Η Δανία, κατέχοντας την πρώτη θέση στο Δείκτη Νομοκρατίας (Rule of Law Index) του World Justice Project για το 2016 και αναγνωρισμένη με το καθεστώς της χώρας “ελευθερίας του τύπου” από το Freedom House, συχνά προβάλλεται ως ένας προοδευτικός φάρος ελεύθερης σκέψης. Κι όμως, μέχρι τις 3 Ιουνίου, η χώρα διατηρούσε μια νομική πρόβλεψη γνωστή και ως “πρόβλεψη περί βλασφημίας” που ποινικοποιούσε “κάθε πρόσωπο που δημοσίως περιγελά ή προσβάλει τα δόγματα ή τη λατρεία κάθε νομίμως υφιστάμενης θρησκευτικής κοινότητας”.
Από το 1946 και μετά κανείς δεν έχει καταδικαστεί στη Δανία για βλασφημία, παρά τις καταγεγραμμένες περιπτώσεις δημόσιας βλασφημίας κατά της χριστιανικής πίστης και του ισλάμ. Αυτό τον Φεβρουάριο όμως, ένας τοπικός κατήγορος αποφάσισε να αναβιώσει την απαγόρευση αυτή, προσάγοντας στη δικαιοσύνη έναν άνδρα που μοιράστηκε στο Facebook ένα βίντεο στο οποίο έκαιγε ένα Κοράνι. Η κατηγορία αυτή οδήγησε τη σοσιαλιστική Κοκκινοπράσινη Συμμαχία της Δανίας να εισαγάγει προς ψήφιση ένα νομοσχέδιο για την κατάργηση της πρόβλεψης περί βλασφημίας. Ακολούθησε μια επίμονη εκστρατεία της Justitia, οργάνωσης - συνεργάτη του Atlas Network, για την κατάργηση του άρθρου 140 του Δανικού Ποινικού Κώδικα.
Αρχικά το νομοσχέδιο φαινόταν ότι θα καταψηφιστεί, καθώς η κυβέρνηση συνεργασίας ήταν διασπασμένη ως προς αυτό, και τόσο οι Σοσιαλδημοκράτες όσο και το κεντροαριστερικό κόμμα της Εναλλακτικής διακήρυξαν την αντίθεσή τους. Με την ενθάρρυνση όμως της Justitita, η Εναλλακτική προσκάλεσε τον Εκτελεστικό Διευθυντή της Justita, Jacob Mchangama και τον εκδότη της Christian Daily για να εκφράσουν σε διάλογο τα επιχειρήματά τους υπέρ και κατά της κατάργησης αντιστοίχως. Μετά από αυτόν τον διάλογο, το 69% των μελών της Εναλλακτικής ψήφισαν υπέρ της κατάργησης. Παρ' όλα αυτά, το μεγαλύτερο κόμμα της κυβερνητικής συμμαχίας - το Φιλελεύθερο Κόμμα - παρέμεινε αρνητικό.
Η Justitia έπεισε έναν αριθμό διεθνών μη κυβερνητικών οργανώσεων, όπως το Freedom House, η Διεθνής Αμνηστία, το Article 19 και το International Press Institute να εκδώσουν ανακοινώσεις υπέρ της κατάργησης, και πήρε την πρωτοβουλία για τον σχεδιασμό μιας έγγραφης αναφοράς την οποία υπέγραψαν πάνω από πενήντα διεθνείς συγγραφείς όπως η Ayaan Hirsi Ali, ο Pascal Bruckner, ο Steven Pinker, ο Gregg Lukianoff, η Suzanne Nossel και η Nadine Strossen. Αυτές οι πρωτοβουλίες, μαζί με πολυάριθμα άρθρα, εμφανίσεις σε μέσα ενημέρωσης και συζητήσεις με αρμοδίους, βοήθησαν στην αποκρυστάλλωση της κοινής γνώμης και την 1η Ιουνίου το Φιλελεύθερο Κόμμα ανακοίνωσε ότι θα ψηφίσει υπέρ της κατάργησης. Στις 3 Ιουνίου το Δανικό κοινοβούλιο (Folketinget) ψήφισε την κατάργηση της απαγόρευσης.
Ο Jacob Mchangama δήλωσε σχετικά: “Η κατάργηση της απαγόρευσης της βλασφημίας πρέπει να ιδωθεί ως μια αποκήρυξη του “τζιχαντιστικού βέτο” που έγινε αισθητό στην Ευρώπη με τη δολοφονία δημοσιογράφων και σκιτσογράφων στην εφημερίδα Charlie Hebdo στο Παρίσι το 2015 και τη θανατηφόρα τρομοκρατική επίθεση εναντίον μιας εκδήλωσης δημόσιου διαλόγου για την ελευθερία του λόγου στην Κοπεγχάγη τον ίδιο χρόνο. Το να προσπαθούμε να κατευνάσουμε τους εξτρεμιστές προβαίνοντας σε συμβιβασμούς ως προς θεμελιώδεις ελευθερίες της έκφρασης και την ισότητα είναι όχι μόνο λάθος, αλλά και νομιμοποιεί τη μισαλλοδοξία που κρύβεται πίσω από την εφαρμογή των δρακόντιων νόμων περί βλασφημίας”.
Οι πολλές θρησκευτικές μειονότητες, οι άθεοι, οι σκεπτικιστές και οι ελευθερόφρονες σε ολόκληρο τον κόσμο που λιώνουν στις φυλακές ή ζουν με τον μόνιμο φόβο προσβλέπουν στις φιλελεύθερες δημοκρατίες να συνταχθούν με την ελευθερία και να προωθήσουν την υπόθεση της ανεκτικότητας. Καταργώντας η Δανία την απαγόρευση της βλασφημίας, έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι συντάσσεται με τα θύματα και όχι με τους επιβολείς των νόμων περί βλασφημίας.
--
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 8 Ιουνίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Atlas Network και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
