Γράφει ο David Henderson
Μια ομάδα κλασικών φιλελεύθερων, στης οποίας τη λίστα email είμαι μέλος, έχει ξεκινήσει μια ενδιαφέρουσα συζήτηση πρόσφατα σχετικά με το ρόλο και την ανάγκη για ήρωες και για ηρωισμό.
Το καλύτερο σχόλιο που διάβασα εκεί ήταν του καθηγητή νομικής στο Πανεπιστήμιο George Mason Todd Zywicki, ο οποίος μου έδωσε και την άδεια να τον παραθέσω. Ιδού λοιπόν ο Todd, με λίγη συντόμευση από εμένα:
«Ναι, ο [κλασικός] φιλελευθερισμός μπορεί να αναδείξει αυτές τις αρετές στους ανθρώπους.
Αλλά λέει πως οι φιλελεύθεροι στοχαστές της εποχής του -και θα έλεγα και της εποχής μας- από άποψη πρακτικής και επιχειρηματολογίας δεν εξηγούν στους ανθρώπους πώς μπορεί κανείς να είναι ηρωικός στη φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων. Και δεν μπορεί κανείς απλώς να υποθέσει ότι οι άνθρωποι θα βρουν αυτές τις αρετές από μόνοι τους όταν αφεθούν στην τύχη τους. Ούτε μπορούμε απλώς να παραβλέψουμε αυτές τις παρορμήσεις ως παράλογες, άσχετες ή οτιδήποτε άλλο.
Νομίζω ότι είναι ενδιαφέρον, για παράδειγμα, ότι μία από τις ελκυστικές ποιότητες των μυθιστορημάτων της Ayn Rand είναι ότι κάνει τη συνηθισμένη ζωή να φαίνεται ηρωική. Και νομίζω ότι αυτό εξηγεί μεγάλο μέρος της απήχησης του Τζόρνταν Πίτερσον - κάνει το έργο της καθημερινής ζωής ηρωικό. Το να κάνεις το καθήκον σου, να κουβαλάς το βάρος σου, να φροντίζεις την οικογένεια και την κοινότητά σου, να μεγαλώνεις καλά παιδιά, να κάνεις τον κόσμο γύρω σου καλύτερο σε καθημερινή βάση είναι ένα ηθικό καθήκον. Θα μπορούσα να επεκταθώ, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας.
Η άποψη του Στράους φαίνεται να είναι: «Πρέπει πραγματικά να αναγνωρίσετε ότι αυτό είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης και καλύτερα να το λάβετε σοβαρά υπόψη και να βρείτε πώς θα ανταποκριθείτε σε αυτήν την παρόρμηση μέσω της φιλελεύθερης τάξης. Γιατί αν δεν το κάνετε, οι άνθρωποι θα το ψάξουν κάπου αλλού». Το πώς θα γίνει αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να απασχολήσει τους φιλελεύθερους στοχαστές.
Έτσι, το επιχείρημα του Στράους, όπως το καταλαβαίνω, δεν είναι ότι η φιλελεύθερη τάξη δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτές τις απαιτήσεις της ανθρώπινης φύσης. Είναι ότι η ανθρώπινη φύση διατυπώνει αυτές τις απαιτήσεις και οι φιλελεύθεροι στοχαστές καλά θα κάνουν να βρουν πώς θα ανταποκριθούμε σε αυτές τις απαιτήσεις εάν θέλουμε να επιβιώσει η φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων».
Αυτή η συζήτηση μου θύμισε ένα καλό επιχείρημα του Charles Murray σε ένα από τα βιβλία του τη δεκαετία του 1990, του οποίου τον τίτλο δεν θυμάμαι. Ο Μάρεϊ μίλησε για το πώς το κράτος πρόνοιας καθιστά δυσκολότερο για τους κανονικούς μέσους ανθρώπους να είναι ηρωικοί βοηθώντας τους γύρω τους.
Μου θύμισε επίσης τα ρεπορτάζ του Sunday Morning στο CBS που μου αρέσουν περισσότερο: αυτά που κάνει ο Steve Hartman. Εδώ είναι το τελευταίο του, από την περασμένη Κυριακή, και ένα από τα καλύτερα του.
Προσωπικά, ήθελα απεγνωσμένα ήρωες όταν μεγάλωνα. Η παραπάνω φωτογραφία είναι του The Lone Ranger, ενός από τους ήρωές μου όταν ήμουν νέος. Τότε δεν είχαμε τηλεόραση, αλλά τον έβλεπα στις ταινίες.
Νομίζω ότι δεν χρειάζεται μόνο να έχουμε ήρωες, αλλά και να είμαστε ηρωικοί. Τουλάχιστον αυτό ισχύει για μένα.
* Ο David Henderson είναι ερευνητής στο Hoover Institution και καθηγητής οικονομικών στη μεταπτυχιακή σχολή διοίκησης επιχειρήσεων και δημόσιας διοίκησης του Naval Postgraduate School στο Monterey της Καλιφόρνιας.
** Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 15 Ιανουαρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
