*Των Latchezar Bogdanov και Ivan Bregov
Το μόνο που θέλουμε είναι να ζούμε σε μια δίκαιη κοινωνία, στην οποία:
-Θα είμαστε λιγότερο εγωιστές μεταξύ μας - για παράδειγμα, το πρωί, όταν πρόκειται να πάμε στη δουλειά ή να οδηγήσουμε τα παιδιά μας στο σχολείο, ας μην χάνουμε 20 λεπτά ερευνώντας ποιος σταμάτησε το αυτοκίνητό του μπροστά στο γκαράζ μας, κι εμείς με τη σειρά μας δεν θα παρκάρουμε το δικό μας αυτοκίνητο μπροστά στο γκαράζ άλλων.
-Όταν βγαίνουμε για περίπατο, τα πεζοδρόμια θα είναι καλύτερα συντηρημένα, οι δρόμοι θα είναι πιο τακτοποιημένοι και τα σήματα και τα φανάρια θα αναγνωρίζονται από όλους.
-Θα έχουμε λόγους να πιστεύουμε ότι οι φόροι μας έχουν πράγματι χρηματοδοτήσει φορείς που βελτιώνουν την ευημερία μας αντί να καταλήγουν στις τσέπες ανθρώπων με ισχυρή οικονομική και πολιτική επιρροή που έχουν μάθει να επωφελούνται από την κυβέρνηση.
-Αν θέλουμε τα παιδιά μας να ευημερήσουν, ας μην ψάχνουμε να τους βρίσκουμε θέσεις στα νηπιαγωγεία με τη βοήθεια πλαστών εγγράφων, γνωρίζοντας επίσης ότι ούτε άλλοι θα καταφύγουν σε τέτοια μέσα. Το αίσθημα της νομιμότητας διδάσκεται στην οικογένεια και το δικαστικό σώμα επιτυγχάνει τους στόχους του μόνο εάν η κοινωνία το εμπιστεύεται και όσοι το υπηρετούν καθοδηγούνται από το δίκαιο και όχι από ειδικές σκοπιμότητες.
-Όταν κερδίζουμε χρήματα, ας είναι αυτό χάρη στις προσπάθειές μας και ας γνωρίζουμε ότι αυτά είναι τα χρήματά μας και ότι κανείς δεν μπορεί να μας τα πάρει μέσω θεσμικής κατάχρησης. Αλλά επίσης, εάν πέσουμε θύματα σε ένα τέτοιο σενάριο, ας ξέρουμε ότι θα λάβουμε την κατάλληλη προστασία από την αστυνομία, την εισαγγελία και το δικαστήριο, ώστε να είμαστε σίγουροι ότι κανείς δεν επωφελείται σε βάρος των αδυνάτων και των αβοήθητων.
-Ας ευχηθούμε να εκλέξουμε ανθρώπους που θα υποστηρίξουν την πολιτισμική επιλογή της Βουλγαρίας να παραμείνει στην ακμάζουσα πλευρά του πλανήτη, όπου η ανθρώπινη ζωή, η αξιοπρέπεια και η ευημερία δεν αμφισβητούνται.
Για χιλιετίες οι άνθρωποι αγωνίζονται για όλα αυτά ενάντια στην αυθαιρεσία της τυραννίας, την κυριαρχία των ισχυρών, των προνομίων και της διακριτικής ευχέρειας επί των κοινών κανόνων και ελευθεριών, που προστατεύονται από δίκαιους νόμους. Πάντα οι άνθρωποι ήθελαν να ζουν με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ξεκάθαρο τι τους ανήκει και τι ανήκει σε άλλους, ώστε τα συμβόλαια να μην παραβιάζονται, ώστε ό,τι δανείζεται κανείς να το επιστρέφει στη συνέχεια, ώστε ο δικαστής να αποφασίζει με εντιμότητα σε μια υπόθεση μεταξύ ενός άρχοντα και ενός αγρότη, και ο κυβερνήτης να τιμωρείται εάν κλέψει, αν πει ψέματα ή αν κακομεταχειριστεί άλλους.
Από την αρχαιότητα, οι ακμάζουσες κοινωνίες ήταν εκείνες όπου οι ηγέτες αντιλαμβάνονταν τη δικαιοσύνη ως ένα κράτος που ακολουθεί τους κανόνες της ίδιας της κοινωνίας: η δικαιοσύνη έχει ζωτική σημασία για την ύπαρξη μιας κοινότητας και επομένως είναι ένα αγαθό που ωφελεί κάθε μέλος της.
Η Αντιγόνη του Σοφοκλή θάβει τον αδερφό της παρά την απαγόρευση του Κρέοντα, γιατί η βούληση του βασιλιά είναι νόμιμη μόνο αν ακολουθεί τους άγραφους φυσικούς νόμους. Ο Άγιος Αμβρόσιος του Μεδιολάνου αψήφησε τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο, ο οποίος ήθελε να υφαρπάξει τον καθεδρικό ναό της πόλης, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει νόμος που να επιτρέπει την κλοπή του σπιτιού κάποιου και ότι δεν δικαιολογούνται από το νόμο όλες οι ιδιοτροπίες του αυτοκράτορα.
Τρεις αιώνες πριν από την Ολλανδική Επανάσταση, η οποία απελευθέρωσε τις Κάτω Χώρες και έδωσε την αρχή στον σύγχρονο καπιταλισμό, ο Έμο της Φρισίας έγραψε ότι οι κάτοικοι της περιοχής του ζούσαν τόσο ελεύθερα που ούτε ο επίσκοπος ούτε οι άνδρες του κόμη μπορούσαν παράνομα να αφαιρέσουν ούτε έναν κοτόπουλο από αυτούς. Στις αρχές του 13ου αιώνα, το Μαγδεμβούργο είχε νόμους τόσο δίκαιους που άνθρωποι από το εξωτερικό έρχονταν στην πόλη για να δικαιωθούν. Στα χρόνια της ακμής της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, ο Richard Cobden κέρδισε τη μάχη για την κατάργηση των νόμων για τα σιτηρά, που περιόριζαν τον ανταγωνισμό και δεν εξυπηρετούσαν κανέναν παρά μόνο τους μεγαλογαιοκτήμονες.
Ωστόσο, ο αγώνας για δικαιοσύνη δεν είναι μια φυσική κατάσταση, αλλά μια κοινή προσπάθεια. Ένα από τα πιο πολύτιμα αγαθά στο παρελθόν ήταν το νερό. Για να υπάρχει νερό σε περιόδους ξηρασίας, οι άνθρωποι έσκαβαν πηγάδια και συμμετείχαν όλοι σ’ αυτό για να ωφεληθούν όλοι. Ένας παππούς έλεγε ότι για να σκάψεις ένα πηγάδι πρέπει να τρυπήσεις σε ένα συγκεκριμένο μέρος.
Ας συμμετάσχουμε όλοι στην προσπάθεια να κάνουμε τη Βουλγαρία ένα καλύτερο μέρος να ζει κανείς. Ας είναι αυτή η χώρα ο τόπος όπου μένουν και ευδοκιμούν εκεί όσοι γεννήθηκαν σε αυτήν. Και δεδομένης της απελπισμένης ανάγκης για ανθρώπους στην οικονομία της, είθε η Βουλγαρία να είναι επίσης το μέρος όπου όλοι είναι ευπρόσδεκτοι να επιτύχουν με τη σκληρή δουλειά τους.
--
Ο Latchezar Bogdanov είναι επικεφαλής του βουλγαρικού Ινστιτούτου Οικονομίας της Αγοράς (ΙΜΕ) και ο Ivan Bregov είναι νομικός εμπειρογνώμων στον ίδιο φορέα. Το ΙΜΕ είναι η παλαιότερη ανεξάρτητη δεξαμενής σκέψης για την οικονομική πολιτική στη Βουλγαρία, και έχει ως αποστολή την επεξεργασία και την προώθηση μεταρρυθμιστικών λύσεων που βασίζονται στην αγορά έναντι των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες της Βουλγαρία και η περιοχή.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 3 Ιανουαρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ – Μάρκος Δραγούμης.
