Της Alexa Tutecky
Το 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνήψε μια συμφωνία-ορόσημο ελευθέρου εμπορίου (Free Trade Agreement - FTA) με το Βιετνάμ, η οποία κυρώθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρόσφατα. Ενώ πρόκειται για μια θετική κίνηση, παραμένουν ανησυχίες ως προς τις περιοριστικές και παρεμβατικές ποσοστώσεις που περιλαμβάνει, καθώς και τα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Βιετνάμ.
Η νέα αυτή συμφωνία είναι σημαντική για την ΕΕ καθώς δημιουργεί ακόμα μια σημαντική συμμαχία στην Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN). Η πρώτη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου της ΕΕ με χώρα του ASEAN ήταν με τη Σιγκαπούρη και τέθηκε σε εφαρμογή τον Νοέμβριο του 2019. Και οι δύο συμφωνίες είναι σημαντικές επιτυχίες εμπορικής πολιτικής για την ΕΕ. Οι χώρες αυτές είναι δύο από τους βασικούς εμπορικούς εταίρους της ΕΕ μεταξύ των χωρών του ASEAN, καθώς αντιπροσωπεύουν το 45% των συνολικών συναλλαγών με το ASEAN. Η συμφωνία ΕΕ-Βιετνάμ είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς παρέχει ευκαιρίες για περαιτέρω επέκταση των εμπορικών σχέσεων και ανάπτυξη θέσεων εργασίας καθώς και για τη σημαντική μείωση των δασμών.
Η Επιτροπή δήλωσε ότι η συμφωνία με το Βιετνάμ καταδεικνύει τη δέσμευσή της για σύναψη δίκαιων και βασισμένων σε κανόνες εμπορικών συμφωνιών. Σύμφωνα με τον τέως Επίτροπο για θέματα εμπορίου της ΕΕ, η συμφωνία με το Βιετνάμ είναι “η πιο φιλόδοξη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου που συνήφθη ποτέ με μια αναπτυσσόμενη χώρα”. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι η συμφωνία αφαιρεί σχεδόν όλους τους δασμούς τόσο στις εισαγωγές όσο και στις εξαγωγές και δεσμεύεται να εξαλείψει και τα μη δασμολογικά εμπόδια στο εμπόριο για τους κλάδους της τεχνολογίας, της αυτοκινητοβιομηχανίας και της ιατρικής.
Τα οφέλη που μπορεί να παραγάγει η συμφωνία τόσο για την ΕΕ όσο και για το Βιετνάμ είναι τεράστια. Για τις μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρίες, η συμφωνία διευρύνει σημαντικά περισσότερο την πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες που αφορούν τις αγορές τεχνολογίας, χρηματοπιστωτικών προϊόντων και τηλεπικοινωνιών στην Ασία. Ακόμη, θα ενισχύσει την πρόσβαση στον τραπεζικό και τον ταχυδρομικό κλάδο.
Μια ακόμη ομάδα που θα ωφεληθεί από τη συμφωνία αυτή είναι οι αγρότες στην ΕΕ. Δασμοί που υπερέβαιναν το 50% και μέχρι πρότινος επιβάλλονταν σε αγαθά πρώτης ανάγκης όπως το κρέας και τα δημητριακά θα εξαλειφθούν εντελώς. Ενώ η συμφωνία ανοίγει κάποιες από αυτές τις αγορές τροφίμων, περιλαμβάνει και εγγυήσεις που έχουν ως στόχο να διασφαλίσουν ότι οι ευρωπαίοι παραγωγοί δεν θα εκτεθούν σε ανταγωνισμό από βιετναμέζικα προϊόντα. Για να δικαιολογήσει η ΕΕ ποσοστώσεις στο ρύζι, το καλαμπόκι και τα μπαχαρικά, ισχυρίστηκε ότι αυτά τα αγαθά “χρειάζονται περισσότερη προστασία”. Αυτό το στοιχείο της συμφωνίας συνιστά κατάφωρο προστατευτισμό και είναι το αποτέλεσμα της πίεσης από τον αγροτικό τομέα. Στις μελλοντικές συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, η Επιτροπή θα πρέπει να ελαχιστοποιήσει αυτόν τον προστατευτισμό ή να επιτρέψει οι ποσοστώσεις να μειώνονται σταδιακά μέχρι τελικά να εξαφανιστούν.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής διεθνούς εμπορίου της νομικής εταιρίας Baker McKenzie, “οι ευρωπαϊκές εταιρίες θα έχουν καλύτερη πρόσβαση απ’ ό,τι οργανισμοί από οποιαδήποτε άλλη χώρα στις αγορές δημόσιων διαγωνισμών του Βιετνάμ και σε ένα ευρύ φάσμα κλάδων υπηρεσιών, όπως οι ταχυδρομικές και μεταφορικές, οι περιβαλλοντικές, οι τραπεζικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες καθώς και οι θαλάσσιες μεταφορές”. Πέρα από τα οφέλη γι’ αυτούς τους κλάδους, η συμφωνία παράγει ευρύτερα θετικά αποτελέσματα καθώς αυξάνει την ασφάλεια της πνευματικής ιδιοκτησίας για τους ευρωπαίους επενδυτές, τα εμπορικά σήματα και τις νέες καλλιτεχνικές δημιουργίες.
Σε ό,τι αφορά το Βιετνάμ, η συμφωνία έχει τεράστια οφέλη καθώς θα εξαλειφθεί το 99% των δασμών επί προϊόντων. Σύμφωνα με τη βιετναμέζικη κυβέρνηση, οι εξαγωγές προς την ΕΕ θα αυξηθούν κατά πάνω από 20%, αυξάνοντας παράλληλα το ΑΕΠ της χώρας κατά περίπου 3% μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Ακόμη, σύμφωνα με τη βιετναμέζικη κυβέρνηση, η συμφωνία θα αυξήσει τις εξαγωγές από την ΕΕ στο Βιετνάμ κατά περίπου 15% μέχρι το τέλος του χρόνου.
Η κυβέρνηση του Βιετνάμ όμως βρίσκεται σήμερα στο προσκήνιο καθώς παραβιάζει συγκεκριμένα κριτήρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κάποιες ΜΚΟ καλούν την ΕΕ να αναβάλει τη συμφωνία μέχρι αυτή να περιλάβει και ποινές για αυτές τις παραβιάσεις. Προς το παρόν, το Βιετνάμ δεν έχει λάβει κάποια ενεργά βήματα για την αναθεώρηση του ποινικού του κώδικα, και αυτό θα πρέπει να ανησυχεί την ΕΕ. Σύμφωνα με διάφορες ΜΚΟ, “τα δικαιώματα ελεύθερης έκφρασης, άποψης, το δικαίωμα της συγκέντρωσης και του συνεταιρίζεσθαι παραμένουν εντόνως περιορισμένα και το δικαστικό σώμα βρίσκεται υπό ασφυκτικό κρατικό έλεγχο, όπως και ο τύπος, η κοινωνία των πολιτών και οι θρησκευτικές ομάδες”. Το Βιετνάμ πρέπει να ανταποκριθεί σε αυτά τα ζητήματα και να βάλει τα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών του στην κορυφή των προτεραιοτήτων.
Συνολικά, αυτή η συμφωνία παρουσιάζει σημαντικά οφέλη τόσο για το Βιετνάμ, όσο και για την ΕΕ. Συνεπώς, η αποδοχή της συμφωνίας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αυτή την εβδομάδα ήταν ένα θετικό βήμα προς τα εμπρός.
--
H Alexa Tutecky κάνει την πρακτική της στο Institute of Economic Affairs.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 14 Φεβρουαρίου 2020 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του δικτύου Epicenter και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
