Του Jeffrey A. Tucker
Κάποιοι από την Αριστερά αρχίζουν να ανησυχούν μήπως η alt-right τους τρολάρει. Κι αυτό γιατί η alt-right έχει γίνει επιθετικά αντικαπιταλιστική, υπέρμαχη του κράτους πρόνοιας και ενός κράτους που συγκεκριμένα προωθεί τα συμφέροντα των λευκών, και όχι μιας ελεύθερης αγοράς που δεν προσφέρει προνόμια σε κανέναν.
“Η alt-right επιδιώκει να διευρύνει τις τάξεις της” γράφει το Salon “και οι επιφανείς ηγέτες αυτού του διαβόητου κινήματος λευκής ανωτερότητας φαίνεται να πιστεύουν ότι οι αριστεροί αποτελούν ιδανικό στόχο σ' αυτές τις προσπάθειες στρατολόγησης”. Πριν απ' αυτό, δημοσιεύθηκε ένα πολύ μεγάλο ερευνητικό ρεπορτάζ στο Nation, όπου ένας δημοσιογράφος του μέσου συμμετείχε σε διάφορες εκδηλώσεις τις alt-right, όπου οι αριστερές ιδέες είναι εδώ και λίγο καιρό της μόδας.
Το Salon προειδοποιεί τους αριστερούς να μην ενδώσουν:
“Ο 'αντικαπιταλισμός' συνεπώς της alt-right είναι στην πραγματικότητα απλώς αντισημιτισμός καλυμμένος σε οικονομικό πέπλο, χωρίς κάποια πραγματική κριτική του καπιταλισμού. Η οικονομική στροφή τους είναι απλώς μέσο για την προώθηση του κινήματός τους και τη διάδοση της ρατσιστικής τους ιδεολογίας”.
Υπάρχει αλήθεια σ' αυτή την πρόταση. Ο αντισημιτισμός και ο ρατσισμός υπήρξαν μέρος του πυρήνα των επιθέσεων εναντίον της αγοράς για αιώνες, γεγονός που εγείρει κάποια ενδιαφέροντα ερωτήματα για την ίδια την κατά-των-αγορών Αριστερά.
Ακόμη, η θέση του Salon υποτιμά τον απόλυτο αντιφιλελευθερισμό της ιδεολογίας της alt-right, κάτι που αποτελεί τη βασική θέση του βιβλίου μου για το ζήτημα. Πράγματι, στις απαρχές της αυτή η θεώρηση διαμορφώθηκε σε αντιδιαστολή της μεταμορφωτικής δύναμης των αγορών. Έχει τις ρίζες της στη δυσαρέσκεια έναντι της επέκτασης της ελευθερίας και της ευημερίας στον πρώιμο 19ο αιώνα, και στον φόβο ότι ο καπιταλισμός θα διαλύσει παλιές ιεραρχίες, παραδοσιακές ταυτότητες και εθνικά σύνορα. Η εξέγερση που πρότεινε, ήταν πάντα μια εξέγερση εναντίον της αγοράς.
Τρολάροντας την Αριστερά
Είναι αλήθεια ότι σήμερα στις ΗΠΑ αυτή η συμμορία κέρδισε την προσοχή επιχειρώντας αρχικά να παρουσιάσει τα μέλη τους ως ελευθεριακούς (libertarians) που συχνάζουν σε συναντήσεις και συνέδρια και ελέγχουν subreddits. Αυτό απέδωσε για ένα διάστημα, δεδομένης της δέσμευσης των φιλελευθέρων στην ελευθερία του σχετίζεσθαι και του λόγου. Γρήγορα όμως ο κόσμος κατάλαβε τι παίζεται. Τον τελευταίο χρόνο, πολλοί ηγέτες στη φιλελεύθερη κοινότητα ενέτειναν τις προσπάθειές τους προκειμένου να διαφυλάξουν την ακεραιότητα των φιλελεύθερων ιδεών και να διασφαλίσουν ότι αυτή η συμμορία δεν θα τις υπονομεύσει.
Ο φιλελευθερισμός τότε σταμάτησε να αποδίδει στις προσπάθειες της alt-right για στρατολόγηση. Σ' εκείνο το σημείο έγινε εμφανής και η μετακίνησή τους. Η νέα γλώσσα της alt-right αφορά την απόρριψη του εταιρικού καπιταλισμού που “απέτυχε στον σκοπό του”. Λένε ότι ο καπιταλισμός είναι υπερβολικά πολιτικώς ορθός, τους αποκλείει από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν τους επιτρέπει να χρησιμοποιήσουν χρηματοπιστωτικά εργαλεία για να συγκεντρώσουν χρηματικούς πόρους και γενικώς προωθεί τους εχθρούς τους σε συνεργασία με τα μέσα ενημέρωσης.
Η Αριστερά συχνά διατυπώνει κατηγορίες έναντι του καπιταλισμού για τις οποίες ο τελευταίος δεν ενέχεται, όπως για τον αποκλεισμό των φτωχών, την εκμετάλλευση των εργατών, την ερήμωση της γης και ούτω καθεξής. Κυρίως όμως η alt-right επιτίθεται εναντίον του καπιταλισμού για πράγματα που οι εταιρίες όντως κάνουν και κάνουν σωστά. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι δημοφιλείς, και οι απόψεις τους έχουν αποδειχθεί δηλητηριώδεις για μέσα όπως το Twitter και το Facebook και έχουν απαγορευθεί όχι για λόγους πολιτικής ορθότητας, αλλά απλώς γιατί μειώνουν την αξία που έχουν αυτές οι πλατφόρμες.
Σε άλλα σημεία όμως η αγορά - που δεν νοιάζεται για άτομα ή ιδεολογίες - υπήρξε μεγάλος φίλος της alt-right. Η Amazon πουλά τα βιβλία τους. Τα podcast τους φιλοξενούνται από καπιταλιστικές εταιρίες. Οι εκδόσεις τους βασίζονται στο μοντέλο του κέρδους και της ζημιάς. Η αγορά έχει κάνει το ίδιο και με τις κόκκινες και τις πράσινες ιδεολογίες. Η αγορά είναι ένα εργαλείο για τους πάντες, χωρίς εξαίρεση.
Εμπόδια μικρών φυλών
Είναι επίσης αλήθεια ότι η αγορά δίνει πάντα ένα ισχυρό κίνητρο για την αποδόμηση των εμποδίων των μικρών φυλών. Σκέφτεται με όρους ατομικών δικαιωμάτων γιατί είναι σχεδιασμένη να έλκει ατομικά πνεύματα. Αν ο σκοπός κάποιου είναι η προώθηση της ομαδικής αλληλεγγύης και του αποκλεισμού, η αγορά δεν είναι καλό εργαλείο. Τα συνθήματά της είναι ο μη αποκλεισμός και η ενδυνάμωση των πάντων. Ήταν η σταδιακή φιλελευθεροποίηση των αγορών, καθώς και η τεχνολογία και οι πανανθρώπινες αξίες που ήρθαν μ' αυτήν οι παράγοντες που οδήγησαν στον τερματισμό της δουλείας, την προαγωγή των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και των γυναικών και στη δημιουργία του φαινομένου που ονομάζουμε “μεσαία τάξη”.
Βγάζει λοιπόν απολύτως νόημα το ότι η alt-right αποκαλύφθηκε ως αντιφιλελεύθερη όχι μόνο στις πολιτικές, αλλά και στις οικονομικές της θέσεις. Μάλιστα, η Αριστερά θα πρέπει να αισθάνεται άβολα με το γεγονός ότι η alt-right δεν έχει πρόβλημα με τις οικονομικές ιδέες των σοσιαλιστών - και με ότι δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό. Αυτό που πάντα ένωνε τους εγελιανούς της Δεξιάς και της Αριστεράς είναι η κοινή τους αντίθεση στην ελεύθερη κοινωνία. Οι λεπτομέρειες της κριτικής και οι προτεινόμενες εναλλακτικές διαφέρουν ανάλογα με την εκάστοτε φυλή, αλλά το γεγονός ότι η οικονομική ελευθερία είναι στο στόχαστρο και των δύο δεν είναι κάτι το νέο.
Θυμηθείτε ότι στις απαρχές του, το ναζιστικό κόμμα ζητούσε απλώς το μποϋκοτάζ των εβραϊκών επιχειρήσεων και μάλιστα έδινε οδηγίες στα μέλη του να μη χρησιμοποιούν σωματική βία. Αυτά συνέβαιναν την 1 Απριλίου του 1933. Οι ναζιστές ήλπιζαν ότι η στάση αυτή θα ενέπνεε το γερμανικό έθνος να χρεοκοπήσει τους Εβραίους και να τους εκδιώξει από τη χώρα. Αυτό δεν συνέβη. Οι άνθρωποι συνέχισαν να συναλλάσσονται με Εβραίους γιατρούς, παντοπώλες και διανοούμενους. Το επόμενο βήμα ήταν απολύτως αναγκαίο: οι ναζιστές κατάργησαν την ίδια την αγορά με τους Νόμους της Νυρεμβέργης του 1935. Η ιστορία μας έχει δείξει ότι αν μια φατρία επιδιώκει τον έλεγχο της αγοράς, πρώτα θα πρέπει να την καταργήσει.
Η πρόσμιξη της Αριστεράς και της Δεξιάς
Η περιστρεφόμενη πόρτα μεταξύ της Αριστεράς και της Δεξιάς γυρίζει εδώ και δύο αιώνες. Άνθρωποι όπως ο John Ruskin ή ο Thomas Carlyle μπορεί να ήταν συντηρητικοί και όχι μαρξιστές σε όλες τους τις πτυχές, αλλά στοχοποίησαν την αγορά ως τον πιο επίφοβο εχθρό του προγράμματός τους για την επίτευξη κοινωνικού και οικονομικού ελέγχου. Αλλά και οι Προοδευτικοί, που μοιράστηκαν σε δεξιά και αριστερά παρακλάδια, επιζητούσαν συνολικά τη χρήση του κράτους για να σταματήσει η λειτουργία της αγοράς που δίνει κίνητρα για την εξάπλωση των οφελημάτων της ευημερίας σε όλους τους ανθρώπους.
Ο περίεργος αυτός τρόπος με τον οποίο συνδέεται η άκρα αριστερά και η δεξιά έχει επισημανθεί από τους συνεπείς φιλελεύθερους εδώ και καιρό. Η ιδιότητα του μέλους αυτών των ομάδων είναι ρευστή, όπως έγραφε ο Max Eastman το 1956, επισημαίνοντας ότι “κάθε κρίση και επιλογή, κάθε χαρακτηριστικό και τρόπος συμπεριφοράς που κάποτε έδινε περιεχόμενο στη λέξη 'Δεξιά' σήμερα υποστηρίζεται και εγκρίνεται από εκείνους που όλοι συμφωνούμε να αποκαλούμε 'Αριστερούς' ή 'Αριστεριστές'”.
Ομοίως, υπήρξαν περίοδοι στην ιστορία που αυτό που ονομαζόταν αριστερό ξαφνικά ονομάστηκε δεξιό, όπως καταδεικνύει το μαγικά προσαρμοστικό πνεύμα του Werner Sombart, ο οποίος εύκολα μετέβη από τον κομμουνισμό στον ναζισμό.
Σε μια κολοβή και καρτουνίστικη επανάληψη αυτού του φαινομένου στις προεδρικές εκλογές του 2016, πολλοί παρατηρητές επεσήμαναν το περίεργο φαινόμενο να είναι δύσκολη η διάκριση της πλατφόρμας του Μπέρνι Σάντερς απ' αυτή του Ντόναλντ Τραμπ: θέσεις ενάντια στο εμπόριο, υπέρ των “εργαζομένων”, υποσχέσεις καθολικής υγειονομικής κάλυψης, και γενικά μια ρητορική εναντίον της παγκοσμιοποίησης και της καπιταλιστικής χρηματοπιστωτικής ισχύος. Το γεγονός ότι ο ένας μισούσε τον άλλο δεν εκπλήσσει. Αυτό ταιριάζει στο ιστορικό αφήγημα όπου οι πολιτικές φυλές κρατάνε τις πιο δηλητηριώδεις επιθέσεις τους για εκείνους που φαίνονται περισσότερο κοντά τους.
(Ευτυχώς για τον αμερικανικό λαό, ο νικητής εκείνων των εκλογών ανακάλυψε εντέλει ότι η απορρύθμιση και οι περικοπές φόρων είναι πιο δημοφιλείς μεταξύ των πολιτών απ' ό,τι ο προστατευτισμός και η συγκέντρωση της εκτελεστικής εξουσίας).
Η στροφή της alt-right προς τον ανοιχτό αντικαπιταλισμό δεν προξενεί έκπληξη, δεν είναι νέα, ούτε περίεργη εξέλιξη. Δεν πηγάζει απλώς από τον αντισημιτισμό, ακόμη κι αν αυτός είναι ένα αναπόφευκτο μέρος της. Ο κολλεκτιβισμός κάθε είδους και μορφής αντιτίθεται στην οικονομική ελευθερία. Απλώς δώστε του χρόνου: όλες οι μορφές του κολλεκτιβισμού καταλήγουν να ακούγονται λίγο-πολύ ίδιες.
--
Ο Jeffrey Tucker είναι ο τέως Διευθυντής Περιεχομένου του Foundation for Economic Education (FEE). Είναι Διευθυντής Έκδοσης του American Institute for Economic Research.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 18 Δεκεμβρίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education (FEE) και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
