατηγική 60-40, ο Πρωθυπουργός Βίκτωρ Όρμπαν πρέπει να κρατήσει το ζήτημα στο δημόσιο διάλογο με τη βοήθεια των κρατικών μέσων ενημέρωσης και να διαστρεβλώσει την στάση της αντιπολίτευσης. Έτσι, ενώ η ουγγρική αντιπολίτευση ποτέ δεν αναφέρθηκε σε δηλώσεις του Τζωρτζ Σόρος, ο Όρμπαν και το Fidesz κατάφεραν να διασπείρουν ψευδείς ειδήσεις περί της ύπαρξης μιας τέτοιας σύνδεσης.
Το Fidesz υιοθέτησε μια ολοένα και πιο εχθρική στάση απέναντι στα ζητήματα φύλου κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης του 2015. Mια έρευνα από το Ίδρυμα Friedrich Ebert εξετάζει τα λεγόμενα κινήματα εναντίον της “ιδεολογίας του φύλου” στην Ουγγαρία που απορρίπτουν τη διάκριση μεταξύ βιολογικού φύλου και κοινωνικώς κατασκευασμένης ταυτότητας φύλου, τη χειραφέτηση των σεξουαλικών μειονοτήτων και την παροχή αναπαραγωγικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης και της ευρείας έγκρισης της άμβλωσης κατά την ευχέρεια της ενδιαφερόμενης γυναίκας.
Μεταξύ των πρώτων εντάσεων που εναντίον των πολιτικών φίλου που προκλήθηκαν από το Fidesz περιλαμβάνεται η ακύρωση του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών στις μελέτες φύλου στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Eötvös Loránd το 2018. Στη συνέχεια εκδόθηκε ένα διάταγμα για την καταγραφή του φύλου γέννησης των διεμφυλικών ατόμων και ένας περιορισμός στις υιοθεσίες από άτομα το 2020. Η ανεκτικότητα έναντι των ομοφυλοφίλων στην Ουγγαρία μειώθηκε έντονα το διάστημα 2014-2016 από ένα μέσο 3,25 σε 2,84 στην πενταβάθμια κλίμακα Likert, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα.
Για το Fidesz, η “ιδεολογία φύλου” φαίνεται ένα ιδανικό ζήτημα “καυτής πατάτας” για την ενεργοποίηση και την ενίσχυση της βάσης των υποστηρικτών του με διάφορους τρόπους. Πρώτον, όπως καταδεικνύουν τα δεδομένα της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας, η κοινή γνώμη στην Ανατολική Ευρώπη είναι πιο αρνητική έναντι της υιοθέτησης από ζευγάρια ίδιου φύλου απ’ ό,τι στη Δυτική Ευρώπη. Έτσι, η “παρηκμασμένη” Δύση και η “υγιής” Ανατολή μπορούν να αντιπαρατεθούν. Δεύτερον, η κυβέρνηση μπορεί να παρουσιάσει την πολιτική της για την οικογένεια ως μια εναλλακτική έναντι της μετανάστευσης. Τρίτον τα υπόρρητα ομοφοβικά μηνύματα του κυβερνώντος κόμματος μπορούν να παρουσιαστούν ως σχετιζόμενα με το κοινωνικό φύλο.
Μια τέτοια εκστρατεία είναι βέβαιο ότι θα κινητοποιήσει την αντιπολίτευση για να ζητήσει εθνική διαβούλευση ή δημοψήφισμα. Η κυβέρνηση Όρμπαν όμως με την απόλυτη πλειοψηφία που απολαμβάνει στο κοινοβούλιο μπορεί ανά πάσα στιγμή να ψηφίσει νομοθετήματα που θα υπερασπίζονται το μήνυμα της εκστρατείας για την “ιδεολογία του φύλου”.
Η θετική πλευρά είναι ότι λόγω του σκανδάλου που ξέσπασε αυτόν τον Δεκέμβριο όταν ο Ευρωβουλευτής του Fidesz József Szájer παραδέχθηκε ότι συμμετείχε σε ένα όργιο ομοφυλοφίλων κατά τη διάρκεια του απαγορευτικού για τον COVID-19 στις Βρυξέλλες, θα είναι πολύ πιο δύσκολο το Fidesz να εργοποιήσει ένα κίνημα εναντίον του κοινωνικού φύλου το 2021.
Υπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι που αυτή η κινητοποίηση στην Ουγγαρία μπορεί να μην έχει την ίδια επίδραση με αυτή της πολιτικής για το άσυλο και τη μετανάστευση το 2015. Μεταξύ αυτών είναι και το γεγονός ότι το Fidesz δεν μπορεί να εισαγάγει τη μάχη εναντίον του δικαιώματος στην άμβλωση από την Πολωνία. Οι Ούγγροι συνολικά είναι πολύ λιγότερο θρησκευόμενοι από τους Πολωνούς, και συνεπώς έχουν μια πιο θετική στάση απέναντι σ’ αυτό το συγκεκριμένο δικαίωμα. Χωρίς το θέμα της άμβλωσης, η ουγγρική κυβέρνηση θα χρειαστεί να περιορίσει την εκστρατεία της “ιδεολογίας του φύλου” αποκλειστικά στις σεξουαλικές μειονότητες.
--
Ο Daniel Mikecz είναι ερευνητής του Republikon Institute, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα τη Βουδαπέστη που εστιάζει στην ανάλυση της ουγγρικής και διεθνούς πολιτικής, τη διατύπωση προτάσεων πολιτικής και την εκκίνηση εγχειρημάτων που συμβάλλουν σε μια πιο ανοιχτή, δημοκρατική και ελεύθερη κοινωνία.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 11 Δεκεμβρίου και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
