*Γράφει ο Gavin Mortimer
Μια δημοσκόπηση το περασμένο Σαββατοκύριακο αποκάλυψε ότι το ποσοστό αποδοχής του Εμανουέλ Μακρόν έχει πέσει στο 28%, το χαμηλότερο από τις διαδηλώσεις των Κίτρινων Γιλέκων το 2018. Η μόνη παρηγοριά για τον Γάλλο Πρόεδρο είναι ότι ορισμένοι από τους προκατόχους του ήταν πιο αντιδημοφιλείς. Ο Φρανσουά Ολάντ, για παράδειγμα, κατέγραψε 13% το 2014, ο Φρανσουά Μιτεράν κατέγραψε 26% το 1984 και ο Ζακ Σιράκ ήταν στο 27% το 1995, κάτι που δείχνει ότι οι Γάλλοι σπάνια είναι ικανοποιημένοι με τους προέδρους τους.
Η δημοτικότητα του Μιτεράν και του Σιράκ βυθίστηκε σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, προκαλώντας μαζικές διαδηλώσεις στους δρόμους, παρόμοιες αναταράξεις με αυτές που συγκλονίζουν αυτή τη στιγμή τη χώρα. Τα οκτώ κύρια συνδικάτα βγάζουν κόσμο στους δρόμους από τον Ιανουάριο, διαμαρτυρόμενοι για το νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, και ιδίως για την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64. Σημειώθηκαν επίσης απεργίες – από τους σιδηροδρόμους μέχρι τους οδοκαθαριστές – καθώς τα συνδικάτα συσπειρώθηκαν σε μια σπάνια επίδειξη αλληλεγγύης. Στο παρελθόν τα μετριοπαθή συνδικάτα όπως το CFDT είχαν βρει ελάχιστο κοινό έδαφος με πιο σκληρά αριστερά συνδικάτα όπως το CGT και το Force Ouvrière, αλλά αυτή τη φορά είναι ενωμένα.
Καμία πλευρά δεν ήταν διατεθειμένη να συμβιβαστεί. Ο Μακρόν δεν είναι ένας άνθρωπος γνωστός για την ταπεινοφροσύνη του, αλλά του έχει πιστωθεί μια ορισμένη πονηριά. Την περασμένη εβδομάδα, όμως, έκανε κάτι πολύ απερίσκεπτο. Φοβούμενος ότι το μεταρρυθμιστικό νομοσχέδιο δεν θα περάσει από την Εθνοσυνέλευση, διέταξε την πρωθυπουργό του Ελιζαμπέτ Μπορν να παρακάμψει το κοινοβούλιο ενεργοποιώντας το άρθρο 49.3 του Συντάγματος, βάσει του οποίου μπορεί να ενεργοποιηθεί ένα νομοσχέδιο χωρίς να τεθεί σε ψηφοφορία. Είναι μέρος του Συντάγματος της 5ης Δημοκρατίας, αλλά χρησιμοποιείται με φειδώ. Τουλάχιστον αυτό ίσχυε μέχρι που ο Μακρόν κέρδισε τη δεύτερη θητεία του πέρυσι. Η κυβέρνησή του χρησιμοποίησε το άρθρο 49.3 έντεκα φορές μέσα σε εννέα μήνες. Τα προηγούμενα 64 χρόνια της 5ης Δημοκρατίας είχε ενεργοποιηθεί 89 φορές και μόνο για σχετικά ήσσονος σημασίας νομοθεσία.
Χρησιμοποιώντας το συγκεκριμένο άρθρο για να εγκρίνει το μισητό νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, ο Μακρόν εξόργισε τους αντιπάλους του, επιβεβαιώνοντας την άποψή τους πως είναι ένας αλαζονικός, ξεροκέφαλος και εκτός επαφής με την πραγματικότητα πρόεδρος. Ενώ πολιτικά πρόσωπα εξέφρασαν την οργή τους στα ΜΜΕ, ο κόσμος βγήκε στους δρόμους. Χθες υπήρχαν –ανάλογα αν πιστεύει κανείς τα στοιχεία της αστυνομίας ή των συνδικάτων– από ένα έως τρία εκατομμύρια διαδηλωτές σε όλη τη χώρα. Η συντριπτική πλειοψηφία ήταν ειρηνική, αλλά χρειάζονται μόνο μερικές χιλιάδες κουκουλοφόροι για να προκληθεί χάος, και αυτό συνέβη στο Παρίσι, τη Μπορντό, τη Νάντη και πολλές άλλες πόλεις, καθώς όχλοι έκαψαν δημαρχεία, επιτέθηκαν σε αστυνομικά τμήματα και έσπασαν καταστήματα και εστιατόρια.
Η κυβέρνηση έχει συγκλονιστεί από τη βία και η επίσημη επίσκεψη του βασιλιά Καρόλου και της βασίλισσας Καμίλα στη Γαλλία –που είχε προγραμματιστεί να ξεκινήσει την Κυριακή– ακυρώθηκε. Ο Μακρόν έχει προφανώς αποφασίσει ότι δεν θα ήταν καλό για το κύρος της Δημοκρατίας αν ο βασιλιάς της Αγγλίας δεχόταν επίθεση από όχλο στις Βερσαλλίες.
Όταν ο Μακρόν εξελέγη πρόεδρος το 2017, καυχιόταν ότι θα μετέτρεπε τη Γαλλία σε «Έθνος Start-Up». Ως ένα βαθμό το πέτυχε. Πέρυσι η χώρα δημιούργησε το 25ο Unicorn της – μια ιδιωτική startup εταιρεία με αξία άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων – και το 2021 οι γαλλικές εταιρείες τεχνολογίας συγκέντρωσαν κεφάλαια 11,6 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 115% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Υπάρχει πραγματικά μια αμοιβαία αγάπη μεταξύ του Μακρόν και των ανθρώπων της υψηλής τεχνολογίας.
Δυστυχώς για τον πρόεδρο τον μισούν –πραγματικά τον μισούν- εκατομμύρια ψηφοφόροι που δεν συμμερίζονται το παγκοσμιοποιητικό «οπουδήποτε» όραμά του για τον κόσμο. Πιστεύουν ότι τους περιφρονεί και υπάρχουν πολλά στοιχεία ότι όντως το κάνει. Με τα χρόνια έχει περιγράψει τους συμπατριώτες του ως «τεμπέληδες», «τίποτα» και «ενάντιους στην αλλαγή». Ο θυμός που έχει ξεσπάσει τις τελευταίες μέρες υποβόσκει εδώ και χρόνια. Εξερράγη τον χειμώνα του 2018/19, ντυμένος με Κίτρινα Γιλέκα και μετά από ένα διάλειμμα λόγω Covid, επέστρεψε.
Σε μια τηλεοπτική συνέντευξή του την Τετάρτη ο Μακρόν επέμεινε ότι δεν πρόκειται να αποσύρει το νομοσχέδιο. Η περιφρόνησή του αυτή δεν έτυχε καλής υποδοχής. Ο Ολιβιέ Φορ, ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος, τον κατηγόρησε ότι «έριξε λάδι σε μια ήδη καλά αναμμένη φωτιά». Η Μαρίν Λεπέν είναι μία από τις πολλές πολιτικές προσωπικότητες που απαιτούν δημοψήφισμα για το μεταρρυθμιστικό νομοσχέδιο, ενώ άλλοι θέλουν ο Πρόεδρος να διαλύσει το κοινοβούλιο και να προκηρύξει νέες βουλευτικές εκλογές. Κανένας δεν θα πετύχει τον στόχο του.
Ο Μακρόν θα σκληρύνει την στάση του, πιστεύοντας ότι η βία και η αναρχία θα αλλάξουν σιγά σιγά το ρεύμα της κοινής γνώμης. Οι μεσημεριανές ειδήσεις της Παρασκευής στη γαλλική τηλεόραση προέβαλαν συνεντεύξεις από μερικούς από τους έκπληκτους περαστικούς στη Μπορντό μπροστά από το δημαρχείο τους που σιγοκαίει. Ήταν τρομοκρατημένοι και ντροπιασμένοι. Ο Μακρόν μάλιστα βρίσκεται σήμερα στις Βρυξέλλες, όπου εξέφρασε την αποστροφή του για τη βία και δήλωσε ότι είναι «διαθέσιμος» να συζητήσει με τα συνδικάτα μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την επανεκπαίδευση και τις αποδοχές.
Ο ηγέτης του σκληρού αριστερού CGT, Philippe Martinez, έχει κατηγορήσει στο παρελθόν τον Μακρόν ότι «μιμείται τη Μάργκαρετ Θάτσερ». Για τον Μαρτίνεθ αυτό ήταν προσβολή, αλλά ο Μακρόν σίγουρα το εξέλαβε ως κομπλιμέντο.
*Ο Gavin Mortimer είναι δημοσιογράφος με έδρα το Παρίσι
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 24 Μαρτίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του μπλογκ Capx.co και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
