Του John C. Mozena
Είμαι εθελοντής στον Αμερικανικό Ερυθρό Σταυρό ως αρχηγός μια ομάδας αντιμετώπισης καταστροφών που καλείται σε πυρκαγιές σπιτιών και άλλα περιστατικά μικρής κλίμακας στην περιοχή του Ντιτρόιτ για να βοηθήσει ανθρώπους που βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης προσφέροντας βασικά αγαθά όπως τρόφιμα, ρουχισμό και καταφύγιο για τη νύχτα. Πρόσφατα κάποιος γνωστός μου, μου είπε: “Είμαι σοκαρισμένος που το κάνεις αυτό. Δεν είσαι φιλελεύθερος; Δεν θα έπρεπε αυτοί οι άνθρωποι να κοσκινίσουν τις στάχτες τους για να βρουν κάτι που δεν έχει καεί ώστε να ξεφύγουν οι ίδιοι από την κατάσταση στην οποία βρέθηκαν;”.
“Εγώ απλώς κάνω πράξη αυτά που κηρύττω”, του απάντησα. “Δεν θέλω να ζω σε μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι δεν αλληλοβοηθούνται όταν συμβαίνει μια τραγωδία, αλλά απλώς δεν πιστεύω ότι το κράτος είναι ο κατάλληλος φορέας για να προσφέρει αυτή τη βοήθεια. Επιλέγω να δαπανώ τον χρόνο μου έτσι, και οι δωρητές επιλέγουν να στηρίζουν τον Ερυθρό Σταυρό ώστε να έχω τους πόρους για να βοηθήσω ανθρώπους όταν το χρειαστούν. Όλοι συνεργαζόμαστε για να κάνουμε το καλό εθελοντικά γιατί πιστεύουμε ότι αυτό είναι το σωστό. Θα έλεγα λοιπόν ότι η εθελοντική μου δράση δεν είναι ασυμβίβαστη με τον φιλελευθερισμό - αντίθετα είναι ένα τέλειο παράδειγμα του τι πιστεύουμε”.
“Αν περισσότεροι φιλελεύθεροι ήταν έτσι, θα σας έπαιρνα περισσότερο στα σοβαρά” μου απάντησε.
“Οι περισσότεροι είναι έτσι” τον διαβεβαίωσα. “Απλώς τα εγωιστικά καθίκια είναι πιο ηχηρά”.
Σ' αυτόν τον διάλογο, αναγνώρισα τόσο το πρόβλημα όσο και μια λύση σ' αυτό στον αγώνα να εκπαιδεύσουμε τους ανθρώπους ως προς το τι πραγματικά σημαίνει μια ελεύθερη κοινωνία. Το πρόβλημα, όπως όλοι ξέρουμε καλά, είναι ότι πολλοί υποθέτουν πως ο λόγος που αγαπάμε την ελευθερία είναι γιατί τάχα μας επιτρέπει να είμαστε εγωιστές και σκληροί: ότι είμαστε όλοι άκαρδοι, ότι δηλητηριάζουμε το γάλα των μωρών στρίβοντας το μουστάκι μας, ότι θέλουμε το φυλετικό διαχωρισμό στα εστιατόρια, ότι θέλουμε δρόμους με διόδια και ότι θέλουμε τα φουγάρα των εργοστασίων όπως και τη μαριχουάνα μας - άφιλτρα.
Και για να πούμε την αλήθεια, υπάρχουν πολλοί που θεωρούν τον εαυτό τους φιλελεύθερο και έλκονται από την ιδέα της ελευθερίας γιατί αρέσκονται στην ιδέα μιας κοινωνίας όπου κανείς δεν μπορεί να τους σταματήσει από το να είναι όσο απαίσιοι θέλουν. Πιθανότατα έχετε συναντήσει τέτοιους ανθρώπους στο διαδίκτυο.
Μην είστε κτηνώδεις
Δυστυχώς, μια φιλοσοφία που δίνει στους ανθρώπους την ελευθερία να είναι καθίκια αρκεί να μην βλάπτουν κανέναν άλλον, φαίνεται πώς προσελκύει και καθίκια. Ο Jeffrey Tucker στο Foundation for Economic Education κάποτε ονόμασε εύστοχα αυτούς τους φιλελεύθερους “μπρουταλιστές” για να τους αντιπαραβάλει με τους “ανθρωπιστές”. Εσείς σε ποια ομάδα θα προτιμούσατε να ανήκετε;
Προσωπικά, ο λόγος που είμαι φιλελεύθερος δεν είναι γιατί νοιάζομαι για το τι είναι καλό για μένα. Είμαι φιλελεύθερος γιατί νοιάζομαι για το καλό όλων. Και ειλικρινά πιστεύω ότι ως προς αυτό βρίσκομαι στο κύριο ρεύμα του φιλελευθερισμού. Οι περισσότεροι φιλελεύθεροι που γνωρίζω είναι σωστοί άνθρωποι που νοιάζονται για τον συνάνθρωπό τους και κάνουν καλό στις κοινότητες στις οποίες ανήκουν. Θέλουν ο κόσμος να είναι πιο ελεύθερος όχι μόνο για τους εαυτούς τους, αλλά γιατί πιστεύουν ότι η ελευθερία κάνει τη ζωή καλύτερη για όλους.
Αυτός είναι ο λόγος που ο καλύτερος τρόπος να χτυπήσουμε το στερεότυπο και τις παρανοήσεις δεν είναι να λέμε “Ξέρετε, στην πραγματικότητα” για να παραθέτουμε μετά την Rand, τον Mises, τον Hayek, τον Friedman ή οποιονδήποτε άλλον. (Αυτό έρχεται αργότερα). Ο καλύτερος τρόπος να αλλάξουμε τα μυαλά, με ρυθμό ένα κάθε φορά, ως προς το τι κοινωνία θα είχαμε αν άνθρωποι σαν και μας έβλεπαν τις επιθυμίες τους να πραγματοποιούνται, είναι απλά να δείχνουμε πόσο πολύ μας νοιάζει το να ζούμε σε μια καλή και αξιοπρεπή κοινωνία. Να κάνουμε σαφές ότι προσπαθούμε να δημιουργήσουμε και όχι να καταστρέψουμε. Να μην ξεκινάμε από φιλοσοφικές , αλλά από ανθρωπιστικές αρχές τις οποίες μοιραζόμαστε με το ακροατήριό μας.
Εγώ, για παράδειγμα, είπα στον δύσπιστο γνωστό μου: “Θέλουμε τα ίδια πράγματα. Τόσο εσύ, όσο και εγώ θέλουμε οι άνθρωποι να είναι χαρούμενοι, υγιείς και ευημερούντες. Θέλουμε τα παιδιά να μεγαλώνουν έξυπνα, ικανά και με περισσότερες δυνατότητες απ' ό,τι εμείς. Θέλουμε καθαρό νερό, καθαρό αέρα και ασφαλή τρόφιμα. Θέλουμε να είμαστε ασφαλείς να ζούμε τις ζωές μας χωρίς να φοβόμαστε κανέναν άλλο και για κανέναν λόγο. Εκεί που μπορεί να διαφωνούμε είναι ως προς το πώς να φτάσουμε εκεί. Προσωπικά, εγώ πιστεύω ότι μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι κάνουν τις δικές τους επιλογές ως προς το τι είναι το καλύτερο γι' αυτούς είναι πιθανότερο να πετύχει αυτούς τους στόχους απ' ό,τι μια κοινωνία στην οποία οι πολιτικοί αποφασίζουν ποιος θα πάρει τι. Έζησα ένα διάστημα στην Ανατολική Ευρώπη” προσέθεσα “στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά την πτώση του Τείχους. Εκεί προσπάθησαν να πετύχουν ισότητα, και παρήγαγαν εξαθλίωση”.
Είναι η κοινωνία, ανόητε
Κάποια ακροατήρια μπορεί να δυσκολευτούν να κατανοήσουν το πώς δείχνουμε ενδιαφέρον για την κοινωνία αλλά περιφρόνηση (στην καλύτερη περίπτωση) για το κράτος. Προσωπικά, για να εξηγήσω αυτή την διχοτόμηση, δανείζομαι πολλά από τα επιχειρήματα του Frederic Bastiat: Θέλω οι άνθρωποι να έχουν τροφή, αλλά δεν πιστεύω ότι οι κρατικές φάρμες είναι η λύση. Θέλω οι άνθρωποι να είναι ελεύθεροι να ασκούν την θρησκευτική τους πίστη χωρίς να διώκονται, αλλά δεν πιστεύω ότι οι κρατικές εκκλησίες είναι η λύση. Θέλω οι άνθρωποι να έχουν δουλειές, αλλά δεν πιστεύω ότι μια κρατικώς διοικούμενη οικονομία είναι η λύση. Θέλω τα παιδιά να έχουν εκπαίδευση, αλλά δεν πιστεύω ότι τα κρατικά σχολεία είναι η λύση.
Αν ξεκινήσετε συμφωνώντας με το ακροατήριό σας ως προς τη βασική ανθρώπινη αξιοπρέπεια, θα έχετε ήδη καταφέρει ένα πλήγμα ενάντια στα στερεότυπα, δημιουργώντας παράλληλα τη δυνατότητα περαιτέρω συμφωνίας. Αν αποδειχθεί ότι οι συνομιλητές σας συμφωνούν μαζί σας σε αυτά τα σημαντικά ζητήματα, μπορεί να βρουν και άλλα πράγματα απ' όσα λέτε λογικά. Και αν μιλήσουν με αρκετούς φιλελεύθερους που προσεγγίζουν το μέλλον κατ' αυτόν τον τρόπο, τότε ποιος ξέρει τι μπορεί να συμβεί;
Με λίγα λόγια, μην υπερασπίζεστε την ελευθερία. Αντίθετα, υπερασπιστείτε το καλό που μπορεί η ελευθερία να κάνει. Δείξτε ότι νοιάζεστε, και ότι υπάρχουν περισσότεροι σαν και μας εκεί έξω απ' ό,τι τα καθίκια που δίνουν κακό όνομα στην ελευθερία. Να είστε ανθρωπιστές και όχι κτηνώδεις, και να κερδίζετε τόσο τις καρδιές όσο και τα πνεύματα στον αγώνα για την ελευθερία.
--
Ο John C. Mozena είναι σύμβουλος στρατηγικής για το κίνημα της ελευθερίας και για οργανισμούς υπέρ της ελευθερίας των αγορών. Έχει διατελέσει αντιπρόεδρος μάρκετινγκ και επικοινωνίας στο Mackinac Center for Public Policy και έχει απασχοληθεί επί 20 χρόνια στον ιδιωτικό τομέα στις δημόσιες σχέσεις και το μάρκετινγκ.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 2 Νοεμβρίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
