Του Iain Murray
Όταν ζούσα στο Λονδίνο την δεκαετία του 1990, ήμουν αναγκασμένος να χρησιμοποιώ ακριβά μαύρα ταξί για να μετακινούμαι τα βράδια στην πόλη. Αν όμως ζούσες νότια του Τάμεση (όπως συνέβαινε με μένα), τότε ήσουν αβοήθητος - τα ταξί απλώς αρνούνταν να σε πάνε εκεί. Μια φορά μάλιστα έμεινα να παρακολουθώ με τρόμο τον οδηγό του ταξί μου καθώς βγήκε από το αυτοκίνητο και ξεκίνησε έναν καυγά με έναν οδηγό που τον είχε προσπεράσει απότομα - και μέσα σ' αυτό τον σαματά άφησε το ταξίμετρο να τρέχει.
Οι μέρες των υψηλών τιμών, της αβεβαιότητας και του κινδύνου στο Λονδίνο τελείωσαν όταν στην πόλη ξεκίνησε τη λειτουργία της η Uber το 2012. Η εταιρία έφτασε να κυριαρχήσει στην αγορά μίσθωσης διαδρομών με ιδιωτικά αυτοκίνητα. Σήμερα, όλα αυτά τελείωσαν καθώς η Transport for London (TfL), ένας από τους ανταγωνιστές της Uber που διαχειρίζεται το μετρό και εκχωρεί υπηρεσίες λεωφορείων στην πόλη του Λονδίνου ανακάλεσε την άδεια λειτουργίας της Uber.
Πρώτα απ' όλα η ασφάλεια;
Η απόφαση αυτή δικαιολογήθηκε στη βάση επιχειρημάτων για τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια. Η TfL ανακοίνωσε:
“Η Tfl θεωρεί ότι η προσέγγιση και η συμπεριφορά της Uber καταδεικνύουν έλλειψη εταιρικής ευθύνης ως προς έναν αριθμό ζητημάτων με δυνητικές συνέπειες στη δημόσια ασφάλεια. Αυτά περιλαμβάνουν:
-Την προσέγγισή της ως προς την αναφορά σοβαρών ποινικών αδικημάτων.
-Την προσέγγισή της ως προς την κτήση ιατρικών πιστοποιητικών.
-Την προσέγγισή της ως προς την κτήση ποινικών μητρώων (Enhanced Disclosure and Barring Service -DBS checks).
-Την προσέγγισή της ως προς την εξήγηση που έδωσε για τη χρήση του λογισμικού Greyball στο Λονδίνο η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εμποδίσει τα ρυθμιστικά σώματα να αποκτήσουν πλήρη πρόσβαση στην εφαρμογή αυτή και τους αξιωματούχους από το να αναλάβουν καθήκοντα ρύθμισης ή επιβολής του νόμου”.
Οι παραπάνω λόγοι προξενούν έκπληξη. Η Uber έχει ορίσει ειδική ομάδα, τα μέλη της οποίας έχουν την ευθύνη να συνεργάζονται με την αστυνομία για περιστατικά με αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν την εφαρμογή της - κάτι που δεν διαθέτουν τα ταξί του Λονδίνου. Οι οδηγοί της Uber υφίστανται ακριβώς τους ίδιους προκαταρκτικούς ελέγχους και τις διαδικασίες αποδοχής όπως και οι οδηγοί ταξί. Και η Uber αρνείται ότι το λογισμικό Greyball χρησιμοποιήθηκε ποτέ στο Λονδίνο.
Ακόμη, οι κατηγορίες για άσκηση βίας, και ιδιαίτερα σεξουαλικής, από οδηγούς της Uber είναι υπερβολικές. Όπως αναφέρει το Reuters, “από τις 154 καταγγελίες για βιασμό και σεξουαλική επίθεση που έγιναν στην αστυνομία του Λονδίνου μεταξύ του Φεβρουαρίου του 2015 και του Φεβρουαρίου 2016 με υπόπτους οδηγούς ταξί, οι 32 αφορούσαν την Uber σύμφωνα με την αστυνομία της πρωτεύουσας”. Αν οι οδηγοί της Uber ήταν ιδιαίτερα επιρρεπείς σε σεξουαλικές επιθέσεις, αυτό το ποσοστό θα έπρεπε να ήταν πολύ μεγαλύτερο.
Η Tfl θα έπρεπε να θυμάται ότι ο κλάδος των μικρών βαν χωρίς άδεια που υπήρχε λόγω των περιορισμών των υπηρεσιών που προσφέρουν τα ταξί - για να πάρει στη συνέχεια σε μεγάλο βαθμό το μερίδιό της η Uber - ήταν πηγή πολύ περισσότερων επιθέσεων. Σύμφωνα με έκθεση της Μητροπολιτικής Αστυνομίας που ανέλυσε στοιχεία από το 2010, πριν καν ξεκινήσει τη λειτουργία της η Uber, υπήρξαν τουλάχιστον 250 και πιθανόν έως και 1.125 περιπτώσεις σεξουαλικής επίθεσης ετησίως από οδηγούς βαν που λειτουργούσαν χωρίς άδεια.
Η Uber έδωσε λύση σ' αυτό το πρόβλημα μέσω του συνδυασμού των ελέγχων υποβάθρου, της παρακολούθησης των οδηγών, των χαμηλών κομίστρων και της ανάδρασης εμπιστοσύνης - οι επιβάτες μπορούν να δουν πώς οι άλλοι επιβάτες βαθμολόγησαν τον οδηγό. Πλέον, η TfL μπορεί να ξανάφερε το πρόβλημα.
Αυτός είναι και ο λόγος που ιδιαίτερα οι γυναίκες έχουν αρχίσει να διατυπώνουν τη διαφωνία τους ως προς αυτή την απόφαση. Ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα της Uber είναι ότι οι γυναίκες δεν χρειάζεται να στέκονται στις γωνίες των δρόμων τα βράδια, μερικές φορές αφού έχουν καταναλώσει αλκοόλ, με τα ταξί να μη σταματάνε για να τις πάνε εκεί που θέλουν. Η Rachel Cunliffe από το CityAM δήλωσε στον Spectator:
“Η νυχτερινή μετακίνηση στο Λονδίνο είναι ακόμη πολύ προβληματική, και η γνώση ότι μπορείς να καλέσεις ένα αυτοκίνητο για να σε πάει από τον έναν προορισμό στον άλλο χωρίς να βγεις στο δρόμο και να περιμένεις είναι απίστευτα καθησυχαστική. Και σ' αυτό θα πρέπει να συνυπολογίσουμε τη δυνατότητα να παρακολουθείς ηλεκτρονικά τη διαδρομή σου και να στέλνεις τις λεπτομέρειές της στους φίλους σου για να ξέρουν επακριβώς που βρίσκεσαι, καθώς και το αυστηρό σύστημα αξιολόγησης που αποθαρρύνει την απαράδεκτη συμπεριφορά, χαρακτηριστικά που δίνουν στην Uber την αίσθηση ότι είναι σημαντικά ασφαλέστερη από τις περισσότερες άλλες εναλλακτικές”.
Αν η Uber δεν καταφέρει να πείσει με αυτά τα επιχειρήματα κατά την εξέταση της ένστασης που έχει υποβάλει, τότε μέχρι και 40.000 οδηγοί θα βρεθούν αντιμέτωποι με τον κίνδυνο να χρειαστεί να βρουν εναλλακτικές πηγές εισοδήματος. Η λειτουργία της Uber ως ενός δικτύου κοινωνικής προστασίας συμβατό με την ελεύθερη αγορά θα τερματιστεί.
Δεν υπάρχει επιστροφή
Ενώ μπορεί αρχικά να φαίνεται περίεργο το ότι ο σοσιαλιστής Δήμαρχος του Λονδίνου Sadiq Khan συμφωνεί με την απόφαση αυτή που θα αφήσει χωρίς δουλειά τόσους πολλούς ανθρώπους, η στάση του αυτή γίνεται λιγότερο αξιοπερίεργη όταν ληφθούν υπόψη οι αντιδράσεις διάφορων εργατικών συνδικάτων εναντίον της Uber. Η αντίδραση των εργατικών συνδικάτων στη συμμετοχική οικονομία είναι ένα βασικό σημείο που επισημαίνει ο ειδικός επί της συμμετοχικής οικονομίας Jared Meyer στο βιβλίο του How Progressive Cities Fight Innovation (Πώς οι προοδευτικές πόλεις αντιμάχονται την καινοτομία).
Το τζίνι όμως του συνεπιβατισμού μπορεί να έχει ήδη βγει από το λυχνάρι. Όταν το Ώστιν του Τέξας επέβαλε ελέγχους στις εφαρμογές συνεπιβατισμού τους οποίους η Uber και η Lyft θεώρησαν πολύ αυστηρούς για τις ίδιες, αναδύθηκε ένας αριθμός καινοτόμων εναλλακτικών. Ένας τέτοιος μη κερδοσκοπικός συνεταιρισμός συνεπιβατισμού όπως η RideAustin θα έθετε ένα ενδιαφέρον πρόβλημα στην TfL, τον Khan και τα εργατικά συνδικάτα.
Θα πρέπει να εξεταστεί και ένας τελευταίος παράγοντας. Πολλοί διεθνείς ταξιδιώτες στο Λονδίνο χρησιμοποιούν την Uber σε ολόκληρο τον κόσμο. Αν κληθούν να αντιμετωπίσουν διπλάσιες τιμές, ταξί των οποίων οι μηχανές πιστωτικών καρτών μυστηριωδώς “δεν δουλεύουν” αφού μπήκαν σ' αυτά, και ένα περιορισμένο εύρος επιλογών για τη μετακίνησή τους στην πόλη, τότε η έλξη του Λονδίνου ως διεθνούς επιχειρηματικού προορισμού θα μειωθεί.
Η ανόητη απόφαση για την Uber μας δίνει μια εικόνα του τι μπορεί να συμβεί αν το Brexit πάρει λάθος τροπή.
--
Ο Iain Murray είναι ο αντιπρόεδρος στρατηγικής του Competitive Enterprise Institute. Τα τελευταία δέκα χρόνια συνεργασίας του με το Ινστιτούτο επικεντρώθηκε στη μελέτη των χρηματοπιστωτικών ρυθμίσεων, της απασχόλησης και της ρύθμισης της μετανάστευσης, καθώς και της υπεράσπισης του περιβάλλοντος από την σκοπιά της ελεύθερης αγοράς.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 22 Σεπτεμβρίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
