Γράφει ο Scott Drylie*
Οι Cure, ένα αγγλικό συγκρότημα της εναλλακτικής ροκ, έχει ξεκινήσει έναν αγώνα ενάντια στις υψηλές τιμές των εισιτηρίων. Η μουσική βιομηχανία τους επαινεί για την πανκ ταπεινοφροσύνη τους. Ωστόσο, ο οικονομικός τρόπος σκέψης υποδηλώνει ότι τα έχουν μπερδέψει.
Οι Cure είναι ενώπιον ενός παμπάλαιου προβλήματος. Ένα ροκ συγκρότημα χτίζει την ταυτότητά του αντιπροσωπεύοντας τους outsider, τον απλό άνθρωπο, τους αδύναμους. Στη συνέχεια, το συγκρότημα πετυχαίνει και τα εισιτήριά του ξαφνικά πωλούνται για υψηλές τιμές. Το συγκρότημα φαίνεται τώρα να έχει γίνει αυτό ακριβώς εναντίον του οποίου αγανακτεί— άπληστος καπιταλιστής ή «κατεστημένο».
Οι «νονοί του goth» (το παρατσούκλι του συγκροτήματος) αποφάσισαν να αντισταθούν σε αυτή τη μοίρα. Τα περισσότερα εισιτήρια για την επερχόμενη περιοδεία τους στα γήπεδα της Βόρειας Αμερικής έχουν τιμές πολύ χαμηλότερες από τις μέσες τιμές του κλάδου—μεταξύ 20 και 120 δολαρίων, και πολλά με μειωμένες προσαυξήσεις.
Ο τραγουδιστής τους, Ρόμπερτ Σμιθ, εξήγησε ότι δεν θέλουν να έχουν τιμές τόσο υψηλές που κάποιοι να μην μπορούν να παρακολουθήσουν τη συναυλία και πιστεύει ότι αυτές οι τιμές είναι «δίκαιες» για αυτόν τον σκοπό. Οι θαυμαστές του πρέπει να συμφώνησαν, καθώς τα εισιτήρια εξαφανίστηκαν αμέσως όπως ο μικρός βασιλιάς Εδουάρδος Ε' και ο μικρός αδερφός του από τον Πύργο του Λονδίνου.
Αποδεικνύεται ότι η πώληση εισιτηρίων κάτω από τις τιμές της αγοράς είναι στην πραγματικότητα αρκετά συνηθισμένη. Αυτό που αξίζει να υπογραμμιστεί στην ιστορία των Cure είναι μόνο η πιο επιθετική τους τακτική και η ειλικρίνειά τους.
Πρώτον, απενεργοποίησαν το εργαλείο «δυναμικής τιμολόγησης» που επέτρεψε πρόσφατα στην Taylor Swift να κερδίσει έως και 22.000 δολάρια ανά εισιτήριο. Οι οικονομολόγοι το αποκαλούν αυτό τιμολόγηση «αιχμής». Ο Smith το αποκάλεσε μια «άπληστη απάτη». Στους πολιτικούς αρέσει να το αποκαλούν κερδοσκοπία (αν και παραδόξως δεν ήρθαν δεσμά για την κα Σουίφτ).
Στη συνέχεια, εμπόδισαν τα ρομπότ να αγοράζουν μπλοκ εισιτηρίων και —χρησιμοποιώντας μια νέα τεχνολογία για τον κλάδο— έκαναν όλα τα εισιτήρια μη μεταβιβάσιμα. Μπήκε τέλος στη μαύρη αγορά εισιτηρίων.
Οι προσπάθειες και οι προτροπές των Cure κατέστησαν σαφές ότι στόχος τους δεν είναι απλώς να δημιουργήσουν μια φοβερή μουσική εμπειρία αυτό το καλοκαίρι, αλλά να επεκτείνουν πραγματικά την πρόσβαση σε αυτήν.
Η αγορά των συναυλιακών εισιτηρίων
Τα συναισθήματα των Cure για τις τιμές είναι ευρέως διαδεδομένα μεταξύ των μουσικοκριτικών. Οι τιμές λέγεται ότι «διαλύουν την ψυχή» και η διαδικασία αγοράς είναι «εφιαλτική» και «αγχωτική». Ένας κριτικός μουσικής είπε: «Η απόλαυση της ζωής και της τέχνης είναι μέρος των πραγμάτων που κάνουν την ανθρώπινη εμπειρία τόσο μοναδική. Όταν αυτή η απόλαυση επισκιάζεται από το οικονομικό άγχος και τα βάρη, αυτό αφαιρεί όλη τη διασκέδαση».
Οι οικονομολόγοι έχουν μελετήσει αυτήν την αγορά. Οι τιμές των εισιτηρίων έχουν, πράγματι, αυξηθεί πολύ πέρα από τον πληθωρισμό από τη δεκαετία του 1980. Προβάλλονται πολλές αιτίες γι’ αυτό: λιγότερες καινοτομίες παραγωγικότητας σε σχέση με τη συνολική οικονομία, η αυξημένη εξάρτηση από τα έσοδα από ζωντανές συναυλίες μετά την εμφάνιση του streaming thw μουσικής, η κυριαρχία της Ticketmaster στη βιομηχανία, ο ανταγωνισμός αγοραστών με βάση την ταχύτητα και πιο πρόσφατα η αδηφάγος επιθυμία για διασκέδαση μετά τα lockdown που επιβλήθηκαν από τις κυβερνήσεις.
Εάν παρακολουθείτε κάρτα bingo Economics, σημειώστε εδώ το φαινόμενο Baumol, τα συμπληρωματικά αγαθά, τη συγκέντρωση της αγοράς, τον σχεδιασμό της αγοράς και τη μετατόπιση της ζήτησης. Επίσης, μπορείτε να επισημάνετε το συναλλακτικό κόστος, τη διαχρονική επιλογή, τις ασύμμετρες πληροφορίες και την προσοθηρία. Η αγορά εισιτηρίων είναι ακατάστατη.
Οι γνώστες της μουσικής επαινούν τους Cure για τη λήψη «ιδανικών μέτρων» για την επίλυση του προβλήματος και την επίτευξη μιας «δίκαιης» και «με επίκεντρο τους θαυμαστές» εμπειρίας. Ο εφηβικός μου εαυτός τους αγαπά ξανά!
Υπάρχει κάποιος που θα μπορούσε να βρει πρόβλημα με αυτό που έκαναν;
Μια υπαρξιακή δυσφορία συνεπειών
Όποιος διαβάζει FEE γνωρίζει ότι ο καθορισμός ανώτατου ορίου τιμών κάτω από τις φυσικές τιμές της αγοράς δημιουργεί προβλήματα. Στην καλύτερη περίπτωση, προκύπτουν ελλείψεις, καθώς οι χαμηλότερες τιμές αυξάνουν το ενδιαφέρον για ένα προϊόν τόσο σίγουρα όσο η βαρύτητα αυξάνει την ταχύτητα. Έπειτα, υπάρχουν οι συχνά απαράδεκτες λύσεις για τον τρόπο διανομής του προϊόντος που βρίσκεται σε έλλειψη.
Για τα εισιτήρια, τα προβλήματα διανομής προκύπτουν από το χαμηλό κόστος συναλλαγής στην αγορά. Για να αποκτήσει ο αγοραστής ένα από τα εισιτήρια που βρίσκονται σε ελλειμματική προσφορά, πρέπει απλώς να περιμένει ηλεκτρονικά σε μια on-line ουρά. Δεν χρειάζεται ούτε ξενύχτι στο στάδιο, ούτε τρεχάλα από δισκοπωλείο σε δισκοπωλείο, ούτε να προσλάβει άλλους ανθρώπους να τα κάνουν αυτά για εκείνον. Χρειάζεται απλώς να συνδεθεί και ενώ περιμένει, ίσως περιηγηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ελέγξει τα email από τη δουλειά και φτιάξει καφέ. Η διαδικασία πώλησης εισιτηρίων είναι βολική—πολύ βολική για αυτό που θέλουν οι Cure.
Οι Cure θέλουν ένα σύστημα όπου άτομα με χαμηλότερο εισόδημα μπορούν να αποκτήσουν ένα εισιτήριο. Ωστόσο, τα άτομα με ίσως «περισσότερο χρόνο παρά χρήμα» δεν έχουν κανένα πλεονέκτημα στη βιασύνη να μπουν στην ουρά και έτσι απλά διασκορπίζονται ανάμεσα σε αυτούς που διαθέτουν περισσότερα χρήματα από χρόνο. Για τους Cure, υπάρχουν πολλοί από αυτή την τελευταία κατηγορία—όπως ακριβώς υπάρχουν στις κληρώσεις για κατοικία με ελεγχόμενο ενοίκιο στο Μανχάταν. Οι Cure δημιούργησαν τη βάση των θαυμαστών τους τη δεκαετία του 1980 (και δεν είχαν καμία επιτυχία αυτή τη χιλιετία), επομένως η βάση των θαυμαστών τους είναι κυρίως μεσήλικες και στο μέγιστο δυναμικό κερδών.
Σχεδόν σίγουρα, οι περισσότεροι που παίρνουν εισιτήρια στο τέλος θα είναι θαυμαστές που χασκογελούν με τον ήχο του καταναλωτικού πλεονάσματος στην τσέπη τους. Το κοινωνικό πρόγραμμα «ίσων ευκαιριών στην τέχνη» των Cure δεν βοήθησε τους συμμετέχοντες να πληρώσουν τον λογαριασμό του ηλεκτρικού τους ρεύματος αυτόν τον μήνα, αλλά μάλλον να πληρώσουν το ακριβό ποτό τους.
Όλα αυτά είναι αξιέπαινα, αλλά δεν συνιστούν κάποια μεγάλη νίκη για την κοινωνική δικαιοσύνη, και θα έλεγε κανείς πως αντιθέτως συνιστούν καθαρή απώλεια για τη δικαιοσύνη καθώς προκαλούν πολλές ανεπιθύμητες συνέπειες.
Οι Cure θέλουν επίσης να δημιουργήσουν μια υπέροχη εμπειρία. Ωστόσο, μια τέτοια εμπειρία δεν εξαρτάται μόνο από τους μουσικούς, αλλά και από το ποιος θα παρευρεθεί. Μια συναυλία είναι καλύτερη όταν οι παρευρισκόμενοι αισθάνονται μεγάλο ενθουσιασμό. Ενώ οι υψηλές τιμές μπορεί να μην εγγυώνται ότι μόνο αγοραστές με υψηλό ενθουσιασμό θα εισέλθουν στην αγορά, οι χαμηλές τιμές σίγουρα προσκαλούν αγοραστές με χαμηλότερο ενθουσιασμό. Έτσι, οι Cure άνοιξαν τις πόρτες στον μεγαλύτερο εχθρό μιας επικής συναυλίας - «τον ποζερά».
Όταν οι The Cure ξεκινήσουν να παίζουν μια εντυπωσιακή εικοσάλεπτη εκδοχή του "The Forest", αυτοί οι αγοραστές θα κοιτάζουν (όπως λέει εκείνο το παλιό ρητό) φωτογραφίες δέντρων στα τηλέφωνά τους ή ακόμη και θα κλαδεύουν τα δέντρα τους στο σπίτι αντί να βρίσκονται στις θέσεις τους. Η ζωή τείνει να φέρνει τα δικά της εμπόδια όταν δεν εμπλέκονται πολλά χρήματα στην υπόθεση — και ακόμη και ο Smith φαίνεται να το γνωρίζει αυτό καθώς έχει στραφεί στην ικεσία: «Παρακαλώ, παρακαλώ, μην αγοράζετε εισιτήρια εάν δεν σκοπεύετε να έρθετε στη συναυλία!!!" Παρόλα αυτά, σε αυτές τις τιμές γιατί να μην αγοράσει κανείς ένα εισιτήριο και να δει μετά αν το ημερολόγιο έχει κενό ανάμεσα στο ποδόσφαιρο και τις προπόνηση cheerleading των παιδιών;
Εντέλει, πρέπει να αναγνωριστεί ότι χάριν της δικαιοσύνης προέκυψε αναμφισβήτητα και μια αδικία. Οι Cure απέτρεψαν σκοπίμως τους μαυραγορίτες εισιτηρίων αλλά κατά ειρωνικό τρόπο απέτρεψαν επίσης και τους πρόθυμους πελάτες τους. Οι τελευταίοι είναι πολλοί από τους υπεροπαδούς τους χωρίς εισιτήριο που κλαίνε στις μητροπολιτικές περιοχές της Αμερικής, όπως χιλιάδες απελπισμένοι βασιλιάδες Ριχάρδοι στο πεδίο της μάχης, φωνάζοντας, «Το βασίλειό μου για ένα άλογο!». Οι Cure αρνήθηκαν στους υπεροπαδούς χωρίς εισιτήριο ένα εισιτήριο τόσο σίγουρα όσο και ο Σαίξπηρ αρνήθηκε στον Ριχάρδο ένα άλογο.
Χωρίς εισιτήριο, ο ενήλικος εαυτός μου είναι λιγότερο ενθουσιασμένος με τους Cure από τον έφηβο εαυτό μου.
Η ηθική συνέχεια
Η οικονομία γεννιέται από την ηθική φιλοσοφία. Τα λάθη των Cure μπορεί να είναι σχετικά αβλαβή σε σύγκριση με τη νομοθεσία για τον έλεγχο των ενοικίων και την καταπολέμηση της κερδοσκοπίας. Ωστόσο, αποκαλύπτουν πόσο πανταχού παρόντα είναι εκείνα τα «διασπαστικά ρεύματα» σκέψης που όλο και περισσότερο απομακρύνουν την κοινωνία από τα οφέλη της ελεύθερης αγοράς. Είναι ακόμη ένα παράδειγμα του γιατί οι κλασικοί φιλελεύθεροι οικονομολόγοι πρέπει να ενστερνιστούν το ρόλο των ηθικών ηγετών.
Οι Cure μπορούν να αρνηθούν όσα κέρδη θέλουν, και δεν έχουν καμία υποχρέωση απέναντι στην κοινωνία να αναλογιστούν το ηθικό περιεχόμενο, ας πούμε, της βελτιστοποίησης κατά Pareto ή του οικονομικού υπολογισμού του Mises. Ωστόσο, μην κάνοντας αυτό, οι Cure υπονομεύουν τους δικούς του στόχους. Έχουν απογοητεύσει πολλούς οπαδούς που δεν βρήκαν εισιτήρια, έχουν θέσει σε κίνδυνο τα επίπεδα ενθουσιασμού στο γήπεδο, έχουν δώσει περιθώρια στην Ticketmaster να χρεώνει υψηλότερες προσαυξήσεις χωρίς να διστάζουν οι πελάτες και κέρδισαν ελάχιστα προς όφελος της ισότητας.
Ο Smith αστειεύτηκε ότι ίσως θα έπρεπε απλώς να κάνουν "περισσότερες/μεγαλύτερες" συναυλίες. Αυτό λοιπόν θα είχε αποτέλεσμα! Χορτάστε την αγορά! Προσφέρετε δέκα συναυλίες στο Σικάγο, τρεις στο Σινσινάτι, ίσως ακόμη και μία στο Ντουλούθ! Μέχρι να το κάνουν αυτό, μας μένει η αποσύνδεση της φανταστικής μουσικής και των φανταστικών οραμάτων.
Μέχρι να επιτρέψουν στους εαυτούς τους να γίνουν πανταχού παρόντες, οι Cure δεν είναι θεραπεία, αλλά αντίθετα μια πινελιά από αυτό που ήταν το προηγούμενο όνομα της μπάντας τους – κακία / Malice.
*Ο Scott Drylie είναι Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών, Ανάλυσης Κόστους και Διαχείρισης Αποκτήσεων στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Πολεμικής Αεροπορίας στο Ντέιτον του Οχάιο.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 15 Μαΐου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
